زمانی که در مورد باید و نبایدهای دوران بارداری صحبت می‌کنیم، بیشتر منظورمان راجع‌به فعالیت‌های روزانه خانم‌های باردار است. در ادامه به بررسی چند مورد خواهیم پرداخت.
تغذیه
میزان دریافت کالری
توصیه می‌شود در سه ماهه اول، دوم و سوم دوران بارداری به ترتیب صفر، ۳۵۰ و ۴۵۰ کیلوکالری به میزان مصرف غذای روزانه اضافه شود؛ چراکه افزودن ۱۰۰۰ کیلوکالری در روز یا بیشتر سبب تجمع چربی می‌شود. البته مصرف بیشتر از این میزان با توجه به چندقلو بودن جنین و صلاحدید پزشک مشخص می‌شود.
مادران باردار در طول بارداری باید ۳۰۰ کالری اضافه داشته باشند که این میزان از سه ماهۀ دوم بارداری شروع می‌شود، همچنین زنان باردار باید مراقب باشند این ۳۰۰ کالری با موادغذایی نامناسب اضافه نشود.
دریافت پروتئین
در دوران بارداری توصیه می‌شود کالری مصرفی خانم‌های باردار در روز با منابع حیوانی نظیر گوشت قرمز، گوشت ماکیان و ماهی، شیر، تخم‌مرغ و پنیر تأمین شود. مصرف گوشت، تخم‌مرغ و ماهی، به صورت خام و محصولات لبنی غیر پاستوریزه ممنوع است.
مصرف غذاهای دریایی
در هر هفته ۲۲۵ الی ۳۴۰ گرم مصرف ماهی توصیه می‌شود، اما باید از مصرف ماهی‌هایی با جیوه فراوان نظیر کوسه ماهی، نیزه ماهی، ماکرل بزرگ و سفره ماهی، پرهیز شود.
کافئین
روزانه مصرفه یک فنجان قهوه رقیق بلامانع است. ولی از مصرف قهوه‌های غلیظ خودداری شود. (مصرف کمتر از ۳۰۰ گرم در روز توصیه می‌گردد).
ورزش
به‌طور کلی اگر خانم باردار دچار خستگی بیش از حد نشود و در معرض آسیب‌دیدگی قرار نداشته باشد، محدودیتی برای فعالیت ندارند.
موارد منع ورزش در دوران بارداری
تنها در موارد زیر است که مادر باید از ورزش دوری کند:
- بیماری شدید قلبی-ریوی
- زنانِ در معرض زایمان زودرس (سرکلاژ، چند قلویی، خون‌ریزی و پارگی پرده‌ها)
- زنانِ مبتلا به مسمومیت بارداری (پره اکلامپسی)
- جفت سرِراهی یا جفت پلاسنتا پرویا
- کم‌خونی
- دیابت یا صرع (در صورتی که بد کنترل شود)
- چاقی مفرط
- محدودیت رشد جنین
مسافرت هوایی
در صورت نداشتن عارضه در زمان بارداری، زنان باردار می‌توانند تا هفتۀ ۳۶ بارداری، پروازهای کمتر از دو ساعت داشته باشند.
نزدیکی جنسی
داشتن رابطه جنسی معمولا در زنان باردار سالم، بی‌خطر است؛ با این وجود، هرگاه خطراتی نظیر سقط یا زایمان زودرس، جفت سرراهی یا پارگی پرده‌ها وجود داشته باشد، باید از نزدیکی جنسی خودداری شود.
مراقبت‌های پزشکی
مراقبت‌های دندانپزشکی
درمان‌هایی مانند جرم‌گیری در بارداری ممانعتی ندارد ولی درمان‌های جدی‌تر بهتر است انجام نشود. در صورت بروز مسئله حاد مانند درد دندان و عفونت باید درمان انجام شود در غیر این صورت درد و عفونت می‌تواند هم به مادر و هم به جنین صدمه وارد کند. این مورد نیز باید با مشورت پزشک متخصص زنان و دندانپزشک انجام شود.
واکسن
- واکسن کزاز در دوران بارداری بین هفته‌های ۲۷ و ۳۶ بارداری تجویز می‌شود.
- تمام زنانی که در فصل آنفولانزا باردار خواهند بود، باید تحت واکسیناسیون قرار بگیرند.
- در زنان مستعد ابتلا به سرخجه باید واکسن MMR بعد از زایمان دریافت شود.
حیوانات خانگی
از تماس با حیوانات به‌ویژه گربه پرهیز شود. به‌خصوص ظرف خاک گربه را تمیز نکنید؛ احتمال ابتلا به انگل «توکسوپلاسما» وجود دارد.
سیگار
در دوران بارداری، مصرف دخانیات ممنوع است. استعمال سیگار می‌تواند خطرات زیر را به‌دنبال داشته باشد:
- سقط جنین
- مُرده‌زایی (مرگ نوزاد جنین بعد از هفته بیستم بارداری)
- زایمان زودرس
- وزن کم هنگام تولد
- پارگی پیش از موعد پرده‌ها
- جداشدگی جفت و جفت سرراهی
- اختلال شناختی و شخصیتی در دوران کودکی و بلوغ
- بیش فعالی
- سندروم مرگ ناگهانی نوزاد
- آسم
- چاقی
الکل
مصرف هر میزان الکل در دوران بارداری ممنوع است. مصرف الکل احتمال بروز خطرات زیر را به‌همراه دارد:
- عقب‌ماندگی ذهنی
- محدودیت رشد جنین
- اختلال سیستم عصبی
- اختلالات صورت
- کاهش ضریب هوشی
- بیش فعالی
- اختلال حافظه و تشنج
- ناهنجاری‌های قلبی، اسکلتی، کلیوی و چشمی
- کاهش شنوایی
گرما
در دوران بارداری، وان داغ یا سونا ممنوع است. تب در دوران بارداری (۳۸.۹ درجه سانتی‌گراد) احتمال بروز مشکلات زیر را افزایش خواهد داد:
- سقط جنین
- ناهنجاری‌های نوزاد
- نقص لولۀ عصبی (NTD)
در ادامه باید به این نکته اشاره کرد که غربالگری نقص لولۀ عصبی در هفته‌های ۲۰-۱۵ انجام می‌شود. همچنین شروع ارزیابی غربالگری آنوپلوئیدی (سندروم داون و تری زومی ۱۳ و ۱۸) از ۱۱ هفتگی است. در زنان با سابقۀ اختلالات ژنتیکی خاص مشاوره قبل از بارداری توصیه می‌شود.
رنگ مو
تا به امروز اطلاعات جامع و کاملی در مورد انجام رنگ مو در دوران بارداری نیست؛ اما در هنگام رنگ کردن موها مواد شیمیایی تا حدودی وارد گردش خون شده که همین عامل باعث سقط جنین می‌شود (البته اگر به‌صورت مکرر انجام شود). به همین دلیل توصیه پزشکان متخصص زنان این است که انجام رنگ مو در سه ماهۀ اول بارداری نباشد و به سه ماهۀ دوم یا سوم موکول شود.
مصرف مکمل‌ها
مصرف مکمل‌ها نیز باید تحت نظر پزشک باشد. استفاده بیش از حد مجاز مکمل‌ها باعث بروز مسمومیت و آسیب به جنین می‌شود. البته مصرف آهن برای خانم‌های باردار از پایان ماه چهارم بارداری تا سه ماه بعد از زایمان توصیه می‌شود و با توجه به تجویز پزشک ۱ قرص آهن در روز برای خانم‌های باردار نیاز است. در بعضی مواقع با توجه به نیاز مادر باردار و صلاحدید پزشک دوز دارو تغییر می‌کند.
بایدهای دوران بارداری
مواردی که باید در بارداری انجام دهید به شرح زیر است:
مولتی ویتامین مصرف کنید
رژیم غذایی متعادل سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی است. بهترین روش تامین مواد مغذی سالم برای کودک در حال رشد مصرف مولتی ویتامین است. ممکن است یک رژیم غذایی سالم برای دریافت همه ویتامین‌های لازم بارداری کافی نباشد.
