واکسن گارداسیل یک واکسن تزریقی ایمن و تایید شده پزشکی است که برای پیشگیری از ابتلا به ویروس HPV و بیماریهای مرتبط با آن مانند زگیل تناسلی و سرطان دهانه رحم استفاده میشود. نوع Gardasil 9 با پوشش ۹ نوع پرخطر و کم خطر HPV، کاملترین و مؤثرترین واکسن موجود است و برای زنان و مردان توصیه میشود.
چرا واکسن گارداسیل اهمیت دارد؟
ویروس HPV یا ویروس پاپیلومای انسانی، یکی از شایعترین عفونتهای ویروسی در جهان است. بر اساس آمارهای جهانی، بیش از ۸۰ درصد افراد فعال از نظر جنسی در طول زندگی خود حداقل یک بار به HPV مبتلا میشوند.
اغلب این عفونتها بدون علامت هستند، اما برخی انواع پرخطر HPV میتوانند به مرور زمان منجر به سرطان دهانه رحم، سرطان مقعد، سرطان آلت تناسلی، سرطان دهان و گلو شوند.
در زنان، HPV عامل اصلی بیش از ۹۹ درصد موارد سرطان دهانه رحم است. از سوی دیگر، مردان نیز میتوانند ناقل ویروس باشند و بدون علامت، آن را منتقل کنند.
در چنین شرایطی، واکسیناسیون با واکسن گارداسیل مؤثرترین و علمیترین راه پیشگیری محسوب میشود.
بیشتر بخوانید: خونریزی بعد از رابطه
واکسن گارداسیل چیست؟
این واکسن برای ایجاد ایمنی فعال در برابر ویروس HPV طراحی شده است و حاوی ویروس زنده یا DNA ویروسی نیست، بلکه از ذرات شبه ویروس (VLPs) استفاده میکند که سیستم ایمنی بدن را بدون ایجاد بیماری، تحریک میکنند.
نکته مهم:
واکسن گارداسیل درمانی نیست؛ یعنی اگر فرد قبلا به HPV مبتلا شده باشد، واکسن عفونت را درمان نمیکند؛ اما میتواند از ابتلا به سایر انواع ویروس جلوگیری کند.
ویروس HPV چیست و چگونه منتقل میشود؟
HPV یک ویروس بسیار شایع است که عمدتا از طریق:
- تماس جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی
- تماس مستقیم پوست با پوست ناحیه تناسلی
منتقل میشود. استفاده از کاندوم خطر انتقال را کاهش میدهد، اما بهطور کامل از آن جلوگیری نمیکند.
انواع HPV
- انواع کم خطر: عامل زگیل تناسلی (مثل HPV 6 و ۱۱)
- انواع پر خطر: عامل سرطانها (مثل HPV 16 و ۱۸)
گارداسیل ۹ چیست و چه تفاوتی دارد؟
Gardasil 9 نسل جدید واکسن گارداسیل است که بدن را در برابر ۹ نوع HPV محافظت میکند: HPV 6 ،۱۱ ،۱۶ ،۱۸ ،۳۱ ،۳۳ ،۴۵ ،۵۲ ،۵۸
این ۹ نوع مسئول بیش از ۹۰ درصد موارد سرطان دهانه رحم و بخش بزرگی از زگیلهای تناسلی هستند.
چرا گارداسیل ۹ بهترین انتخاب است؟
- پوشش وسیعتر نسبت به نسلهای قبلی
- کاهش قابل توجه خطر سرطان
- تایید شده توسط FDA و WHO
- اثر بخشی بالا در زنان و مردان
آمپول گارداسیل چه کاربردی دارد؟
آمپول گارداسیل یک واکسـن تزریقی است که کاربردهای زیر را دارد:
- پیشگیری از عفونت HPV
- کاهش انتقال ویروس در جامعه
- کاهش شیوع زگیل تناسلی
- پیشگیری از سرطان دهانه رحم و سایر سرطانهای مرتبط با HPV
بیشتر بخوانید: زگیل تناسلی چه شکلی است؟
تزریق گارداسیل چگونه انجام میشود؟
تزریق گارداسیل به صورت عضلانی (IM) و معمولا در عضله دلتوئید بازو انجام میشود.
