انواع کمردرد و دلایل بروز آن

در این مقاله به بررسی انواع کمردرد و دلایل بروز آن خواهیم پرداخت؛ اما ابتدا باید با ساختار کمر آشنا شوید. کمر انسان دارای ساختار پیچیده‌ای از ماهیچه‌ها، رباط‌ها، تاندون‌ها، دیسک‌ها و استخوان‌هاست که برای حمایت از بدن با هم کار می‌کنند و به ما قدرت حرکت می‌دهد.

کمردرد یکی از دلایل اصلی مراجعۀ افراد به پزشک است. درد در قسمت فوقانی کمر ممکن است به‌دلیل اختلالات آئورت، تومور در قفسۀ سینه، التهاب ستون فقرات و افزایش سن باشد.

در برخی موارد علت ایجاد کمردرد ناشناخته است، همچنین ممکن است، دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله: آسیب به ستون ‌فقرات، دیسک بین مهره‌ها، رباط‌های مربوط به ستون‌ فقرات و دیسک‌ها، نخاع و اعصاب، عضلات کمر، اندام‌های داخلی شکم، لگن و پوست اطراف ناحیۀ کمر و…

بیشتر بخوانید: درمان کمردرد با لیزر دیسک کمر در کلینیک درد

کمردرد چه علائمی دارد؟

کمردرد برای هر شخص با توجه به علت زمینه‌ای می‌تواند به صورت درد موضعی از یک نقطه خاص تا درد عمومی که در سراسر کمر گسترش می‌یابد، متفاوت باشد.

گاهی اوقات درد از پشت کمر تا نواحی دیگری مانند پاها، شکم و باسن احساس می‌شود. شدت آن برای هر فردی متفاوت است. بسته به نوع، علت و محل کمردرد ممکن است چنین مواردی را احساس کنید:

• گاهی درد را احساس می‌کنید و گاهی برطرف می‌شود.
• افزایش درد را هنگام خم شدن و بلند کردن وسیله احساس می‌کنید.
• تشدید درد را هنگام ایستادن، نشستن یا استراحت احساس می‌کنید.
• احساس سفتی هنگام بیدار شدن و کاهش کمردرد را با فعالیت تجربه می‌کنید.
• بی حسی یا ضعف در پاها را تجربه می‌کنید.

در صورتی که درد پس از چند هفته بهبود پیدا نکرد یا هر یک از این علائم را همراه با کمردرد داشتید، باید برای بررسی و درمان به پزشک مراجعه کنید:

• بی حسی و گزگز
• مشکل در ادرار کردن
• کمردرد شدید و عدم بهبودی با دارو
• کمردرد پس از زمین خوردن یا آسیب‌دیدگی
• درد، ضعف و بی‌حسی در پاها
• تب
• کاهش وزن بدون دلیل

دلایل کمردرد

کمردرد معمولا از فشار، تنش یا آسیب ناشی می‌شود. دلایل متناوب درد کمر، عبارتند از:

• عضلات تنگ یا رباط‌ها
• اسپاسم عضلانی
• تنش عضلانی
• دیسک‌های آسیب‌دیده
• آسیب‌دیدگی و شکستگی

فعالیت‌هایی که می‌توانند منجر به فشار یا اسپاسم شوند، عبارتند از:

• طریقۀ نادرست بلند کردن اجسام
• بلند کردن اجسام سنگین
• ضربۀ ناگهانی به کمر

مشکلات ساختاری

تعدادی از مشکلات ساختاری نیز ممکن است منجر به کمردرد شود. مشکلات ساختاری کمر، عبارتند از:

دیسک پاره شده

هر مهره در ستون‌ فقرات توسط دیسک‌ها کشیده می‌شود. در صورت پارگی دیسک، فشار بیشتری به عصب وارد می‌شود و در نتیجه باعث کمردرد می‌شود.

دیسک‌های برآمده

دیسکی که دچار آسیب می‌شود، متورم و به عقب یا جلو کشیده می‌شود و فشار بیشتری به عصب وارد می‌کند.

سیاتیک

درد شدیدی که از سمت مقعد و پایین پشت پا به‌ وجود می‌آید و در اثر فشار دادن دیسک، باعث ایجاد شکاف یا فتق در اعصاب می‌شود. عصب سیاتیک، بزرگ‌ترین رگ در بدن است که از انتهای ستون مهره‌ها تا کف پا ادامه دارد.

