بالا رفتن دمای بدن زنان معمولا از تغییرات هورمونی (یائسگی، بارداری و تخمک گذاری)، سبک زندگی (فعالیت بدنی، تغذیه تند یا کافئیندار)، اختلالات پزشکی (مثل پرکاری تیروئید، دیابت و فیبرومیالژی) یا داروهای خاص ناشی میشود.
این حالت ممکن است با نشانههایی مثل تعریق زیاد، سرد و گرم شدن ناگهانی، داغ شدن کف پا در شب و احساس گرما بدون تب همراه باشد. با اصلاح سبک زندگی، تغذیه مناسب و در صورت لزوم مراجعه به متخصص، این مشکل قابل کنترل است.
احساس گرمای ناگهانی، تعریق زیاد یا بالا رفتن دمای بدن زنان از مشکلات بسیار رایج است و بسته به سن، شرایط جسمی و سبک زندگی میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. بسیاری از این عوامل بیخطرند؛ اما برخی نشانه نیاز به بررسی پزشکی دارند.
بیشتر بخوانید: خونریزی بعد از یائسگی
علل بالا رفتن دمای بدن زنان
علل هورمونی
هورمونها یکی از مهمترین عوامل تنظیم دمای بدن هستند. هر تغییری در سطح استروژن، پروژسترون یا هورمونهای تخمدانی میتواند دمای بدن را بالا ببرد.
یائسگی و پیش یائسگی
- شایعترین علت گرگرفتگی
- کاهش استروژن: اختلال در مرکز تنظیم دما در مغز
- علائم: گرگرفتگی، تعریق شبانه، سرد و گرم شدن ناگهانی
تخمدان کم کار یا نارسایی زودرس تخمدان
- کاهش شدید استروژن
- گرگرفتگی و بینظمی سیکل قاعدگی
بارداری
- افزایش هورمون پروژسترون: بالا رفتن طبیعی دمای پایه بدن
- افزایش خونرسانی: احساس گرمای بیشتر
- تعریق بیشتر در سه ماهه اول و سوم شایعتر است
سیکل قاعدگی و تخمک گذاری
- بعد از تخمک گذاری دمای بدن حدود ۰.۵ درجه بالاتر میرود.
- برخی زنان در این زمان احساس گرمای بیشتری دارند.
بیشتر بخوانید: احساس گرما در رحم
علل مرتبط با سبک زندگی و محیط
سبک زندگی میتواند به تنهایی باعث بالا رفتن دمای بدن زنان شود یا شدت علائم هورمونی را بیشتر کند.
لباس
- پوشیدن لباسهای ضخیم، پلیاستر یا چند لایه: حبس گرما
- عدم تهویه مناسب: تشدید تعریق
دمای محیط
- اتاق گرم، تهویه نامناسب، نور آفتاب و رانندگی طولانی
- تغییرات ناگهانی دما (ورود از سرما به گرما)
فعالیت فیزیکی
- ورزش شدید به دنبال آن افزایش سوختوساز و دمای بیشتر
- سرد نکردن بدن بعد از ورزش
تغذیه
- غذاهای ادویهدار
- کافئین (قهوه، چای پررنگ و نوشابه انرژیزا)
- الکل (افزایش گردش خون و در نهایت گرگرفتگی)
استرس و اضطراب
- فعال شدن سیستم سمپاتیک به دنبال آن افزایش ضربان قلب و در نهایت احساس گرما
- یکی از دلایل سرد و گرم شدن ناگهانی
بیشتر بخوانید: سوزش واژن
۳. بیماریها و اختلالات پزشکی
اگر بالا رفتن دمای بدن زنان مداوم یا غیرعادی باشد باید علل زیر بررسی شود.
پرکاری تیروئید
- افزایش سوختوساز: عدم تحمل گرما
- علائم همراه: تپش قلب، لاغری، بیقراری و تعریق زیاد
دیابت
- نوسانات قند خون: تعریق و احساس گرمای ناگهانی
- نوروپاتی دیابتی: داغ شدن کف پا به خصوص شبها
فیبرومیالژی
- اختلال در سیستم عصبی مرکزی: حساسیت به حرارت
- سرد و گرم شدن ناگهانی و تعریق زیاد
آنیدروز (اختلال تعریق)
- کاهش یا عدم تعریق به دنبال آن ناتوانی بدن در دفع گرما و در نهایت افزایش دما
- خطرناک در هوای گرم یا ورزش
عفونتها
مخصوصا:
- عفونت ادراری
- آنفلوآنزا
- عفونتهای ویروسی
تبهای خفیف یا متناوب
اگر تب واقعی وجود دارد، علت معمولا عفونی است.
عوارض دارویی
برخی داروها به صورت ثانویه باعث تب یا گرگرفتگی میشوند.
