سرطان روده کوچک، نوع کمتر رایج سرطان است. این نوع سرطان، با رشد سلول‌های بدخیم در روده کوچک رخ می‌دهد. همانطور که می‌دانید، روده کوچک بخشی از سیستم دستگاه گوارشی است که غذای هضم شده را از بین روده بزرگ و معده حمل می‌کند. در حقیقت معده و روده بزرگ را به یکدیگر متصل می‌کند.
روده کوچک وظیفه هضم و جذب مواد مغذی را از غذاهایی که مصرف می‌کنید، دارد. علاوه بر این، هورمون‌هایی در این روده تولید می‌شود که به هضم غذا کمک خواهد کرد.
همچنین روده کوچک برای سیستم ایمنی جهت مبارزه با میکروب‌ها نقش اساسی دارد؛ چراکه، سلول‌هایی در این قسمت وجود دارد که با باکتری‌ها و ویروس‌هایی که از طریق دهان وارد بدن می‌شود، مبارزه می‌کند.
در ادامه این مقاله توضیحات بیشتری در خصوص سرطان روده کوچک به شما خواهیم داد.
انواع سرطان روده کوچک
سرطان روده کوچک انواع مختلفی دارد که به شرح زیر است:
- آدنوکارسینوم
- تومورهای عصبی از جمله تومورهای کارسینوئید و پاراگانگلیوم
- لنفوم
- سارکوم از جمله تومور استرومال دستگاه گوارش
پزشک متخصص در بخش کلینیک داخلی و جراحی گوارش بیمارستان مریم بر اساس نوع سرطان و پیشرفت بیماری، درمان مناسبی برای بیمار در نظر می‌گیرد.
سرطان روده کوچک چه علائمی دارد؟
علائم سرطان روده کوچک یا درد روده کوچک شامل موارد زیر است:
- احساس درد شکم
- زردی پوست و چشم
- احساس ضعف یا خستگی غیرعادی
- حالت تهوع
- استفراغ
- کاهش وزن بدون رژیم
- مشاهده خون در مدفوع (قرمز و گاهی سیاه به نظر می‌رسد)
- اسهال آبکی
- گرگرفتگی
بیشتر بخوانید: سندرم روده تحریک پذیر
علائم بیماری روده کوچک
از علائم مشکل در روده کوچک می‌توان به چنین مواردی اشاره کرد:
- درد روده کوچک یا کرامپ شکمی
- نفخ و گاز زیاد
- اسهال مکرر یا چرب
- کاهش وزن ناخواسته
- کمبود ویتامین‌ها (B12، آهن)
- خستگی و ضعف
- تهوع و گاهی استفراغ
- خون در مدفوع (گاهی)
علت ایجاد سرطان روده کوچک چیست؟
پزشکان تا به امروز علت دقیق ایجاد این بیماری را نمی‌دانند. به‌طور کلی سرطان روده کوچک هنگامی ایجاد می‌شود که تغییراتی در DNA سلول‌های سالم در روده کوچک ایجاد شود. DNA شامل مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها برای سلول است.
سلول‌های سالم طوری هستند، که به‌صورت منظم رشد می‌کنند و تقسیم می‌شوند تا بدن عملکرد طبیعی داشته باشد. زمانی که DNA سلول آسیب ببیند و سرطانی شود، سلول‌ها همواره در حال تقسیم خواهند بود، حتی زمانی که بدن نیازی به سلول جدید ندارد. با تجمع سلول‌های تقسیم شده، تومور ایجاد می‌شود.
با گذشت زمان سلول‌های سرطانی رشد کرده و به بافت‌های مجاور نیز حمله می‌کنند و آنها را از بین می‌برند. به‌طور کلی سلول‌های سرطانی می‌توانند به سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا کنند (متاستاز).
علت سیاه شدن روده کوچک
- انسداد عروق روده (ایسکمی مزانتریک)
لخته خون، آمبولی یا تنگی عروق
- چرخش روده (Volvulus)
پیچ‌خوردگی شدید که خون‌رسانی را قطع می‌کند
- فتق خفه شده
گیر افتادن روده در فتق و قطع جریان خون
- عفونت‌های شدید (مثل نکروزان آنتروکولیت)
بیشتر در نوزادان نارس
- انسداد روده طولانی‌مدت
فشار زیاد و کاهش خون‌رسانی
- ضربه شدید شکمی یا جراحی ناموفق
عوامل خطرساز در ایجاد بیماری سرطان روده کوچک
مواردی که می‌تواند خطر سرطان روده کوچک را افزایش دهد به شرح زیر است:
جهش‌های ژنی
برخی از جهش‌های ژنی که از والدین به ارث می‌رسند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده یا سایر سرطان‌ها را افزایش دهد. به عنوان مثال سندرم لینچ، پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP) و سندرم پوتز-جگرز، جز این دسته از موارد است.
بیماری‌های روده
سایر بیماری‌ها و مشکلاتی که بر روده تاثیر می‌گذارد، ممکن است خطر سرطان روده کوچک را افزایش دهد، به عنوان مثال بیماری‌هایی مانند کرون، التهاب روده و بیماری سلیاک جز این موارد است.