آرتروز

آرتروز می‌تواند باعث ایجاد مشکل در مفاصل مقعد، قسمت تحتانی کمر و سایر نقاط شود. در بعضی موارد، فضای اطراف نخاع باریک می‌شود. این عارضه به تنگی نخاع معروف است.

انحنای غیرطبیعی ستون‌ فقرات

اگر ستون ‌فقرات به شکلی غیرمعمول خمیده شود، می‌تواند باعث ایجاد کمردرد شود.

پوکی‌استخوان

پوکی‌استخوان باعث ضعف و شکنندگی استخوان‌ها می‌شود، آنقدر استخوان‌ها شکننده می‌شوند که حتی فشارهای خفیف مانند خم شدن یا سرفه می‌تواند باعث شکستگی آنها شود. شکستگی‌های مربوط به پوکی‌استخوان، بیشتر در مفصل ران، مچ یا ستون‌فقرات رخ می‌دهد.
این بیماری، ممکن است، همۀ افراد را تحت‌تأثیر قرار دهد. اما زنان، به ویژه زنان سالخورده‌ای که یائسگی را پشت سر گذاشته‌اند، بیشتر در معرض این بیماری هستند!

مشکلات کلیه

سنگ کلیه یا عفونت کلیه نیز می‌تواند باعث ایجاد کمردرد شود.

وضعیت‌های نادرست بدن

کمردرد همچنین می‌تواند ناشی از برخی فعالیت‌های روزمره یا وضعیت ضعیف باشد از جمله:

• پیچش ناگهانی کمر
• تنش عضلانی
• کشش بیش از حد
• خم شدن نادرست، یا خمیده ماندن کمر برای مدت طولانی
• هل دادن، کشیدن، بلند کردن یا حمل اجسام سنگین
• ایستادن یا نشستن برای مدت طولانی
• کشیدن گردن به جلو، مانند زمان رانندگی یا استفاده از رایانه
• رانندگی طولانی مدت و بدون استراحت
• خوابیدن روی تشک غیراستاندارد

برخی بیماری‌ها

برخی از شرایط پزشکی نیز می‌تواند منجر به کمردرد شود از جمله:

سرطان ستون‌ فقرات

توموری که روی ستون فقرات وجود دارد، می‌تواند روی عصب فشار وارد کند و منجر به کمردرد شود.

عفونت ستون ‌فقرات

احساس تب و گرما در پشت، می‌تواند یکی از علائم عفونت ستون‌ فقرات باشد. 

سایر عفونت‌ها

بیماری التهابی لگن، مثانه یا عفونت کلیوی نیز ممکن است منجر به کمردرد شود.

اختلالات خواب

افراد مبتلا به اختلالات خواب  به احتمال زیاد دچار کمردرد خواهند شد.

زونا

عفونتی است که می‌تواند روی اعصاب تأثیر بگذارد و منجر به کمردرد شود.

عوامل ایجاد کمردرد

این عوامل، آسیب بیشتری برای کمر ایجاد می‌کنند و احتمال کمردرد را افزایش می‌دهند:

• فعالیت‌های شغلی طولانی مدت در وضعیت‌های نادرست بدن
• بارداری
• سبک زندگی بی‌تحرک
• عدم آمادگی جسمانی
• افزاش سن
• چاقی و اضافه‌وزن
• سیگار کشیدن
• ورزش حرفه‌ای یا شدید
• عوامل ژنتیکی
• شرایط پزشکی مانند آرتروز و سرطان

کمردرد نیز در خانم‌ها شایع‌تر از مردان است، این امر می‌تواند، به‌دلیل عوامل هورمونی، استرس، اضطراب و اختلالات باشد.

علت کمردرد ناگهانی

کمردرد حاد در اغلب مواقع به دنبال وارد شدن آسیب ناگهانی به عضلات و رباط‌های حمایت‌کننده کمر ایجاد می‌شود. درد ممکن است ناشی از اسپاسم عضلات یا به دنبال پارگی یا کشیدگی در عضلات و رباط‌ها رخ دهد.