دوز و فاصله تزریق واکسن گارداسیل
۹ تا ۱۴ سال:
- ۲ دوز
- فاصله: ۶ تا ۱۲ ماه
۱۵ سال به بالا:
- ۳ دوز
- زمانبندی: ۰، ۲ و ۶ ماه
عدم تکمیل دوزها میتواند اثربخشی واکسن را کاهش دهد.
بهترین سن تزریق گارداسیل
بهترین سن تزریق قبل از شروع فعالیت جنسی است؛ زیرا در این حالت بدن هنوز با HPV تماس نداشته و پاسخ ایمنی قویتری ایجاد میکند.
گروههای سنی هدف
- نوجوانان (۹–۱۴ سال): بیشترین اثربخشی
- جوانان (۱۵–۲۶ سال): بسیار مؤثر
- ۲۷–۴۵ سال: در صورت نداشتن تماس با همه انواع HPV، همچنان مفید
بیشتر بخوانید: علت جوش واژن
واکسن گارداسیل برای زنان
واکسیناسیون در زنان نقش حیاتی در پیشگیری از سرطان دهانه رحم دارد. حتی در زنانی که متاهل هستند یا سابقه رابطه جنسی دارند، واکسن میتواند از انواع دیگر HPV پیشگیری کند.
فواید برای زنان:
- کاهش خطر سرطان رحم
- کاهش زگیل تناسلی
- کاهش اضطراب ناشی از تستهای غیرطبیعی پاپ اسمیر
واکسن گارداسیل برای مردان
مردان نیز نقش مهمی در چرخه انتقال HPV دارند. گارداسیل در مردان باعث:
- کاهش انتقال HPV به شریک جنسی
- پیشگیری از زگیل تناسلی
- کاهش خطر سرطانهای مرتبط با HPV
بیشتر بخوانید: زگیل دهانی چیست؟
انواع واکسن گارداسیل
از نظر پوشش:
- گارداسیل ۲ ظرفیتی
- گارداسیل ۴ ظرفیتی
- گارداسیل ۹ ظرفیتی (بهترین گزینه)
از نظر تولید:
- گارداسیل خارجی
- گارداسیل داخلی (در حال توسعه یا با پوشش محدودتر)
واکسن گارداسیل خارجی بهتر است یا ایرانی؟
در حال حاضر، گارداسیل ۹ خارجی بیشترین شواهد علمی، مطالعات بالینی و پوشش ویروسی را دارد. واکسنهای داخلی هنوز به پوشش کامل ۹ نوع HPV نرسیدهاند.
چه عوارضی دارد؟
گارداسیل یکی از ایمنترین واکسنهای دنیاست.
عوارض شایع:
- درد و تورم محل تزریق
- تب خفیف
- سردرد
- خستگی
عوارض نادر:
- واکنش آلرژیک شدید (بسیار نادر)
- سرگیجه موقتی
هیچ شواهد علمی مبنی بر ارتباط واکسن با ناباروری وجود ندارد.
بیشتر بخوانید: آیا عفونت باعث ناباروری می شود؟
پیشگیری از HPV فقط با واکسن نیست
واکسیناسیون مهمترین ابزار است، اما کافی نیست:
- غربالگری منظم (پاپ اسمیر)
- روابط جنسی ایمن
- ترک سیگار
- تقویت سیستم ایمنی
بیشتر بخوانید: علت ترشحات سیاه واژن
سوالات متداول
واکسن گارداسیل چیست؟
یک واکسن تزریقی پزشکی است که برای پیشگیری از ابتلا به ویروس HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) طراحی شده و از بیماریهایی مانند زگیل تناسلی و سرطان دهانه رحم جلوگیری میکند.