سیستم ایمنی ضعیف
اگر سیستم ایمنی بدن شما در برابر مبارزه بیماری‌ها ضعیف شده است، ممکن است خطر سرطان روده کوچک را افزایش دهد. به عنوان مثال افرادی که دچار HIV هستند و کسانی که پس از پیوند عضو داروی خاص این پیوند را مصرف می کنند، جز این دسته از افرادند.
عوارض ناشی از سرطان روده
سرطان روده کوچک می‌تواند عارضه‌های مختلفی را ایجاد کند که برخی از این موارد شامل موارد زیر است:
افرادی که مبتلا به سرطان روده کوچک‌اند، بیشتر در معرض انواع دیگر سرطان‌ها خواهند بود. از جمله قسمت‌هایی که ممکن است تحت تاثیر این بیماری باشد، شامل روده بزرگ، راست روده، تخمدان و آندومتر است.
این نوع سرطان به سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابد. چنانچه سرطان روده کوچک پیشرفت کند، می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن از جمله کبد، گسترش یابد.
آیا سرطان روده کشنده است؟
سرطان روده (که اغلب به سرطان روده بزرگ یا سرطان کولورکتال اشاره دارد) می‌تواند کشنده باشد؛ اما این موضوع به عوامل مختلفی مانند مرحله بیماری در زمان تشخیص، نوع سرطان، سرعت رشد تومور و سلامت عمومی فرد بستگی دارد.
در بسیاری از موارد، اگر سرطان روده زود تشخیص داده شود، احتمال درمان موفق بسیار بالاست. به همین دلیل غربالگری منظم برای افرادی که در معرض خطر هستند (مثلا بالای ۵۰ سال یا سابقه خانوادگی) بسیار توصیه می‌شود.
راهکارهایی برای جلوگیری از سرطان روده کوچک
به‌طور دقیق مشخص نیست که چه موردی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده کوچک را کاهش دهد؛ اما برخی از نکات می‌تواند به کاهش ابتلا به سرطان کمک کند، که این موارد به شرح زیر است:
از انواع میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل استفاده کنید؛
میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبر و آنتی‌اکسیدان هستند، که ممکن است در کاهش خطر ابتلا به سرطان و سایر بیماری‌ها کمک کند.
مصرف الکل را محدود کنید؛
اگر عادت به نوشیدن الکل دارید، باید این نکته را به یاد داشته باشید، برای کاهش ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها از جمله سرطان روده کوچک باید مصرف آن را به حداقل برسانید.
سیگار نکشید؛
اگر عادت به سیگار کشیدن دارید، با پزشک خود در خصوص راهکارهای ترک اعتیاد مشورت داشته باشید. سیگار کشیدن خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها را دو چندان می‌کند.
بیشتر اوقات ورزش کنید؛
سعی کنید در بیشتر روزهای هفته حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید. اگر جز آن دسته از افراد بی‌تحرک بوده‌اید، به آرامی ورزش کردن را شروع کنید و به‌تدریج به ۳۰ دقیقه در روز افزایش دهید.
وزن متعادلی داشته باشید.
اگر وزن ایده‌آل و متناسبی دارید، با رژیم غذایی سالم و ورزش، وزن خود را حفظ کنید. در صورت نیاز به کاهش وزن با پزشک خود در این باره مشورت کنید. به‌طور کلی هدفی که باید در نظر داشته باشید این است که با افزایش میزان ورزش و کاهش دریافت کالری، به آرامی کاهش وزن داشته باشید.
نحوه تشخیص سرطان روده کوچک
تشخیص این نوع سرطان امری دشوار است. به همین جهت افرادی که مبتلا به این بیماری می‌شوند، اغلب باید آزمایشات و روش‌های متعددی را برای تعیین نوع سرطان یا حتی رد این بیماری انجام دهند.
آزمایشات تصویربرداری
آزمایشات تصویربرداری که برای تشخیص سرطان روده کوچک به کار برده می‌شود، شامل موارد زیر است:
- سی تی اسکن
- ام آر آی
- توموگرافی انتشار پوزیترون (PET)
- تصویربرداری اشعه ایکس از دستگاه گوارش فوقانی و روده کوچک پس از نوشیدن محلول باریم
- اسکن پزشکی هسته‌ای، که برای انجام این نوع تصویربرداری از مقدار کمی باریم رادیواکتیو استفاده می‌کنند.
آزمایشاتی جهت دیدن داخل روده کوچک
آزمایشات آندوسکوپیک قرار دادن دوربین در داخل روده کوچک است تا پزشک بتواند دیواره داخلی را بررسی کند. انواع آزمایشات آندوسکوپی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آندوسکوپی فوقانی
- کپسول آندوسکوپی
- انتروسکوپی
- دابل بالون انتروسکوپی
- انتروسکوپی مارپیچی
عمل جراحی
گاهی اوقات این بیماری با انجام آزمایش‌های ذکر شده، پیچیده و دشوار است. در این موارد، پزشک شما ممکن است جراحی را برای بررسی روده کوچک و اطراف آن انجام دهد. جراحی ممکن است با یک برش بزرگ در شکم (لاپاراتومی) یا با چندین برش کوچک (لاپاراسکوپی) انجام گیرد.