از دلایل کمردرد ناگهانی می‌توان به شکستگی فشاری ستون فقرات به دنبال پوکی استخوان اشاره کرد.

کمردرد در بارداری

یکی از شایع‌ترین عوارض، کمردرد طی بارداری است. بیش از نیمی از خانم‌ها درجاتی از کمردرد را احساس می‌کنند. بیشتر کمردردهایی که احساس می‌کنید مرتبط با تغییرات فیزیکی از جمله هورمون‌ها، وضعیت بدن و… است که طی بارداری رخ می‌دهد.

درد پایین کمر سمت راست

از دلایل احتمالی کمردرد در سمت راست کمر می‌توان به مواردی از جمله کشیدگی، رگ به رگ شدن، عفونت‌ها و سنگ کلیه اشاره کرد.

اگر کمردردی تجربه کردید که با استراحت کردن بهبود پیدا نمی‌کند یا بر زندگی روزمره شما تاثیر گذاشته است، باید با پزشک مشورت داشته باشید.

درد کمر سمت چپ

کمردرد یک از مشکلات رایجی است که می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. دانستن محل دقیق درد می‌تواند کمک زیادی به تشخیص علت ایجاد آن کند.

درد سمت چپ ممکن است از کلیه‌ها، روده بزرگ، لوزالمعده و رحم باشد. کمردرد پایین سمت چپ یا درد پهلوی چپ، به درد در ناحیه بالای لگن یا باسن مرتبط باشد.

بیماری‌های زنان که منجر به کمردرد می‌شود

برخی مواقع دلایل کمردرد در خانم‌ها تنها علت زنانه دارد و تنها در خانم‌ها رخ می‌دهد:

اندومتریوز

این عارضه یک بیماری زنانه است که تنها خانم‌ها به آن دچار می‌شوند. آندومتریوز باعث می‌شود که بافت‌های رحم در خارج از رحم رشد کند. این بیماری چنین علائمی دارد:

• دوره قاعدگی دردناک همراه با درد شدید لگنی و پایین شکم
• احساس درد در ناحیه تناسلی
• کمردرد به خصوص طی قاعدگی
• درد لگن و کمر که احتمال مزمن شدن آن وجود دارد و در طی قاعدگی شدیدتر می‌شود.

سندرم پیش از قاعدگی (PMS)

سندرم پیش از قاعدگی به وضعیتی گفته می‌شود که خانم‌ها قبل از عادت ماهانه به آن مبتلا می‌شوند. این سندرم علائم زیادی دارد و شما به همه آن موارد مبتلا نمی‌شوید.

از علائم احتمالی می‌توان به چنین مواردی اشاره کرد:

• کمردرد
• خستگی
• سردرد
• نفخ
• مشکل در تمرکز
• هوس غذایی
• تغییرات خلقی
• اضطراب

سندرم پیش از قاعدگی چند روز قبل از پریود رخ می‌دهد و یک یا دو روز پس از شروع پریود بهبود پیدا می‌کند.

بارداری

درد ستون فقرات لومبوساکرال و لگن در نیمی از خانم‌های باردار رخ می‌دهد. طی این مدت وضعیت بدن با افزایش وزن تغییر پیدا می‌کند و باعث خم شدن لگن به سمت جلو و هایپر لوردوزیس ستون فقرات کمری می‌شود.

یائسگی و مشکلات هورمونی

پیش از یائسگی و پس از آن دچار تغییرات هورمونی می‌شوید. از علائمی که طی یائسگی رخ می‌دهد، می‌توان به درد ستون فقرات و مفاصل، تعریق شبانه و خستگی مزمن اشاره کرد.

علائم روانی این عارضه تغییرات خلقی، افسردگی، تحریک و اضطراب و اختلالات خواب است. خانم‌های یائسه به دلیل کمبود استروژن متوجه تسریع انحطاط دیسک می‌شوند. پس از یائسگی دیسک کمر در خانم‌ها با سرعت بیشتری نسبت به آقایان تحلیل می‌رود.

درمان

کمردرد معمولا با استراحت و درمان‌های خانگی برطرف می‌شود، اما گاهی اوقات درمان پزشکی نیز لازم است. برای رهایی از کمردرد بهتر است که به پزشکان حاذق در کلینیک درد خوب مراجعه کنید.

