اسکولیوز چیست – علائم و درمان اسکولیوز

منظور از اسکولیوز، انحنای غیر طبیعی در ستون فقرات است. امکان ایجاد این انحنا در هر قسمتی از ستون فقرات وجود دارد، از شایع‌ترین قسمت‌هایی که مشاهده می‌شود، بالای ستون فقرات و کمر است.

این عارضه بیشتر در کودکی یا سال‌های اولیه نوجوانی که فرد به سرعت در حال رشد است، مشاهده می شود. این بیماری در خانم‌ها بسیار شایع‌تر از آقایان است.

معمولا این بیماری علائم بسیار قابل توجهی ایجاد نمی‌کند؛ اما برخی از افراد مبتلا به این عارضه، به دلیل انحنای ستون فقرات به یک طرف خم می‌شوند یا شانه و باسنی خارج از حالت طبیعی دارند.

در بیشتر موارد بیمار نیازی به درمان ندارد؛ زیرا انحنای ایجاد شده پیشرفت چندانی ندارد. با این حال بسته به میزان انحنا و سن بیمار، پزشک متخصص درد ممکن است چندین روش درمانی از جمله استفاده از بریس یا شرکت در جلسات فیزیوتراپی را توصیه کند.

تعداد بسیار کمی از افراد مبتلا به اسکولیوز ممکن است در نهایت نیاز به عمل جراحی داشته باشند. از عوارض احتمالی این عارضه می‌توان به درد مزمن، مشکلات تنفسی و کاهش توانایی برای انجام تمرینات ورزشی اشاره کرد.

منظور از اسکولیوز چیست

افراد مبتلا به این بیماری دارای منحنی C یا S شکل در ستون فقرات خود هستند. احتمال ایجاد این عارضه در هر سنی وجود دارد؛ اما در اغلب مواقع از سنین ۱۰ تا ۱۲ سالگی یا طی دوران نوجوانی در افراد ظاهر می‌شود.

با وجود اینکه اسکولیوز در نوزادان بسیار نادر است؛ اما می‌تواند افراد را قبل از ۳ سالگی تحت تاثیر قرار دهد. در بیشتر موارد هیچ علت شناخته شده‌ای برای انحنای ستون فقرات وجود ندارد.

گاهی اوقات این بیماری با مشکلات دیگر از جمله فلج مغزی، دیستروفی عضلانی یا اسپینا بیفیدا همراه است.

اسکولیوز چه علائمی دارد

از علائم این بیماری می‌توان به چنین مواردی اشاره کرد:

• شانه‌های ناهموار
• برجستگی یک طرف تیغه شانه نسبت به قسمت دیگر
• حالت کمر ناهموار
• یک لگن بالاتر از قسمت دیگر
• رو به جلو بودن یک طرف قفسه سینه
• برجستگی در یک طرف کمر هنگام خم شدن
• متفاوت بودن طول پاها

برخی از انواع این موارد ذکر شده می‌تواند منجر به کمردرد شود؛ اما معمولا شرایط دردناکی نیست. این نشانه بیشتر در افراد مسن مشاهده می‌شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

در صورت مشاهده این علائم ذکر شده، حتما به متخصص درد در کلینیک درد مراجعه کنید. حتی منحنی‌های کوچک را در کودک خود جدی بگیرید و به دنبال نشانه‌های بیشتر مانند درد نباشید.

علت ایجاد بیماری اسکولیوز چیست

پزشکان علت دقیق ایجاد این بیماری را نمی‌دانند؛ اما اینگونه به نظر می‌رسد که عوامل ارثی می‌تواند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشد؛ زیرا گاهی اوقات این اختلال در خانواده‌ها بیشتر مشاهده می‌شود. از دلایل کمتر شایع ایجاد این بیماری، چنین مواردی است:

• برخی از شرایط عصبی عضلانی مانند فلج مغزی یا دیستروفی عضلانی
• نقایص مادرزادی و تحت تاثیر قرار گرفتن ستون فقرات
• سابقه جراحی بر دیواره قفسه سینه در کودکی
• آسیب یا عفونت ستون فقرات
• ناهنجاری‌های نخاعی

عوامل خطرساز در ایجاد اسکولیوز

از عواملی که می‌تواند احتمال خطر ایجاد این بیماری را افزایش دهد به شرح زیر است:

سن

علائم معمولا در نوجوانی شروع می شود.