درمان سرطان روده کوچک
درمانی که برای این بیماری در نظر گرفته می‌شود به مرحله آن بستگی دارد. گزینه‌های درمانی که برای افراد در نظر گرفته می‌شود شامل موارد زیر است:
عمل جراحی؛
جراحان در صورت امکان، تمام توده‌های سرطانی روده کوچک را برطرف می‌کنند. اگر سرطان قسمت کوچکی از روده کوچک را درگیر کند، جراح ممکن است تنها آن قسمت را بردارد، سپس به انتهای روده بریده شده پیوند بزنند. گاهی در برخی از موارد ممکن است نیاز به برداشتن کل روده کوچک باشد.
شیمی درمانی؛
شیمی درمانی یکی از داروهای قدرتمند برای درمان سرطان است که برای از بین بردن سلول‌های سرطانی به کاربرده می‌شود. شیمی درمانی معمولا ترکیبی از داروهاست که از رشد سریع سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند و این دسته از سلول‌ها را از بین می‌برد.
این دارو معمولا به‌صورت تزریق مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما، گاهی می‌تواند به‌صورت قرص نیز باشد. در صورت خطر بازگشت سرطان روده کوچک، شیمی درمانی به بیماران توصیه می‌شود. برای درمان سرطان پیشرفته، شیمی درمانی تنها به تسکین علائم کمک می‌کند.
درمان هدفمند؛
داروهای هدفمند بر نقاط خاصی متمرکز هستند. با مسدود کردن نقاط خاصی از بدن می‌توانند سلول‌های سرطانی را از بین ببرند. داروهای هدفمند ممکن است برای انواع خاصی از سرطان روده کوچک مانند تومور استرومایی دستگاه گوارش و لنفوم کاربرد داشته باشد.
ایمونوتراپی.
ایمونوتراپی یک درمان دارویی است که به سیستم ایمنی بدن شما کمک می‌کند تا با بیماری سرطان مقابله کند. سیستم ایمنی شما ممکن است قادر به حمله کردن به سرطان نباشد؛ زیرا، سلول‌های سرطانی پروتئین‌هایی را تولید می‌کند که سیستم ایمنی را کور می‌کند.
شانس زنده ماندن در سرطان روده
احتمال زنده ماندن یا نرخ بقاء به مرحله سرطان در زمان تشخیص بستگی دارد:
| مرحله سرطان | نرخ بقاء ۵ ساله (تقریبی) |
|---|---|
| مرحله ۱ | حدود ۹۰٪ |
| مرحله ۲ | حدود ۷۰–۸۵٪ |
| مرحله ۳ | حدود ۵۰–۷۰٪ |
| مرحله ۴ (پیشرفته) | حدود ۱۰–۱۵٪ |
این آمار تقریبی‌اند و بسته به شرایط فردی، شیوه درمان، ژنتیک و پاسخ بدن ممکن است متفاوت باشند.
سوالات متداول
آیا سرطان روده کوچک نادر است؟
بله، نوعی سرطان نادر است و کمتر از ۳٪ از سرطان‌های گوارشی را شامل می‌شود.
چگونه می‌توان آن را زود تشخیص داد؟
با توجه به علائم مداوم مثل درد شکم، کاهش وزن، خون در مدفوع و از طریق آزمایش‌هایی مثل آندوسکوپی، کپسول اندوسکوپی و تصویربرداری.
فرق بین علائم سرطان روده کوچک و سندرم روده تحریک‌پذیر چیست؟
علائم سرطان مداوم و پیش‌رونده‌ست (مثل کاهش وزن، خون در مدفوع)؛ اما IBS معمولا متناوب و وابسته به استرس بوده و با دفع بهتر می‌شود.
آیا سرطان روده کوچک درمان دارد؟
بله، در بیشتر موارد با جراحی، شیمی درمانی یا درمان‌های هدفمند قابل درمان است؛ به خصوص اگر زود تشخیص داده شود.
چه علائم رایجی دارد؟
درد شکم، کاهش وزن، تهوع، استفراغ، خون در مدفوع، خستگی یا انسداد روده.
چه کسانی در معرض خطر هستند؟
افراد با سابقه خانوادگی سرطان، بیماری‌های التهابی روده مثل کرون، رژیم ناسالم یا سندرم‌های ژنتیکی خاص.
آیا غربالگری برای روده کوچک انجام می‌شود؟
خیر، غربالگری معمول برای روده بزرگ انجام می‌شود؛ اما در افرادی با ریسک بالا، پزشک ممکن است بررسی‌های خاصی تجویز کند.
منابع:
Mayo Clinic – Small bowel cancer: Symptoms, causes
NCI (National Cancer Institute) – Small Intestine Cancer Treatment
SEER (Surveillance, Epidemiology and End Results) – Cancer Stat Facts: Small Intestine Cancer