بیماری کلیه و مجاری ادراری – اورولوژی
بیماری کلیه و مجاری ادراری یا اصطلاحا «اورولوژی» می‌تواند در همه افراد و در هر سنی اعم از خانم‌ها، آقایان و حتی کودکان ایجاد شود. این بیماری تنها قسمت خاصی از بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد، در خانم‌ها دستگاه ادراری درگیر می‌شود و در آقایان دستگاه ادراری و اندام‌های تولیدمثل تحت تاثیر قرار خواهند گرفت.
بیماری‌های اورولوژی شامل دستگاه ادراری، سنگ کلیه، مشکلاتی در زمینه کنترل ادرار، پروستات و بسیاری از موارد دیگر است که در ادامه به‌طور کامل به این مسئله خواهیم پرداخت.
سیستم دستگاه ادراری، مسئول تخلیه ادرار از بدن است. ادرار از مواد زائد و آب تشکیل شده که باید با وجود سیستم ادراری در بدن، بدون مشکل خارج شود. دستگاه ادراری شامل کلیه‌ها، حالب و مثانه است.
برای خارج شدن ادرار به‌طور طبیعی، باید ترتیب هر یک از مراحل بدون هیچ مشکلی طی شود. اصطلاح بیماری اورولوژی یا همان بیماری کلیه و مجاری ادراری شامل طیف گسترده‌ای از بیماری‌های مرتبط با دستگاه ادراری است.
جهت آگاهی بیشتر در خصوص بیماری اورولوژی در ادامه با ما همراه باشید تا هر آن چه که لازم است، در این باره برای شما ذکر کنیم.
با شایع‌ترین بیماری کلیه و مجاری ادراری – اورولوژی آشنا شوید
اختلالات و بیماری‌های بسیاری در زمینه اورولوژی وجود دارد. در ادامه شایع‌ترین بیماری‌هایی را که در خصوص اورولوژی از سوی انجمن پزشکی آمریکا شناخته شده است، در ادامه برای شما ذکر خواهیم کرد:
هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH)
منظور از هایپرپلازی خوش خیم پروستات، بزرگ شدن پروستات است، در واقع این افزایش به‌دلیل بزرگ شدن اندازه غده پروستات است. BPH در آقایان مسن بسیار شایع است و ارتباط مستقیمی با سرطان پروستات ندارد.
علائم ناشی از این بیماری به دلیل بزرگ شدن پروستات و وارد کردن فشار به مجاری ادرار، ایجاد می‌شود. علائم ناشی از این بیماری که در آقایان احساس می‌شود به شرح زیر است:
- نیاز مکرر به ادرار کردن وجود دارد.
- هنگام دفع ادرار، مقدار کمی از ادرار خارج می‌شود.
- پس از دفع ادرار احساس خالی شدن مثانه وجود ندارد.
زمانی که بیماری با چنین شرایطی به پزشک متخصص مراجعه می‌کند، ابتدا سعی بر این دارد که این شرایط را با داروها برطرف کند، در مواقعی که این بیماری به‌صورت شدید رخ داده باشد، مجبور به درمان با عمل جراحی خواهند بود.
بی اختیاری ادرار
منظور از بی اختیاری ادرار، عدم کنترل مثانه است. هنگامی که بی اختیاری ادرار در فردی وجود داشته باشد، نشت ناخواسته ادرار در او وجود خواهد داشت. این وضعیت قطعا برای بیمار آزاردهنده است.
گاهی ممکن است برخی از بیماری‌ها منجر به چنین مشکلی شود که در ادامه این موارد را برای شما ذکر خواهیم کرد:
- دیابت
- بارداری و زایمان
- عضلات ضعیف مثانه
- مثانه بیش فعال
- بزرگ شدن پروستات
- ضعیف شدن عضلات اسفنکتر (عضلات حمایت کننده مجاری ادراری)
- آسیب وارد شدن به نخاع
- یبوست شدید
- عفونت دستگاه ادراری
- بیماری‌هایی از قبیل پارکینسون و مولتیپل اسکلروزیس
گاهی ممکن است انجام برخی از راهکارهای خانگی از جمله مصرف کمتر مایعات در کنترل چنین شرایطی موثر باشد. چنانچه راهکارهای خانگی بی‌اثر باشد، پزشک در نهایت درمان بی اختیاری ادرار را با عمل جراحی انجام خواهد داد.