جنسیت

اگرچه هم دختران و هم پسران تقریبا با سرعت یکسانی به اسکولیوز خفیف مبتلا می‌شوند؛ اما دختران در معرض خطر بسیار بالایی برای بدتر شدن منحنی قرار داشته و نیاز به درمان دارند.

سابقه خانوادگی

انحنای ستون فقرات می‌تواند در خانواده ایجاد شود؛ اما اکثر کودکان مبتلا به این بیماری سابقه خانوادگی ندارند.

بیماری اسکولیوز چه عوارضی دارد

اکثر افراد مبتلا به این بیماری دچار نوع خفیفی هستند، با این حال گاهی عوارضی ایجاد می کند که این موارد به شرح زیر است:

مشکلات تنفسی

در اسکولیوز شدید، قفسه سینه به ریه‌ها فشار وارد می‌کند و تنفس را دشوارتر خواهد کرد.

مشکلات مرتبط با کمر

افرادی که در کودکی دچار انحنای ستون فقرات باشند، احتمالا در بزرگسالی به کمردرد مزمن مبتلا خواهند شد، به‌خصوص اگر انحنای غیرطبیعی بیشتر شود و درمان نشود.

ظاهر افراد

همانطور که این بیماری بدتر می‌شود، تغییرات زیادی در بدن ایجاد می‌کند که این موارد شامل ناهمواری باسن، شانه‌ها، دنده‌های بیرون‌زده و جابجایی در کمر و… است. 

در اغلب مواقع افراد مبتلا به این بیماری پس از گذشت مدتی متوجه تغییرات ظاهری خود می‌شوند.

اسکولیوز چگونه تشخیص داده می‌شود

زمانی که به پزشک مراجعه می‌کنید، ابتدا معاینات فیزیکی برای شما انجام می‌گیرد. در ادامه پزشک با استفاده از ابزاری به نام اسکولیومتر، درجه انحنا را اندازه‌گیری می‌کند.

اگر زاویه اندازه‌گیری شده بیش از ۱۰ درجه باشد، نشان‌دهنده این بیماری است. اسکن‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سیتی اسکن و ام آر آی می‌تواند به پزشک کمک کند تا شکل، جهت، محل و زاویه منحنی را مورد ارزیابی قرار دهد.

آیا اسکولیوز درمانی دارد

درمانی که برای این عارضه در نظر گرفته می شود، بسته به شدت انحنا متفاوت است. کودکانی که انحنای خفیفی دارند، معمولا به هیچ درمانی نیاز ندارند؛ اما باید معاینات منظم داشته باشند تا متوجه شوند که وضعیت آنها در حال بهبودی است یا خیر.

اگر انحنای ستون فقرات متوسط یا شدید باشد، به بریس یا جراحی نیاز خواهید داشت. عواملی که از سوی پزشک برای بهترین روش درمانی در نظر می‌شود به شرح زیر است:

رشد و بلوغ

اگر رشد استخوان‌ها متوقف شده باشد، خطر بدتر شدن منحنی ایجاد شده بسیار کمتر است. در صورتی که کودکان همچنان در حال رشد باشند، در این مواقع استفاده از بریس می‌تواند بیشترین تاثیرگذاری در استخوان‌های در حال رشد داشته باشد.

شدت منحنی

منحنی‌های زیاد به مرور زمان بدتر می‌شوند.

جنسیت

خطر پیشرفت بیماری در خانم‌ها بیشتر از آقایان است.

استفاده از بریس

اگر استخوان‌های بیماری همچنان در حال رشد باشد و شدت این بیماری در حد متوسط است، پزشک استفاده از بریس را به بیمار توصیه می‌کند.

بریس به درمان این بیماری کمک نمی‌کند؛ اما از پیشرفت آن جلوگیری می‌شود. معمولا توصیه می‌شود بین ۱۳ تا ۱۶ ساعت طی روز از بریس استفاده کنید. هرچه بیشتر از آن استفاده شود، باعث افزایش اثربخشی آن نیز خواهد شد.

رشد استخوان‌ها در دخترها در ۱۴ سالگی و در پسرها تا ۱۶ سالگی متوقف می‌شود، با این حال ممکن است در برخی از افراد متفاوت باشد.

عمل جراحی

اسکولیوز شدید معمولا با گذشت زمان پیشرفت می‌کند، در این مواقع ممکن است پزشک جراحی را برای کمک به صاف کردن انحنا و جلوگیری از بدتر شدن توصیه کند.