بارداری مولار یکی از عارضه‌های نادر بارداری است. بارداری یکی از مراحل حساس و مهم در زندگی هر خانمی است که در حالت نرمال باید با رشد طبیعی جنین در رحم همراه باشد.
اما در برخی موارد، روند طبیعی بارداری دچار اختلال شده و به جای رشد یک جنین سالم، توده‌ای غیرطبیعی از سلول‌ها در رحم شکل می‌گیرد.
دو نوع بارداری مولار وجود دارد که یکی کامل و دیگری جزئی است. در نوع کامل، بافت جفتی به صورت غیرعادی متورم شده و کیست‌های پر از مایع را تشکیل می‌دهد؛ اما هیچ جنینی شکل نمی‌گیرد.
در نوع جزئی، ممکن است جنینی همراه با جفت غیرطبیعی تشکیل شود؛ اما این جنین قادر به ادامه رشد نخواهد بود و معمولا در اوایل بارداری سقط می‌شود.
تشخیص و درمان به موقع این عارضه، برای جلوگیری از ایجاد مشکلات بیشتر بسیار مهم است.
بارداری مولار چیست؟ توضیح انواع این عارضه
همانطور که گفتیم به دو دسته کامل و جزئی تقسیم می‌شود که در ادامه هر یک را به طور کامل توضیح می‌دهیم:
مولار کامل
بارداری مولار کامل زمانی رخ می‌دهد که هیچ جنینی تشکیل نمی‌شود. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که یک اسپرم، تخمکی خالی از ماده ژنتیکی را بارور می‌کند.
به دلیل عدم اطلاعات ژنتیکی از سوی تخمک، هیچ جنینی شکل نمی‌گیرد. با این حال، بافت جفت رشد می‌کند؛ اما به طور غیرطبیعی و به شکل کیست‌های پر از مایع ظاهر می‌شود.
این بافت غیرطبیعی همچنان هورمون بارداری hCG تولید می‌کند، همان هورمونی که در بارداری طبیعی نیز ترشح می‌شود. به همین دلیل ممکن است خانم‌ها علائم بارداری داشته باشند و جواب تست بارداری مثبت شود.
مولار جزئی
بارداری مولار جزئی زمانی رخ می‌دهد که یک جفت غیرطبیعی همراه با یک جنین تشکیل شود. در این حالت، دو اسپرم یک تخمک را بارور می‌کند که باعث ایجاد یک جنین با مجموعه‌ای اضافی از کروموزوم‌ها می‌شود. اگرچه جنین ممکن است تا حدی رشد کند؛ اما معمولا قادر به ادامه رشد نیست و در نهایت جنین سقط می‌شود.
چه افرادی در معرض این عارضه هستند؟
اگرچه حاملگی مولار یک عارضه نادر است؛ اما امکان ایجاد آن برای هر خانمی وجود دارد. با این حال برخی افراد بیشتر در معرض خطر این نوع بارداری قرار دارند:
- خانم‌های زیر ۲۰ سال
- خانم‌های بالای ۴۰ سال
- افرادی با سابقه این عارضه
- سابقه سقط مکرر در چندین بارداری
این عوامل احتمال بروز چنین مشکلی را افزایش می‌دهد؛ اما لزوما به این معنی نیست که اگر در این گروه‌ها قرار دارید، حتما دچار این مشکل خواهید شد.
چه علائمی دارد؟
در ابتدا ممکن است علائم بارداری طبیعی داشته باشید؛ اما برخی از شایع‌ترین نشانه‌ها، در صورت بروز علائم چنین مواردی است:
- خونریزی واژینال در سه ماهه اول بارداری از قهوه‌ای تیره تا قرمز روشن
- حالت تهوع و استفراغ شدید
- خروج کیست‌های شبیه به دانه‌های انگور از واژن
- فشار خون بالا در بارداری و پره اکلامپسی زودهنگام
- میزان غیرطبیعی بالای هورمون hCG
- تورم غیرعادی شکم
- عدم شنیدن ضربان قلب جنین در سونوگرافی
- کم خونی
علت ایجاد این عارضه چیست؟
بارداری مولار به دلیل مشکلات ژنتیکی در زمان لقاح رخ می‌دهد. در بارداری طبیعی، جنین ۲۳ کروموزوم از مادر و ۲۳ کروموزوم از پدر دریافت می‌کند و در مجموع ۴۶ کروموزوم دارد.
این کروموزوم‌ها حاوی ژن‌هایی است که چگونگی عملکرد بدن را تعیین می‌کند. در این عارضه، تعادل ژنتیکی به هم می‌ریزد.
