سندرم دامپینگ باعث ایجاد علائم مختلفی می‌شود و زمانی رخ می‌دهد که محتویات معده با سرعت زیادی وارد روده کوچک می‌شود.
معمولا این عارضه با انجام جراحی معده رخ می‌دهد. تخلیه سریع معده باعث می‌شود که مقدار زیادی غذای هضم نشده به روده کوچک وارد شود. در این مواقع فرد ممکن است علائم مختلفی از جمله حالت تهوع، گرفتگی شکم و… تجربه کند.
در ادامه در خصوص علائم کامل آن و همچنین راهکارهای درمانی سندرم دامپینگ بیشتر به شما توضیح خواهیم داد.
آشنایی بیشتر با بیماری سندرم دامپینگ
همانطور که گفتیم این عارضه زمانی رخ می‌دهد که غذا به خصوص مواد غذایی سرشار از قند پس از مصرف، خیلی سریع از معده به روده کوچک منتقل می‌شود.
این عارضه معمولا به دنبال عمل جراحی معده یا مری رخ می‌دهد. اکثر افراد مبتلا به سندرم دامپینگ ۱۰ تا ۳۰ دقیقه دچار علائمی مانند اسهال و گرفتگی می‌شوند.
حدود ۱ تا ۳ ساعت پس از مصرف غذا علائم بروز پیدا می‌کند، با این حال برخی دیگر علائم اولیه و همچنین علائم دیررس را تجربه خواهند کرد.
شما با تغییر رژیم غذایی خود پس از جراحی به پیشگیری از این سندرم کمک می‌کنید. چنین تغییراتی می‌تواند شامل مصرف وعده‌های غذایی کم و همچنین محدود کردن مواد غذایی سرشار از قند باشد. در موارد جدی‌تر این بیماری نیاز به درمان با مصرف دارو یا عمل جراحی داشته باشید.
در این بیماری چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
عملکرد معده به این صورت است که محتویات هضم شده به صورت تدریجی و همچنین کنترل شده به روده کوچک وارد می‌شود.
عوامل مختلفی از جمله ماهیچه‌ها، سیگنال‌های هورمونی و اعصاب در تحرک معده نقش دارند تا به معده این هشدار را بدهد که چگونه و چه زمانی تخلیه شود.
تخلیه کنترل نشده می‌تواند به این صورت باشد که دریچه پایین معده، یعنی دریچه پیلور به سادگی باز شود و محتویات معده را قبل از هضم به روده وارد می‌کند.
زمانی که روده کوچک این حجم از غذای هضم نشده را دریافت می‌کند، تغییراتی ایجاد می‌شود تا این محتویات درون خود جای دهد.
مایع اضافی را جذب کرده و هورمون‌های اضافی را نیز آزاد می‌کند. این تغییرات باعث می‌شود که افراد طی مدت کوتاهی پس از غذا خوردن علائم مختلفی را تجربه کنند.
همچنین پس از گذشت چند ساعت مجموعه دیگری از علائم را تجربه می‌کنید، این حالت به دلیل تغییرات قند خون رخ می‌دهد. اگر به روده کوچک یک وعده سرشار از قند وارد شود، تغییراتی در سیستم گوارش ایجاد می‌شود.
روده کوچک به پانکراس سیگنال می‌دهد که انسولین بیشتری برای تنظیم قند خون ترشح کند. چنین شرایطی باعث افت شدید قند خون می‌شود و علائمی مانند تپش قلب، ضعف و لرزش را احساس می‌کنید.
چه افرادی مبتلا سندرم دامپینگ می‌شوند؟
این سندرم معمولا به عنوان یک عارضه جانبی جراحی روی معده یا مری رخ می‌دهد. اینطور تخمین زده شده است که حدود ۲۰ تا ۵۰ درصد از افرادی که جراحی معده انجام داده‌اند، سندرم دامپینگ را تجربه کرده‌اند.
این حالت در افرادی که جراحی لاغری مانند اسلیو معده یا بای پس انجام داده‌اند که بخش زیادی از معده برداشته شده یا در بای پس که بخش زیادی از معده دور زده می‌شود، شایع‌تر است. گاهی اوقات ممکن است سندرم با بعضی از بیماری‌های گوارشی رخ می‌دهد.
آیا سندرم دامپینگ جدی است؟
در شرایط کنترل شده این حالت خطرناک یا تهدید کننده زندگی نیست. حالت شدید آن می‌تواند منجر به کاهش وزن سریع و کمبود تغذیه‌ای شود. اسهال کنترل نشده و مداوم باعث کم آبی بدن می‌شود؛ اما با خود مراقبتی می‌توانید کنترل کنید.
اکثر افراد علائم خفیفی را تجربه می‌کنند که با گذشت زمان کاهش می‌یابد. این سندرم معمولا به صورت دائمی باقی نمی‌ماند.
