داخل رفتن ناف در بارداری، گود شدن یا تغییر حالت آن، یکی از تغییرات شایع دوران بارداری است که معمولا طبیعی و ناشی از رشد جنین و فشار رحم است. با این حال برخی وضعیت‌ها ممکن است نیاز به توجه بیشتر داشته باشند.
در این مطلب تمامی علت‌ها، هشدارها، روش‌های مراقبت و پاسخ به سوالات رایج را کامل بررسی می‌کنیم تا متوجه علت تغییر ناف خود شوید.
تغییر شکل ناف در بارداری؛ طبیعی یا نشانه خطر؟
در دوران بارداری، بدن مادر برای رشد و نگهداری جنین تغییرات زیادی را تجربه می‌کند. تغییر حالت ناف، چه تو رفتگی و چه برآمدگی، به‌طور معمول جزئی از همین تغییرات است. سه حالت رایج ناف در بارداری:
- داخل رفتن ناف یا گود شدن
- بیرون زدن ناف (برآمدگی ناف)
- گود شدن یا تغییر فرم عمومی ناف
بیشتر بخوانید: علت جدا شدن جفت از جنین
علت‌های فیزیکی داخل رفتن ناف در بارداری
داخل رفتن ناف در بسیاری از خانم‌ها به دلیل تغییرات طبیعی زیر اتفاق می‌افتد:
فشار رحم در حال رشد
با بزرگ شدن رحم، فشار از پشت به دیواره شکم وارد می‌شود و این فشار می‌تواند باعث گود شدن ناف شود.
رشد سریع جنین
رشد جنین و افزایش مایع آمنیوتیک فضای داخلی شکم را محدود می‌کند و ناف ممکن است کاملا صاف یا تو رفته به‌نظر برسد.
کشش عضلات شکمی
عضلات شکم به مرور کشیده می‌شوند. اگر عضلات مادر قوی نباشند، احتمال داخل رفتن یا تغییر حالت ناف افزایش می‌یابد.
ضعف دیواره شکم
خانم‌هایی که دیواره شکمی ضعیف‌تر دارند یا قبل از بارداری شکم شل‌تر بوده، بیشتر دچار تغییرات شکل ناف می‌شوند.
ساختار مادرزادی ناف
برخی افراد به‌طور طبیعی ناف عمیق‌تری دارند که در بارداری بیشتر به داخل کشیده می‌شود.
بیشتر بخوانید: افتادگی بند ناف در بارداری
عوامل افزایش دهنده تغییر شکل ناف در بارداری
عواملی که باعث می‌شوند ناف بیشتر تغییر حالت دهد:
- بارداری چندقلویی
- اضافه وزن زیاد
- دیاستاز رکتوس (جدا شدن عضلات شکم)
- سابقه فتق ناف
- سن بالاتر مادر
- پوست یا بافت همبند ضعیف
- برجستگی شکم در مراحل اولیه بارداری
چه زمانی باید نگران تغییر ناف باشیم؟
در بسیاری موارد تغییر حالت ناف از جمله داخل رفتن ناف در بارداری بی‌خطر است؛ اما شرایط زیر نیاز به ارزیابی پزشکی دارند:
فتق ناف
اگر ناف بیرون زده، همراه درد، سوزش یا تورم باشد، احتمال فتق ناف وجود دارد.
برآمدگی ناف با درد شدید
گاهی فشار داخلی باعث یک برجستگی دردناک می‌شود که باید بررسی شود.
درد شدید یا ناگهانی ناف
این می‌تواند نشانه فتق یا فشار بیش‌ازحد باشد.
تغییر سریع و غیرطبیعی شکل ناف
ناهنجاری یا تغییر فرم ناگهانی ممکن است نیاز به بررسی داشته باشد.