خواب کافی داشته باشید
ممکن است مواردی مانند تغییر سطح هورمون و اضطراب بارداری مانع خواب کافی در شما شود. هر زمان که احساس خستگی داشتید و نیاز به یک چرت کوتاه دارید، همان لحظه بخوابید و استراحت کنید.
همچنین زمان خواب شب و صبح را به طوری تنظیم کنید تا در یک زمان مشخص باشد. باید در طول شبانه روز بین ۷ تا ۹ ساعت کامل بخوابید. اگر احساس خستگی دارید، به این معنی است که شما نیاز به استراحت بیشتری دارید.
حرکات کودک خود را کنترل کنید
حرکت کردن کودک نشانه خوبی است تا متوجه شوید که حال کودک شما خوب است. معمولا بین ۱۸ تا ۲۴ هفته حرکت کودک خود را دیگر احساس می‌کنید. معمولا حرکات را به صورت یک چرخش ملایم یا لرزش احساس می‌کنید.
با پیشرفت بارداری حرکات کودک را واضح‌تر متوجه می‌شوید. اگر هر زمان متوجه شدید که حرکت کودکتان کمتر شده است یا دیگر حرکتی را احساس نمی‌کنید، باید با پزشک خود را در جریان بگذارید.
فعالیت و تمرین داشته باشید
بسیاری از خانم‌های باردار تصور می‌کنند که در طول بارداری نباید فعالیتی انجام دهند و تنها باید استراحت کنند؛ اما اینطور نیست.
تحرک و داشتن فعالیت ورزشی برای مادر و کودک مفید است. در حقیقت با انجام تمرینات منظم می‌توانید با بسیاری از عوارض احتمالی در بارداری مقابله کنید:
- بی خوابی
- مشکلات خلقی
- افزایش وزن بیش از حد
- درد عضلات
در خصوص انجام تمرینات ورزشی مناسب بارداری با پزشک خود گفتگو داشته باشید تا بهترین نوع را با توجه به شرایط شما توصیه کند.
تمرینات یوگا را انجام دهید
باید تمریناتی از یوگا را انجام دهید که برای بارداری مناسب است و باعث عوارضی برای شما نمی‌شود. یوگا در بارداری بسیار پیشنهاد شده است.
از افزایش وزن بیش از حد طبیعی خودداری کنید
بسیاری اینطور تصور می‌کنند به این دلیل که کودک در رحم در حال رشد است باید بیش از نیاز خود وعده‌های غذایی میل کنند.
افزایش وزن بیش از اندازه احتمال آسیب به کودکتان را افزایش می‌دهد. در سه ماه اول بارداری شما برای کمک به رشد جنین تنها به ۱۰۰ کالری اضافه‌تر و در سه ماه دوم و سوم این مقدار کالری مورد نیاز به ۳۰۰ تا ۵۰۰ کالری می‌رسد.
نبایدهای بارداری
گوشت نیمه پخت یا نپخته میل نکنید
مصرف گوشت و تخم مرغ پخته نشده می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند لیستریوز و توکسوپلاسموز را افزایش دهد، همچنین امکان مسمومیت غذایی وجود دارد.
چنین شرایطی می‌تواند بیماری‌های جدی و تهدیدکننده‌ای ایجاد کند و باعث نقص هنگام تولد و حتی سقط شود. به همین دلیل توصیه می‌شود تمام تخم مرغ و گوشتی که میل می‌کنید کاملا پخته شده باشد.
محصولات لبنی غیر پاستوریزه میل نکنید
کلسیم برای رشد نوزاد بسیار مهم است؛ اما باید کلسیم را از محصولات پاستوریزه دریافت کنید. به‌طور مثال شیری که غیر پاستوریزه باشد حاوی باکتری‌هایی است که می‌تواند باعث عوارض برای مادر و کودک شود.
از مصرف کافئین زیاد خودداری کنید
کافئین از طریق جفت عبور می‌کند و باعث افزایش ضربان قلب کودک شما می‌شود. به همین دلیل باید مصرف کافئین را به حداقل برسانید.
بدون دیدگاه