چه علائمی دارد؟
این بیماری در بروز علائم دو مرحله دارد که هر یک از این مراحل علائم خاص خود را بروز می‌دهد. علائم اولیه سندرم دامپینگ طی ۱۰ تا ۳۰ دقیقه پس از غذا خوردن احساس می‌شود:
- استفراغ
- حالت تهوع
- درد و گرفتگی شکم
- اسهال
- تورم شکم
- احساس نفخ
- افزایش ضربان قلب
- سرگیجه
این بیماری دیر هنگام دو تا سه ساعت پس از پایان غذا خوردن بروز پیدا می‌کند:
- خستگی
- ضعف
- لرزش
- عرق سرد
- افزایش ضربان قلب یا ضربان نامنظم
- گرگرفتگی صورت
- مه مغزی
- گرسنگی
علت سندرم دامپینگ
از دلایل احتمالی ایجاد این بیماری می‌توان به چنین مواردی اشاره کرد:
- جراحی اسلیو معده
- جراحی بای پس معده
- پیلوروپلاستی (عمل روی دریچه پیلور در پایین معده)
- ازوفاژکتومی (برداشتن قسمتی یا تمام مری)
- واگوتومی (قطع عصب واگ در معده برای کاهش اسید معده)
- فوندوپلیکاسیون نیسن
از دلایل مرتبط با بیماری‌ها:
- دیابت شیرین
- سندرم استفراغ دوره‌ای
- سوء هاضمه عملکردی
- سندرم زولینگر الیسون
- نارسایی اگزوکرین پانکراس
- زخم اثنی عشر
- و…
چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر سابقه عمل جراحی معده دارید و حتی سال‌ها از عمل شما گذشته است، پزشک با توجه به علائم می‌تواند تشخیص سریعی از این سندرم داشته باشد.
گاهی نیاز است که آزمایش‌هایی برای تایید تشخیص یا رد سایر دلایل احتمالی علائم برای شما انجام دهند. آزمایش‌های بیشتر برای افرادی که سابقه عمل جراحی معده نداشته‌اند، اهمیت بیشتری دارد.
از دیگر آزمایش‌های تشخیصی می‌توان به چنین مواردی اشاره کرد:
- تست تحمل گلوکز خوراکی
- تست تنفسی هیدروژن
- آندوسکوپی فوقانی
- سری دستگاه گوارش فوقانی GI
- اسکن تخلیه معده
چه درمانی دارد؟
اغلب افراد با تغییر رژیم غذایی می‌توانند این بیماری را درمان و کنترل کنند. در صورتی که علائم شدید با تغییر رژیم غذایی بهبود پیدا نمی‌کند، دارو درمانی مرحله بعدی درمان است.
اما گاهی دارو می‌تواند باعث ایجاد عوارض اسلیو معده در برخی از افراد شود و راه حل مناسبی برای طولانی مدت نیست. در مواقع نادر که هیچ روش درمانی وجود ندارد، پزشک در نهایت عمل جراحی را برای رفع این عارضه در نظر می‌گیرد.
توجه به دستورات غذایی
وعده‌های غذایی کوچکتر؛ اما طی دفعات بیشتر میل کنید. به عنوان مثال به جای سه وعده غذایی، شش وعده آهسته و کاملا جویده میل کنید.
از مصرف قندهای ساده، محصولات لبنی و کربوهیدرات‌ها خودداری کنید. این مورد از تغییر سریع قند خون جلوگیری می‌کند. مصرف کربوهیدرات‌های پیچیده مانند غلات کامل گزینه‌های بهتری برای جایگزین کردن هستند.
پروتئین و چربی‌های سالم بیشتری میل کنید تا جایگزین خوبی برای کربوهیدرات‌ها باشد. چربی‌ها روند هضم را کند می‌کند و شکل ثابت‌تری از انرژی را فراهم خواهد کرد.
فیبر بیشتری میل کنید تا حجم غذای شما افزایش پیدا کند و زمان انتقال به روده کمتر شود. فیبر جذب قند در دستگاه گوارش را کند می‌کند.
پس از صرف غذا باید به مدت نیم ساعت به پشت دراز بکشید. این حالت به کند شدن تخلیه معده و همچنین حفظ فشار خون در طول هضم کمک می‌کند.
نیم ساعت قبل یا بعد از غذا نباید مایعات مصرف کنید، مصرف مایعات در این زمان عامل محرک سندرم دامپینگ است.
درمان دارویی
مصرف برخی از داروها می‌تواند به کنترل علائم زودرس و دیررس کمک کند که باید طبق تجویز پزشک مصرف کنید.
عمل جراحی
به ندرت بیماران نیاز به عمل جراحی پیدا می‌کنند. تنها در صورتی که بیمار با هیچ روشی بهبود نیابد، در نهایت راهکارهای جدی‌تری مثل جراحی برای او در نظر گرفته می‌شود.
آیا خود به خود درمان می‌شود؟
معمولا با گذشت زمان برطرف می‌شود. نوع خفیف‌تر بیماری مانند سندرم دامپینگ زودرس طی سه ماه برطرف می‌شود. نوع شدیدتر و دیررس بیماری بیماری، بین ۱۲ تا ۱۸ ماه طول می‌کشد تا برطرف شود. لازم به ذکر است که تغییرات رژیم غذایی معمولا کمک‌کننده هستند.
بدون دیدگاه