بیشتر بخوانید: علت درد پهلوی راست در بارداری
آیا داخل رفتن ناف نشانه مشکل است؟
در ۹۰٪ موارد تو رفتگی ناف در بارداری کاملا طبیعی است و هیچ خطری برای مادر یا جنین ایجاد نمی‌کند. نشانه‌هایی که معمولا در داخل رفتن ناف در بارداری بی‌خطرند:
- گود شدن تدریجی ناف
- صاف شدن ناف
- حساسیت خفیف به لمس
- کشیدگی پوست اطراف ناف
نشانه‌هایی که نیاز به بررسی دارند:
- درد شدید
- برجستگی سفت و حساس
- تغییر رنگ (قرمزی یا کبودی)
- تهوع همراه با درد ناف؛ در خصوص درد ناف در بارداری بیشتر بخوانید.
مراقبت‌ها، پیشگیری و روش‌های کاهش ناراحتی ناف در بارداری
مراقبت از ناف
- از فشار مستقیم روی ناف خودداری کنید.
- ناف را خشک و تمیز نگه دارید.
- اگر پیرسینگ دارید، آن را در بارداری خارج کنید.
کاهش فشار شکمی
- صاف نشستن و پرهیز از خم شدن ناگهانی
- استفاده از تکنیک‌های صحیح بلند کردن اجسام
- خوابیدن به پهلو (به خصوص سمت چپ)
استفاده از شکم بند بارداری
یک شکم بند استاندارد می‌تواند:
- فشار روی ناف را کم کند.
- درد و کشیدگی عضلات شکمی را کاهش دهد.
- از برجستگی‌های موقتی جلوگیری کند.
تقویت عضلات شکم قبل از بارداری
اگر بارداری بعدی دارید، ورزش‌های تقویت کننده شکم کمک می‌کند احتمال تغییر شکل شدید ناف کمتر شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر هر یک از موارد زیر را دیدید، مراجعه به بیمارستان و زایشگاه مریم ضروری است:
- درد شدید ناف
- بیرون زدگی ناگهانی
- قرمزی یا التهاب
- شک به فتق
- برآمدگی سفت که با زور زدن بیشتر می‌شود.
بیشتر بخوانید: زایمان طبیعی
سوالات متداول
چرا ناف در بارداری ممکن است داخل برود یا گود شود؟
به دلیل فشار رحم، کشش عضلات شکم، ضعف دیواره شکمی و رشد جنین.
آیا گود شدن ناف در بارداری خطرناک است؟
خیر، در اغلب موارد کاملاً طبیعی است.
چه زمانی باید نگران برآمدگی یا تو رفتگی ناف باشم؟
اگر همراه با درد، تورم، تغییر رنگ، یا برآمدگی سفت باشد.
آیا داخل رفتن ناف در بارداری به معنی فتق ناف است؟
خیر. فتق ناف معمولا با برآمدگی ایجاد می‌شود، نه تو رفتگی.
چه عواملی احتمال تغییر شکل ناف را افزایش می‌دهند؟
- ضعف عضلات شکم
- بارداری‌های متعدد
- سابقه فتق
- رشد سریع جنین
چگونه می‌توان فشار روی ناف را در بارداری کاهش داد؟
با شکم بند مناسب، پرهیز از فشار، طرز نشستن درست و کنترل وزن.
آیا لازم است برای داخل رفتن ناف به جراح مراجعه کنم؟
تنها در صورتی که درد شدید، برآمدگی غیرطبیعی یا علائم فتق داشته باشید.
آیا تغییر حالت ناف بعد از زایمان به حالت قبل برمی‌گردد؟
در اکثر مادران، ناف طی چند ماه تقریبا به حالت قبل بازمی‌گردد.
آیا پیرسینگ ناف در بارداری بر شکل ناف تاثیر می‌گذارد؟
بله، ممکن است باعث کشیدگی پوست یا ناهمواری شود؛ بهتر است در بارداری خارج شود.
چه نوع لباس یا شکم بند برای کاهش ناراحتی ناف مناسب است؟
لباس‌های نرم، بدون فشار، کمر کش آزاد و شکم بند بارداری استاندارد و بدون ایجاد فشار مستقیم روی ناف.
منابع:
