سرطان روده بزرگ یکی از انواع سرطان است که از همان روده بزرگ شروع می‌شود و معمولا افراد مسن را تحت تاثیر قرار می‌دهد، با این حال امکان دارد در هر سنی بروز کند.
سرطان روده بزرگ، ابتدا به صورت توده‌های کوچک خوش خیم و غیر سرطانی از سلول‌هایی به نام پولیپ شروع می‌شود. با گذشت زمان برخی از این پولیپ‌ها می‌توانند منجر به سرطان روده بزرگ شوند.
پولیپ‌ها ممکن است کوچک باشند و علائم چندانی را در بیمار ایجاد نکنند. این سرطان با سرطان روده کوچک متفاوت است.
به همین جهت پزشکان به بیماران توصیه می‌کنند که آزمایش‌های غربالگری را به‌طور منظم انجام دهند تا با شناسایی و برداشتن پولیپ‌ها قبل از تبدیل شدن به چنین شرایطی، از بیماری بدخیم سرطان روده جلوگیری کنند.
سرطان روده بزرگ چه علائمی دارد؟
علائم این بیماری به شرح زیر است:
- تغییراتی در عملکرد روده مانند اسهال، یبوست یا تغییر در قوام مدفوع
- خونریزی مقعدی یا مشاهده خون در مدفوع
- ایجاد مشکلاتی در شکم مانند گرفتگی، وجود گاز یا درد
- احساس عدم تخلیه روده
- احساس ضعف یا خستگی
- کاهش وزن بدون دلیل
بسیاری از افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ در مراحل اولیه بیماری هیچ علائمی ندارند. هنگامی که علائم ظاهر می‌شود، بسته به اندازه و محل ایجاد آن، در هر فردی متفاوت خواهد بود.
زمانی که باید به پزشک مراجعه کنید
در صورت مشاهده مداوم هریک از علائمی که برای شما ذکر کردیم، باید به کلینیک داخلی و جراحی گوارش بیمارستان مریم مراجعه کنید.
معمولا پزشک توصیه می‌کند که غربالگری سرطان روده بزرگ از سن حدود ۵۰ سالگی آغاز شود.
در صورت وجود عوامل خطر مانند وجود سابقه خانوادگی بیماری، پزشک سن شروع غربالگری را زودتر توصیه خواهد کرد.
علت ایجاد سرطان روده بزرگ چیست؟
پزشکان علت دقیق ایجاد این بیماری را نمی‌دانند. به‌طور کلی زمانی شروع می‌شود که سلول‌های سالم روده بزرگ دچار تغییر در DNA شوند.
در واقع DNA در بدن به این صورت است که به سلول‌ها دستور می‌دهد که چه کاری انجام دهند. سلول‌های سالم به‌طور منظم رشد می‌کنند و تقسیم می‌شوند تا بدن عملکرد طبیعی داشته باشد.
زمانی که DNA سلول دچار آسیب‌دیدگی شده و سرطانی می‌شود، تقسیم سلولی ادامه پیدا می‌کند، حتی زمانی که بدن به سلول جدید نیازی ندارد. با تجمع سلول، در نهایت تومور ایجاد خواهد شد.
پس از گذشت مدتی، سلول‌های سرطانی رشد می‌کنند و به بافت‌های سالم و طبیعی اطراف حمله خواهند کرد.
در پی این حمله، بافت‌ها از بین می‌روند. در این مواقع سلول‌های سرطانی به سایر نقاط بدن منتقل می‌شوند و به اصطلاح متاستاز ایجاد می‌شود.
چه عواملی خطر ایجاد سرطان روده بزرگ را دو چندان می‌کند؟
عواملی که خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش می‌دهد به شرح زیر است:
سن بالا
احتمال ایجاد این بیماری در هر سنی وجود دارد؛ اما، در اغلب موقع افرادی که دچار این بیماری شدند، سنی بالای ۵۰ سال داشتند. با این حال سن این نوع سرطان در حال کاهش است.
سابقه شخصی سرطان روده یا پولیپ
اگر فردی که در گذشته سابقه این نوع از سرطان یا پولیپ روده را داشته باشد، در آینده بیش از سایر افراد در معرض خطر این بیماری بدخیم خواهد بود.