واکسن گارداسیل برای چیست؟
برای پیشگیری از عفونت HPV و کاهش خطر ابتلا به:
- سرطان دهانه رحم
- زگیل تناسلی
- برخی سرطانهای مقعد، آلت تناسلی و گلو
استفاده میشود.
گارداسیل ۹ چیست؟
گارداسیل ۹ جدیدترین و کاملترین نوع واکسن است که در برابر ۹ نوع شایع و پرخطر HPV شامل ۶، ۱۱، ۱۶، ۱۸، ۳۱، ۳۳، ۴۵، ۵۲ و ۵۸ ایمنی ایجاد میکند.
آمپول گارداسیل چه کاربردی دارد؟
آمپول گارداسیل برای ایجاد ایمنی فعال بدن در برابر ویروس HPV استفاده میشود و باعث کاهش ابتلا و انتقال ویروس در جامعه میگردد.
بهترین سن تزریق چه زمانی است؟
بهترین سن تزریق ۹ تا ۱۴ سالگی و قبل از شروع فعالیت جنسی است، زیرا واکسن در این سن بیشترین اثربخشی را دارد.
زمان تزریق واکسن گارداسیل چگونه است؟
زمانبندی تزریق به سن فرد بستگی دارد:
- ۹ تا ۱۴ سال: دو دوز با فاصله ۶ تا ۱۲ ماه
- ۱۵ سال به بالا: سه دوز در ماههای ۰، ۲ و ۶
گارداسیل چند دوز دارد؟
بسته به سن فرد ۲ یا ۳ دوز دارد و تکمیل همه دوزها برای ایمنی کامل ضروری است.
واکسن گارداسیل برای مردان لازم است؟
بله. برای مردان باعث:
- کاهش انتقال HPV
- پیشگیری از زگیل تناسلی
- کاهش خطر برخی سرطانهای مرتبط با HPV
میشود.
واکسن گارداسیل برای زنان چه فوایدی دارد؟
در زنان، واکسن مهمترین راه پیشگیری از سرطان دهانه رحم است و همچنین خطر زگیل تناسلی و نتایج غیرطبیعی پاپ اسمیر را کاهش میدهد.
انواع واکسن گارداسیل کداماند؟
واکسن در چند نوع تولید شده است:
- گارداسیل ۲ ظرفیتی
- گارداسیل ۴ ظرفیتی
- گارداسیل ۹ ظرفیتی (Gardasil 9) که کاملترین نوع است.
بهترین نوع واکسن گارداسیل کدام است؟
از نظر علمی و میزان محافظت، گارداسیل ۹ بهترین نوع واکسن محسوب میشود زیرا بیشترین پوشش انواع HPV را دارد.
واکسن گارداسیل خارجی بهتر است یا ایرانی؟
در حال حاضر، واکسنهای خارجی بهویژه Gardasil 9 شواهد علمی و پوشش ویروسی گستردهتری دارند. انتخاب نهایی باید با نظر پزشک انجام شود.
آیا گارداسیل عوارض دارد؟
بله، اما عوارض آن معمولا خفیف و موقتی هستند، مانند:
- درد محل تزریق
- تب خفیف
- سردرد یا خستگی
عوارض جدی بسیار نادر است.
قیمت واکسن گارداسیل چقدر است؟
قیمت بسته به:
- نوع واکسن (۴ یا ۹ ظرفیتی)
- کشور تولیدکننده
- شرایط بازار
متغیر است و باید از مراکز درمانی یا داروخانههای معتبر استعلام شود.
آیا بعد از رابطه هم میتوان واکسن تزریق کرد؟
بله. حتی اگر فرد قبلا رابطه جنسی داشته باشد، گارداسیل میتواند از ابتلا به انواع دیگر HPV که هنوز بدن با آنها تماس نداشته پیشگیری کند.
منابع:
World Health Organization (WHO) – HPV Vaccines
Centers for Disease Control and Prevention (CDC) – HPV Vaccination