درمان خانگی

برای کاهش درد کمر می‌توانید، از داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن، استفاده کنید. استفاده از یک کمپرس گرم یا سرد روی ناحیۀ دردناک نیز ممکن است، درد را کاهش دهد.

درمان پزشکی

اگر درمان‌های خانگی را امتحان کردید و کمردردتان خوب نشد، باید به پزشک مراجعه کنید، پزشک ممکن است، دارو و فیزیوتراپی یا جراحی بسته یا باز را به شما پیشنهاد دهد.

دارو

گاهی ممکن است کمردرد به مسکن‌های OTC پاسخ ندهد؛ دراین صورت لازم است از نسخه NSAID استفاده کنید. پزشکان معمولا کدئین یا هیدروکودون را برای دوره‌های کوتاه مدت تجویز می‌کنند. در بعضی موارد ممکن است از شل‌کننده‌های عضلانی استفاده شود. این داروها را بدون تجویز پزشک استفاده نکنید.

فیزیوتراپی

استفاده از گرما، یخ، سونوگرافی، تحریک الکتریکی و همچنین برخی از تکنیک‌های آزادسازی عضلات به‌خصوص عضلات کمر و بافت‌های نرم، ممکن است به کاهش درد کمک کند.

در صورت عدم بهبود، فیزیوتراپی، برخی از تمرینات انعطاف‌پذیری و قدرت را برای عضلات کمر و شکم معرفی می‌کند. تکنیک‌های بهبود وضعیت استقرار نیز ممکن است مؤثر باشد.

تزریق کورتیزون

کورتیزون یک داروی ضد التهاب است. این دارو به کاهش التهاب در اطراف ریشه‌های عصبی کمک می‌کند. از تزریق این دارو، برای بی‌حس کردن مناطق درد استفاده می‌شود. ممکن است در فضای اپیدورال و اطراف نخاع تزریق شود.

بوتاکس

براساس این روش درمانی، پزشک متخصص در طی یک یا چند مرحله،  بوتاکس را به جهت کاهش یا تضعیف اعصاب و ماهیچه‌هایی که باعث کمردرد می‌شود، تزریق می‌کند. برخی مطالعات نشان می‌دهند که تزریق بوتاکس با فلج کردن اعصاب، باعث کاهش درد می‌شود.

رادیوفرکوئنسی

یکی از روش‌های درمانی که متخصص درد بسته به شرایط بیمار در نظر می‌گیرد، رادیوفرکوئنسی است. طی این روش یک سوزن ظریفی از طریق پوست به محلی که بیمار احساس درد دارد تحت بی حسی موضعی وارد می‌شود.

امواج رادیویی از طریق سوزن عبور می‌کند تا عصب مورد نظر را بسوزاند. در این صورت دیگر سیگنال درد به مغز ارسال نمی‌شود.

انواع کمردرد خطرناک

هر نوع کمردردی از جمله سرخوردگی دیسک، اسپوندیلیت آنکیلوزان، سیاتیک و… می‌تواند منجر به کمردرد شود که نیاز به بررسی و درمان از سوی پزشک دارد. اما انواع خطرناک که نیاز به بررسی فوری دارد و به ندرت رخ می‌دهد، شامل شکستگی استخوان، عفونت یا سرطان است.

انواع کمردرد نوجوانی

از انواع کمردرد در نوجوانی می‌توان به چنین مواردی اشاره کرد:

• درد مرتبط با عضله
• درد مرتبط با استخوان مانند اسپوندیلولیز، اسپوندیلولیستزیس، اسکولیوز ایدیوپاتیک نوجوانان (AIS)، بیماری شوئرمن و کیفوز نوجوان
• درد مرتبط با دیسک مانند فتق دیسک

برای درمان کمردرد چی بخوریم؟

برای درمان کمردرد باید یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید. برای افرادی که از کمردرد رنج می‌برند، تغذیه سالم به کاهش برخی از مشکلات ناشی از کمردرد کمک می‌کند.

رژیم غذایی گیاهی مصرف کنید

سعی کنید در طی روز میوه، سبزیجات، لوبیا و آجیل مصرف کنید، مصرف این موارد می‌تواند به جلوگیری از درد ستون فقرات کمک کند.