شرایط التهابی روده
بیماری‌های التهابی مزمن روده بزرگ مانند کولیت اولسروز و بیماری کرون خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
سندرم‌های ارثی
برخی از جهش‌های ژنی که در نسل‌های مختلف خانواده منتقل می‌شوند، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.
از شایع‌ترین سندرم‌های ارثی که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد، می‌توان به پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP) و سندرم لینچ اشاره کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله سندرم روده تحریک پذیر را مطالعه کنید.
سابقه خانوادگی
در صورتی که هر یک از افراد خانواده شما به این بیماری مبتلا باشند، احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ بیشتر خواهد شد. هر چه تعداد نفرات مبتلا به این بیماری بیشتر، خطر ایجاد آن دو چندان خواهد شد.
رژیم کم فیبر و پر چرب
مطالعاتی که در این زمینه انجام گرفته بود، نشان داد افرادی که بیشتر گوشت قرمز و گوشت فراوری شده مصرف می‌کردند، بیشتر دچار این بیماری شده‌اند.
سبک زندگی بی تحرک
افرادی که فعالیتی ندارند، بیشتر در معرض این نوع از سرطان قرار می‌گیرند. انجام فعالیت‌های بدنی منظم خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش می‌دهد.
دیابت
افراد مبتلا به دیابت یا مقاوم به انسولین، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان روده هستند.
مصرف سیگار
در افراد سیگاری، خطر ابتلا به این بیماری افزایش پیدا می‌کند.
مصرف الکل زیاد
افرادی که الکل زیادی مصرف می‌کنند، در معرض خطر سرطان قرار خواهند گرفت.
پرتو درمانی برای سرطان
پرتو درمانی که برای درمان سرطان‌های قبلی از طریق شکم هدایت می‌شود، می‌تواند احتمال ایجاد این بیماری را دو چندان کند.
نکاتی برای جلوگیری از سرطان روده
با این حال که راهکار قطعی برای جلوگیری از این سرطان وجود ندارد؛ اما، نکاتی وجود دارد که احتمال ایجاد این بیماری را به حداقل می‌رساند.
غربالگری
پزشکان توصیه می‌کنند، افرادی که در معرض خطر این بیماری قرار دارند باید غربالگری انجام دهند.
مصرف انواع میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل
گاهی با تغییرات سبک زندگی و تغییر رژیم غذایی می‌توان از این بیماری جلوگیری کرد. مصرف میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبر و آنتی اکسیدان‌ها می‌تواند در پیشگیری از سرطان موثر باشد.
خودداری از مصرف الکل
افرادی که به‌طور مکرر الکل مصرف می‌کنند، شانس خود را در ابتلا به این بیماری افزایش می‌دهند، باید از مصرف آن خودداری شود.
خودداری از مصرف سیگار
با پزشک در خصوص راهکارهای ترک مصرف دخانیات مشورت داشته باشید.
انجام تمرینات و فعالیت‌های ورزشی
سعی کنید طی روزهای هفته حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید.
حفظ وزن متعادل
اگر وزن متعادلی دارید، سعی کنید با رژیم غذایی مناسب و تداوم در فعالیت‌های ورزشی وزن مناسب خود را حفظ کنید.
سرطان روده بزرگ چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر علائمی که در شما ایجاد شده است، مشابه با سرطان روده بزرگ باشد، پزشک ممکن است برای بررسی و تشخیص دقیق یک یا چند آزمایش را توصیه کند که این موارد به شرح زیر است:
کولونوسکوپی
این روش تشخیصی دارای یک لوله بلند، انعطاف‌پذیر و باریک متصل به دوربینی کوچک است که تصاویر روی مانیتور برای پزشک قابل مشاهده خواهد بود.
در صورتی که مورد مشکوکی در حین آزمایش وجود داشته باشد، با کمک ابزارهای جراحی جهت بررسی بیشتر، از بافت نمونه‌برداری می‌کنند.
آزمایش خون
هیچی آزمایش خونی نشان نمی‌دهد که فردی دچار سرطان روده بزرگ است. اما این آزمایش اطلاعاتی در خصوص سلامت کلی بیمار به پزشک می‌دهد، مانند آزمایش کلیه و کبد.
