قرص اورژانسی برای جلوگیری از بارداری پس از رابطه محافظت نشده استفاده می‌شود. بهترین زمان مصرف، تا ۷۲ ساعت بعد از رابطه است، هرچند در ۲۴ ساعت اول اثرگذاری بالاتر است.
چرا باید قرص اورژانسی را بشناسیم؟
رابطه جنسی محافظت نشده یا شکست روش‌های پیشگیری می‌تواند باعث نگرانی از بارداری ناخواسته شود. در این شرایط، قرص‌های اورژانسی (Emergency Contraceptive Pills یا ECPs) می‌توانند راه‌حل سریع و موثری باشند.
اما مصرف این قرص‌ها بدون آگاهی ممکن است باعث اضطراب، مصرف نادرست یا حتی عوارض جانبی شود. در این مقاله، همه چیز را درباره قرص‌های اورژانسی بررسی می‌کنیم: از نحوه اثر تا باورهای اشتباه، زمان بندی، خرید، عوارض و تفاوت بین برندهای مختلف.
قرص اورژانسی چیست و چگونه عمل می‌کند؟
دارویی است که پس از رابطه جنسی محافظت نشده، با تاثیر بر تخمک گذاری یا جلوگیری از بارور شدن تخمک، از بارداری پیشگیری می‌کند.
چه زمانی باید مصرف شود؟
- بهترین زمان: در ۱۲ تا ۲۴ ساعت اول
- حداکثر زمان: ۷۲ تا ۱۲۰ ساعت بسته به نوع قرص
اگر زمان تخمک گذاری نزدیک باشد، اثربخشی کاهش می‌یابد.
توجه: مصرف آن در زمان تخمک گذاری ممکن است اثر کمتری داشته باشد؛ زیرا ممکن است تخمک آزاد شده باشد.
عوارض احتمالی قرص اورژانسی
مصرف آن معمولا بی‌خطر است؛ اما ممکن است عوارض موقتی ایجاد کند:
- تهوع و استفراغ
- سردرد یا سرگیجه
- حساس شدن سینه‌ها
- خونریزی بین‌دوره‌ای
- تغییر موقتی در پریود (زودتر یا دیرتر)
آیا قرص اورژانسی باعث تنبلی تخمدان می‌شود؟
تحقیقات نشان می‌دهد مصرف گاه به گاه قرص‌های اورژانسی باعث ناباروری یا تنبلی تخمدان نمی‌شود؛ اما استفاده مکرر توصیه نمی‌شود.
این قرص‌ها حاوی دوز بالایی از هورمون‌ها (مثل لوونورژسترول) هستند که عملکرد تخمدان را به‌طور موقت تغییر می‌دهند و ممکن است چرخه قاعدگی را برای یک یا دو ماه به‌هم بزنند، ولی تاثیر دائمی بر تخمک‌گذاری یا عملکرد تخمدان‌ها ندارند.
نکته مهم:
مصرف مکرر قرص‌های اورژانسی (مثلا هر ماه) می‌تواند تعادل هورمونی بدن را دچار اختلال کند و در بلندمدت چرخه‌های قاعدگی را نامنظم کند. اما باعث تنبلی تخمدان به‌معنای پزشکی (PCOS یا نارسایی تخمدان) نمی‌شود.
باورهای نادرست درباره قرص امرجنسی
- باعث سقط جنین می‌شود؟
خیر. این قرص‌ها از بارداری پیشگیری می‌کنند؛ اما باعث سقط نمی‌شوند. - با یک بار خوردن بدن ضعیف می‌شود؟
مصرف گهگاه مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما جایگزین روش‌های پیشگیری دائمی نیست. - مصرف قرص در زمان پریود بی‌فایده است؟
اگر رابطه در دوره باروری رخ داده باشد، مصرف در دوره قاعدگی هم ممکن است مفید باشد.
جایگزین‌های قرص اورژانسی چیست؟
اگر قرص در دسترس نیست یا فرد نمی‌خواهد دارو مصرف کند:
- قرار دادن IUD مسی تا ۵ روز بعد از رابطه
- مشاوره با پزشک برای روش‌های جایگزین دارویی
روش مصرف صحیح
- بسته‌های دوتایی (۰.۷۵م‌گ): یک قرص بلافاصله، دومی ۱۲ ساعت بعد
- بسته تک دوز (۱.۵م‌گ): فقط یک قرص
تاثیر قرص اورژانسی در زمان تخمک گذاری چقدر است؟
تاثیر این قرص در زمان تخمک‌گذاری کاهش می‌یابد؛ زیرا قرص‌های اورژانسی مانند لوونورژسترول برای جلوگیری از تخمک‌گذاری طراحی شده‌اند، اگر تخمک‌گذاری قبلا اتفاق افتاده باشد (که در زمان تخمک‌گذاری رخ می‌دهد)، قرص ممکن است دیگر موثر نباشد.
چرا؟
این قرص تخمک گذاری را به تعویق می‌اندازد یا از لقاح جلوگیری می‌کند؛ اما اگر تخمک آزاد شده و با اسپرم برخورد کرده باشد، قرص دیگر نمی‌تواند از تشکیل بارداری جلوگیری کند.
در نتیجه اگر دقیقا در زمان تخمک گذاری رابطه رخ داده باشد، اثربخشی کاهش می‌یابد. در چنین مواردی، IUD مسی ممکن است گزینه موثرتری باشد (تا ۵ روز بعد از رابطه).
سوالات متداول
چند روز بعد جواب میده؟
تا ۵ روز بعد از رابطه، ولی هرچه زودتر بهتر.
آیا خوردن قرص در روز پنجم پریود تاثیر دارد؟
اگر رابطه مشکوک در دوره باروری بوده، بله، مصرف مفید است.
آیا باعث افسردگی می‌شود؟
در موارد نادر، تغییرات خلقی دیده شده؛ اگر ادامه‌دار بود، مشاوره روانشناسی توصیه می‌شود.
آیا مصرف آن برای تخمدان پلی‌کیستیک خطرناک است؟
خیر؛ اما باید با پزشک مشورت شود چون تخمدان پلی‌کیستیک بر الگوی قاعدگی اثر دارد.
آیا می‌توان قرص ال دی را به‌عنوان اورژانسی استفاده کرد؟
بله، با دوز مناسب و طبق مشاوره پزشکی؛ اما اثربخشی کمتر از لوونورژسترول دارد.
خرید قرص اورژانسی
به دلیل قوانین، خرید آنلاین یا بدون نسخه ممکن است محدود باشد؛ در داروخانه‌های معتبر با نسخه قابل تهیه‌اند.
منابع:
PubMed – Contraceptive Efficacy Studies
بدون دیدگاه