بی اختیاری ادرار در مردان
بی اختیاری ادرار در مردان، به‌صورت نشت ادرار ناخواسته رخ می‌دهد. در واقع این مشکل خود یک بیماری نیست، بلکه نشانه یک بیماری در دستگاه ادراری است. ادرار توسط کلیه‌ها ساخته شده و در مثانه ذخیره می‌شود. لوله‌ای به نام مجاری ادرار از مثانه از طریق پروستات و آلت تناسلی خارج می‌شود. در اطراف مجاری ادرار حلقه‌ای از عضلات به نام اسفنکتر وجود دارد. با پر شدن مثانه، سیگنال‌های عصبی به اسفنکتر فرستاده می‌شود تا به حالت فشرده باقی بماند. در واقع عضلات و عصب‌ها جهت جلوگیری از نشت ادرار با یکدیگر کار می‌کنند. زمانی که مجبور به ادرار کردن هستید، سیگنال‌های عصبی به عضلات دیواره مثانه فشار وارد می‌کند تا احساس نیاز در شما ایجاد شود و ادرار از مثانه خارج و به مجاری ادرار منتقل می‌شود. در صورتی که در هر یک از مراحل ذکر شده اختلال وارد شود، منجر به بی اختیاری ادرار می‌شود. این اختلالات به شرح زیر است:
- اگر مثانه در مواقع اشتباه فشرده یا بیش از حد فشرده شود، ممکن است ادرار به بیرون نشت پیدا کند.
- اگر عضلات اطراف مجاری ادراری آسیب دیده و ضعیف باشند.
- زمانی که مثانه بیش از حد پر شود یا در مواقع لازم کاملا خالی نشود.
- اگر مانعی در مجاری ادرار وجود داشته باشد و ادرار در مثانه پر شود، در نهایت منجر به نشت ادرار می‌شود.
بی اختیاری ادرار در آقایان مسن بیشتر از جوانان رخ می‌دهد، اما به این منظور نیست که این اختلال و بیماری در افراد مسن طبیعی است.
بی اختیاری ادرار در خانم ها
بی اختیاری ادرار در خانم ها همانند آقایان، همان از دست دادن کنترل مثانه است. دو نوع بی اختیاری ادرار در خانم‌ها وجود دارد که به دو دسته زیر تقسیم بندی می‌شود:
- بیش فعال؛
- استرسی.
این اختلال در خانم‌ها بیشتر آقایان مشاهده می‌شود؛ چراکه، در خانم‌ها رویدادهایی از قبیل بارداری، زایمان و یائسگی وجود دارد. مراحل تخلیه ادرار نیز در خانم‌ها به این صورت است که ادرار توسط کلیه‌ها ساخته شده و در مثانه ذخیر می‌شود.
ماهیچه‌های مثانه در صورت نیاز به دفع ادرار سفت می‌شوند. زمانی که این عضلات سفت می‌شوند، ادرار از طریق لوله‌ای به نام مجاری ادرار از مثانه خارج خواهد شد، همزمان نیز عضلات اسفنکتر اطراف مجاری ادرار شل می‌شود تا ادرار از بدن خارج شود.
در صورتی که در هر یک از مراحل ذکر شده خللی وارد شود، ممکن است منجر به بی اختیاری ادرار در خانم ها شود.
سنگ کلیه
هنگامی که در ادرار املاح زیادی وجود داشته باشد منجر به سنگ کلیه می‌شود. سنگ‌های مجاری ادراری، سنگ‌هایی هستند که از کلیه به حالب (لوله‌هایی که ادرار را از کلیه به مثانه می‌رساند) منتقل می‌شود.