تعیین میزان سرطان
در صورت تشخیص سرطان روده بزرگ پزشک ممکن است آزمایشاتی برای تعیین میزان سرطان توصیه کند. آزمایشاتی مانند سی تی اسکن شکم، لگن و قفسه سینه به مرحله‌بندی سرطان کمک می‌کند.
اگر سرطان در مراحل پایینی باشد، به این معنی است که تنها پوشش داخلی روده بزرگ را درگیر کرده است، در مرحله چهارم سرطان پیشرفت کرده و به سایر نواحی بدن گسترش پیدا می‌کند یا به اصطلاح متاستاز کرده است.
سرطان روده بزرگ چه درمانی دارد؟
درمانی که برای این بیماری در نظر گرفته می‌شود، بستگی به نوع و مرحله سرطان دارد. همچنین موارد دیگری مانند وضعیت کلی بیمار، سن و سایر خصوصیات فرد در نظر گرفته خواهد شد.
هیچ درمان مشخصی برای سرطان وجود ندارد. رایج‌ترین درمانی که برای این بیماری در نظر گرفته می‌شود، شامل جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی است. در ادامه هر یک از موارد را توضیح خواهیم داد.
برای کاهش دردهای ناشی از سرطان باید به پزشک ماهر متخصص درد مراجعه کرد.
عمل جراحی
به جراحی برای برداشتن بخشی یا تمام روده بزرگ «کولکتومی» گفته می‌شود. طی این روش جراحی، قسمتی از روده بزرگ سرطانی و دیگر بافت‌های آسیب‌دیده خارج می‌شود.
به‌طور مثال غدد لنفاوی اطراف خارج می‌شود تا خطر گسترش این بیماری را به حداقل برسانند. قسمت سالم روده باقی خواهد ماند.
انواع دیگر جراحی‌ها به شرح زیر است:
آندوسکوپی
سرطان موضعی را با استفاده از این روش برطرف می‌کنند. آندوسکوپی دارای یک لوله باریک که همراه با دوربین است که برای برداشتن بافت سرطانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جراحی لاپاراسکوپی
چندین برش کوچک در شکم ایجاد می‌شود، این روش برای خارج کردن پولیپ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جراحی جهت تسکین
این نوع جراحی برای تسکین نوع غیر قابل درمان یا پیشرفته انجام می‌گیرد. جراح سعی می‌کند که هرگونه انسداد روده بزرگ را تسکین دهد. همچنین درد، خونریزی و سایر علائم را کنترل کند.
شیمی درمانی
در طول شیمی درمانی، پزشک دارویی که در روند تقسیم سلولی اختلال ایجاد می‌کند، تجویز خواهد کرد. در واقع این داروهای تجویزی به پروتئین‌ها یا DNA سلول‌های سرطانی آسیب می‌رساند و آنها را از بین خواهد برد.
این درمان سلول‌های تقسیم‌کننده را مورد هدف قرار می‌دهد. از آنجایی که داروها در سراسر بدن حرکت می‌کنند و درمان به صورت چرخه‌ای است؛ بنابراین، بدن زمان لازم را برای بهبودی بین دوزها دارد.
عوارض جانبی این روش درمانی به شرح زیر است:
- ریزش مو
- حالت تهوع
- خستگی
- استفراغ
در طی درمان‌های ترکیبی اغلب از چندین نوع شیمی درمانی به کار برده می‌شود یا شیمی درمانی را با سایر روش‌های درمانی ترکیب می‌کنند.
پرتو درمانی
در طی این روش سلول سرطانی را با تمرکز پرتوهای گاما با انرژی بالا از بین می‌برند. ممکن است پرتو درمانی به صورت خارجی استفاده شود.
برای تابش داخلی مواد رادیواکتیو در نزدیک محل سرطان کاشته می‌شود. از عوارض جانبی این روش درمانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییرات خفیف پوستی شبیه به آفتاب سوختگی
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- از دست دادن اشتها
- خستگی
- کاهش وزن
اکثر عوارض جانبی پس از اتمام درمان برطرف شده یا کاهش می‌یابد.
بدون دیدگاه