بیشتر بخوانید: افتادگی رحم
۴. داروها و درمانهایی که ممکن است دمای بدن را بالا ببرند
داروهای ضدافسردگی
به خصوص:
- SSRIها
- SNRIها
ممکن است باعث تعریق، گرگرفتگی یا احساس گرما شوند.
داروهای هورمونی
- داروهای تنظیم هورمون
- داروهای باروری
برخی روشهای جلوگیری
تغییر در سطح هورمون و در نهایت تغییر در تنظیم دما
برخی مسکنها
بعضی داروهای ضدالتهاب یا ضددرد و در نهایت ایجاد تعریق یا گرمای بدن
داروهای درمان تیروئید
مصرف بیشازحد داروی تیروئید به دنبال آن علائم مشابه پرکاری تیروئید و در نهایت عدم تحمل گرما
نشانههای همراه با بالا رفتن دمای بدن زنان
- تعریق زیاد یا تعریق شبانه
- سرد و گرم شدن ناگهانی
- قرمزی صورت یا گردن
- داغ شدن کف پا در شب (خصوصا در دیابت، نوروپاتی و یائسگی یا یائسگی زودرس)
- احساس گرما بدون تب
- تپش قلب، بیقراری یا اضطراب
- ضعف یا خستگی
این نشانهها به تشخیص علت اصلی کمک میکنند.
راهکارها و روشهای پیشگیری
۱. اصلاح پوشش
- لباس نخی، خنک و لایهای
- پرهیز از پارچههای پلاستیکی یا تنگ
۲. تنظیم محیط
- اتاق خنک
- استفاده از پنکه یا کولر
- تهویه مناسب هنگام خواب
۳. اصلاح تغذیه
- کاهش غذاهای تند
- محدود کردن کافئین
- پرهیز از الکل
- افزایش آب و میوهجات
- استفاده از غذاهای خنک کننده مثل خیار، دوغ و سبزیجات تازه
۴. کنترل استرس
- تنفس عمیق
- یوگا
- مدیتیشن
- پیادهروی روزانه
۵. مراجعه به متخصص
وقتی علائم مداوم، شدید یا همراه با تب، تپش قلب یا کاهش وزن باشد، مراجعه به:
- متخصص زنان در بیمارستان و زایشگاه مریم
- متخصص غدد
- متخصص داخلی یا نورولوژی (در صورت داغی کف پا)
پرسشهای متداول (FAQ)
علت بالا رفتن دمای بدن زنان چیست؟
هورمونها، سبک زندگی، بیماریهایی مثل پرکاری تیروئید یا دیابت، عفونت و برخی داروها از علل اصلی هستند.
چرا در دوران یائسگی دمای بدن زنان بالا میرود؟
بهخاطر کاهش استروژن و اختلال در مرکز تنظیم دما در مغز که باعث گرگرفتگی میشود.
چگونه بارداری باعث احساس گرمای بیشتر میشود؟
افزایش پروژسترون و حجم خون باعث بالا رفتن طبیعی دمای پایه بدن و تعریق بیشتر میشود.
علت سرد و گرم شدن ناگهانی بدن در زنان چیست؟
تغییرات هورمونی، پرکاری تیروئید، اضطراب یا فیبرومیالژی از علل شایع این حالت هستند.
چرا شبها دمای بدن زنان ممکن است بالا رود و باعث تعریق شود؟
به خاطر نوسانات هورمونی، یائسگی، تغییر دمای اتاق، تغذیه نامناسب قبل خواب یا بیماریهایی مانند دیابت.
رابطه پرکاری تیروئید با احساس گرما چیست؟
پرکاری تیروئید سوختوساز را افزایش میدهد و بدن گرما را سریعتر تولید میکند، بنابراین تحمل گرما کاهش مییابد.
چرا کف پا در زنان شبها داغ میشود؟
دلایل شایع: یائسگی، دیابت، نقص گردش خون، نوروپاتی، کمبود ویتامینهای B یا پوشیدن کفش نامناسب.
چه تغذیهای باعث کاهش گرمی بدن میشود؟
آب زیاد، دوغ، خیار، سبزیجات، میوهها، کاهش ادویه و کافئین، افزایش غذاهای سبک و کم چرب.
مصرف داروها چگونه باعث افزایش دمای بدن میشود؟
داروهای ضد افسردگی، هورمونی یا برخی مسکنها روی سیستم عصبی و هورمونی اثر میگذارند و میتوانند گرگرفتگی ایجاد کنند.
چه زمانی افزایش دمای بدن زنان نگران کننده است؟
وقتی مداوم باشد، همراه تب، تپش قلب شدید، کاهش وزن، ضعف شدید یا پس از شروع داروی جدید رخ دهد.
منابع:
Mayo Clinic – Hot flashes: Symptoms & Causes
NHS – Menopause and Hot Flushes
Cleveland Clinic – Hot Flashes