این سنگ‌ها ممکن است جریان ادرار را مسدود کرده و بیمار درد زیادی را احساس کند. بسیاری از بیماران بدون نیاز و مراجعه به پزشک سنگ‌های کوچک را از بدن خارج می‌کنند؛ اما، سنگ‌های بزرگ منجر به انسداد و در نهایت بسیار مشکل ساز می‌شود، که در این مواقع نیاز به مراجعه به پزشک خواهد بود.
در برخی از مواقع زمانی که درمان اولیه و ابتدایی توسط پزشک موثر نباشد، ممکن است پزشک لازم بداند که عمل جراحی را برای بیمار انجام دهد. سنگ شکنی خارج از بدن یا ESWL یکی از تکنیک‌های رایج برای رفع این مشکل است.
عفونت ادراری (UTI)
این بیماری به‌دلیل باکتری و ویروس‌های بیماری‌زاست که به دستگاه ادراری وارد می‌شود، که در نهایت منجر به عفونت می‌شود. این بیماری در خانم‌ها بسیار شایع است؛ اما، در آقایان نیز امکان ایجاد آن وجود دارد.
طبق تحقیقاتی که در این زمینه ایجاد شده است ۴۰ درصد از خانم‌ها و ۱۲ درصد از آقایان دچار عفونت ادراری می‌شوند که علائم مهمی را ایجاد می‌کند. احساس سوزش هنگام ادرار کردن یکی از علائم بسیار مهم در آقایان است. از دیگر علائم آن می‌توان به تکرر ادرار و احساس عدم تخلیه کامل پس از ادرار کردن مثانه، اشاره کرد.
در اغلب مواقع مصرف آنتی بیوتیک‌ها طی مدت پنج تا هفت روز می‌تواند این بیماری را برطرف کند.
سنگ مثانه
سنگ‌های ایجاد شده در مثانه توده‌های سختی از مواد معدنی هستند. مواد معدنی زمانی که غلظت پیدا می‌کند و کریستاله می‌شوند، سنگ مثانه را ایجاد می‌کند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که در تخلیه کامل مثانه دچار مشکل شده‌اید.
اگر سنگ ایجاد شده در مثانه کوچک باشد، ممکن است بدون نیاز به درمان از بین برود؛ اما گاهی اوقات نیاز به جراحی سنگ مثانه است. اگر درمان سنگ مثانه به موقع انجام نشود، ممکن است منجر به عفونت و سایر عارضه‌ها شود.
واریکوسل
این اختلال زمانی ایجاد می‌شود که رگ‌های داخل کیسه بیضه که از بیضه نگهداری می‌کند، بزرگ می‌شود. این بیماری شبیه به واریس است که قطعا در پای خود یا سایر افراد مشاهده کرده‌اید.
واریکوسل دلیل اصلی کاهش تولید اسپرم و کیفیت اسپرم است که می‌تواند منجر به ناباروری شود. اما، این نکته را در نظر داشته باشید که ممکن است در برخی از افراد تاثیری بر اسپرم نداشته باشد. همچنین این بیماری یا اختلال امکان دارد منجر به این شوند که بیضه‌ها به‌طور طبیعی رشد نکنند یا کوچک شوند.
در اغلب مواقع این بیماری با گذشت زمان ایجاد می‌شود. خوشبختانه تشخیص آن بسیار آسان است و در اغلب مواقع نیاز به اقدامات خاصی جهت درمان ندارد. در موارد حاد، به راحتی با انجام عمل جراحی قابل درمان است.
فتق کشاله ران
فتق مغبنی زمانی ایجاد می‌شود که بخشی از روده از یک نقطه ضعیف در عضلات شکم بیرون زده باشد. این برآمدگی ایجاد شده می‌تواند دردناک باشد. درد ناشی از این بیماری می‌تواند هنگام سرفه یا عطسه، خم شدن و بلند کردن جسم سنگین، بدتر شود.