مصرف غذاهای گیاهی ضد التهابی مانند موارد زیر  توصیه می‌شود تا درد به حداقل برسد: 

• اسفناج
• سیب زمینی شیرین
• کلم بروکلی
• هندوانه
• چای سبز
• لوبیا
• انواع توت‌ها
• آجیل

غذاهای فراوری شده مصرف نکنید

نباید از غذاهای بسته‌بندی شده مصرف کنید، همچنین از مصرف فست فودها و غذاهای حاوی چربی‌های اشباع شده خودداری کنید. این موارد می‌تواند منجر به التهاب و همچنین تشدید کمردرد شود.

ویتامین‌های لازم را دریافت کنید

کلسیم و ویتامین D برای سلامت استخوان بسیار مهم است. بزرگسالان نباید بیش از ۲۰۰۰ میلی گرم کلسیم در روز مصرف کنند. برخی از مطالعات نشان می‌دهد دوز بالای کلسیم می‌تواند احتمال خطرات مشکلات قلبی و شکستگی استخوان را افزایش دهد.

علاوه بر این بزرگسالان باید حداقل ۱۰۰۰ واحد بین‌المللی ویتامین D در طی روز دریافت کنند که می‌تواند از طریق نور خورشید، مواد غذایی غنی شده یا مکمل باشد.

پروتئین بیشتری میل کنید

پروتئین بلوک ساختمانی برای استخوان‌هاست، در واقع این ماده مغذی به ترمیم آسیب استخوان و بافت همبند کمک می‌کند و در نهایت به تسکین کمردرد کمک خواهد کرد.

برخی از منابع پروتئینی می‌توان به گوشت بدون چربی، محصولات لبنی کم چرب و لوبیا اشاره کرد.

ماهی میل کنید

ماهی‌هایی که سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند، می‌توان به تن و سالمون اشاره کرد که خواص ضد التهابی دارند. ماهی سالمون کلسی تونین بدن را تامین می‌کند، برخی از مطالعات نشان می‌دهد که باعث کاهش التهاب مفصل می‌شود و همچنین از درد ناشی از آرتروز جلوگیری می‌کند.

ادویه‌های ضد التهابی مصرف کنید

ادویه‌ها نه تنها به غذای شما طعم خوبی می‌دهد، بلکه خواصی ضد التهابی دارد. به‌طور مثال دارچین، سیر، رزماری، زردچوبه و… از دسته ادویه‌هایی هستند که به تسکین درد کمک می‌کند.

فلفل میل کنید

کپسایسین ترکیبی است که در فلفل چیلی وجود دارد. از کپسایسین در کرم‌ها و پچ‌های برای تسکین درد استفاده می‌کنند. برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف فلفل تند می‌تواند باعث تسکین درد شود.

پس از گاز زدن فلفل مغز شما اندورفین‌هایی آزاد می‌کند که برای مسدود کردن سیگنال درد موثر است.

آیا ورزش در کاهش کمردرد مفید است؟

انجام تمرینات ورزشی باعث رفع کامل کمردرد نمی‌شود؛ اما در اغلب مواقع درد را تسکین می‌دهد و تحرک کلی بدن را نیز بهبود می‌بخشد.

بسیاری از تحقیقات نشان داده است که انجام تمرینات ورزشی منظم می‌تواند دفعات تکرار حملات کمردرد را کاهش دهد. همچنین لازم به ذکر است که انجام تمرینات ورزشی منظم به پیشگیری از کمردرد کمک می‌کند و باید در برنامه همیشگی خود تمرینات ورزشی را جای دهید.

چگونه از کمردرد جلوگیری کنیم؟

برای جلوگیری از این عارضه باید این نکات را در نظر داشته باشید:

• حداقل ۲ روز در هفته ورزش‌های تقویتی و تمرینات کشش عضلانی را انجام دهید.
• هنگام نشستن و ایستادن، کاملا بدن خود را صاف نگه دارید.

• از بلند کردن وسیله‌های سنگین خودداری کنید. هنگام بلند کردن وسیله باید زانوهای خود را خم کنید و پشت خود را نیز صاف نگه دارید.
• باید وزن خود را در محدود سالم نگه دارید.