این نوع فتق همیشه خطرناک نیست؛ اما خودبه‌خود بهبود نمی‌یابد و در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به عارضه‌های تهدیدکننده شود. پزشک در صورت دردناک و بزرگ بودن فتق ممکن است لازم بداند که عمل جراحی انجام دهد. «ترمیم هرنی اینگوینال» یک نوع جراحی رایج برای رفع این مشکل است.
سایر بیماری‌های مرتبط با اورولوژی به شرح زیر است:
- سرطان پروستات
- سرطان مثانه
- افتادگی مثانه
- هماتوریا
- سیستیت بینابینی
- مثانه بیش فعال
- اختلال نعوظ
نکات مهمی که باید در رابطه با پیشگیری از بیماری کلیه و مجاری ادراری بدانید
چندین نکته جهت پیشگیری از این بیماری وجود دارد که هم برای بزرگسالان و هم برای کودکان بسیار کارساز است:
آب کافی مصرف کنید.
- مصرف نمک و کافئین را محدود کنید.
- وزن متعادلی داشته باشید.
- سبک زندگی بدون دخانیات را انتخاب کنید.
- با انجام تمرینات کگل، عضلات ناحیه لگن را تقویت کنید.
- کودک خود را تشویق کنید که قبل از خواب به سرویس بهداشتی برود.
- مصرف مایعات را هنگام شب محدود کنید.
به دختران خود آموزش دهید پس از سرویس بهداشتی باید از جلو به عقب خود را تمیز یا خشک کنند. بهتر است در صورت بروز چنین مشکلاتی به موقع به متخصص اورولوژی مراجعه کنید تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود.
علائمی که نشان از بیماری کلیه و مجاری ادراری – اورولوژی می‌دهد
با وجود این که افراد مبتلا به این بیماری می‌توانند علائم مختلفی را تجربه کنند و هر فردی با فرد دیگر یکسان نباشد؛ اما، شایع‌ترین علائم که از این بیماری مشاهده شده به شرح زیر است:
- سردردهای مکرر
- احساس خستگی
- خارش در تمام بدن
- سوزش یا مشکل هنگام ادرار کردن
- تکرر ادرار به‌خصوص هنگام شب
- خون در ادرار
- بی اشتهایی
- پف دور چشم
- تورم دست و پا
- تیرگی پوست
- گرفتگی عضلات
- احساس درد در ناحیه کمر به ویژه زیر دنده‌ها
- فشار خون بالا
عوامل مهمی که منجر به اختلال در سیستم ادراری می‌شود
همانطور که برای شما ذکر کردیم اختلال در سیستم ادراری می‌تواند طیف گسترده‌ای از مشکلات باشد و هر یک از این موارد می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که به شرح زیر است:
افزایش سن
با افزایش سن ممکن است تغییراتی در ساختار کلیه‌ها ایجاد شود و در نهایت منجر به اختلال در عملکرد عضلات حالب، مثانه و مجاری ادرار و .. می‌شود.
همچنین عفونت ادراری در این مواقع رخ می‌دهد؛ زیرا، عضلات مثانه به اندازه کافی منقبض نمی‌شوند تا مثانه کاملا تخلیه شود. کاهش قدرت عضلات اسفنکتر و لگن ممکن است به‌دلیل افزایش سن ایجاد شود که در نهایت منجر به بی اختیاری ادرار خواهد شد.
آسیب دیدگی
ممکن است وارد شدن آسیب به کلیه‌ها به‌دلیل برخی از بیماری‌ها ایجاد شود که منجر به اختلالات زیادی در سیستم دستگاه ادراری خواهد شد.
روزهای حضور پزشکان
| نام پزشک | روز حضور | ساعت حضور |
|---|---|---|
| دکتر محمدرضا یوسفی | شنبه | ۱۴-۱۶ |
بدون دیدگاه