در مولار کامل، تخمک فاقد کروموزوم‌های مادر است و تنها ۲۳ کروموزوم از اسپرم دریافت می‌کند؛ بنابراین جنینی شکل نمی‌گیرد.
در مولار جزئی، یک تخمک توسط دو اسپرم بارور شده و منجر به تشکیل جنینی با ۶۹ کروموزوم می‌شود که قادر به رشد طبیعی نخواهد بود. این نقص ژنتیکی باعث می‌شود بارداری به نتیجه نرسد و بافت غیرطبیعی جایگزین رشد طبیعی جنین شود.
چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک معمولا بارداری مولار را در آزمایش‌های معمول دوران بارداری طی سه ماهه اول تشخیص می‌دهد. به طور کلی مواردی که در تشخیص این عارضه کمک می‌کند به شرح زیر است:
سونوگرافی
این مورد یکی از اصلی‌ترین روش‌های تشخیصی است که معمولا به جای جفت طبیعی، کیست‌های پر از مایع را در رحم نشان می‌دهد. در این نوع بارداری، معمولا جنینی وجود ندارد؛ اما ممکن است مقداری بافت بارداری در رحم باقی مانده باشد.
آزمایش خون
آزمایش خون نیز می‌تواند برای اندازه‌‌گیری سطح هورمون hCG در تشخیص این مشکل کمک کند. در بارداری طبیعی، این هورمون توسط جفت تولید شده و باعث مثبت شدن تست بارداری خانگی می‌شود.
اما در بارداری مولار، میزان hCG به شکل غیرطبیعی بالا می‌رود که می‌تواند نشانه‌ای از وجود این عارضه باشد.
نمونه برداری از بافت جفتی
در برخی موارد، برای تایید تشخیص، نمونه‌‌برداری از توده‌های جفتی انجام می‌شود.
چه درمانی دارد؟
بافت غیر طبیعی باید از بدن خارج شود؛ زیرا در غیر این صورت می‌تواند باعث ایجاد عوارض جدی شود. از روش‌های درمانی احتمالی می‌توان به چنین مواردی اشاره کرد:
کورتاژ و ساکشن
این مورد رایج‌ترین روش درمانی است که پزشک با استفاده از ابزار مخصوص، توده‌های غیرطبیعی را از رحم خارج می‌کند.
در برخی موارد به جای جراحی، ممکن است داروهایی که باعث انقباض رحم و دفع بافت‌های غیرطبیعی می‌شود، تجویز کنند. انتخاب روش درمانی بستگی به شرایط فرد دارد؛ اما معمولا اقدام سریع توصیه می‌شود تا از بروز عوارض جلوگیری شود.
هیسترکتومی (برداشتن رحم)
در موارد نادر، اگر بیمار دیگر قصد بارداری نداشته باشد یا احتمال سرطان بالا باشد، رحم ممکن است برداشته شود.
بررسی سطح hCG
پس از درمان، پزشک سطح هورمون hCG را برای اطمینان از حذف کامل سلول‌های غیرطبیعی بررسی می‌کند. اگر سطح این هورمون کاهش پیدا نکند یا دوباره افزایش یابد، ممکن است نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر باشد که نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد.
چه عوارضی دارد؟
گاهی اوقات پس از جراحی یا سقط جنین، بخش‌هایی از بافت در رحم باقی می‌ماند. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است سلول‌های غیرطبیعی به لایه عضلانی رحم نفوذ کرده و رشد کنند. این وضعیت نادر است و در کمتر از ۱۵٪ افرادی که بارداری مولار داشته‌اند، رخ می‌دهد.
در موارد بسیار نادر، حاملگی مولار ممکن است منجر به نوعی سرطان به نام کوریوکارسینوم شود. این سرطان در داخل رحم شکل می‌گیرد و ممکن است به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد. در چنین شرایطی، بیمار به درمان‌هایی از جمله شیمی درمانی یا پرتودرمانی نیاز خواهد داشت.
سایر عوارض احتمالی شامل چنین مواردی می‌شود:
- عفونت خونی یا سپسیس که یک وضعیت خطرناک و تهدیدکننده است.
- عفونت رحم که می‌تواند علائمی مانند تب و درد شکمی ایجاد کند.
- پره اکلامپسی که باعث افزایش شدید فشار خون در بارداری می‌شود.
- شوک ناشی از افت فشار خون شدید که می‌تواند منجر به مشکلات جدی در عملکرد بدن شود.
در نتیجه مراجعه به پزشک و پیگیری‌های منظم پس از تشخیص و درمان، برای جلوگیری از این عوارض اهمیت زیادی دارد.
عدد بتا در بارداری مولار
در این بارداری، سطح هورمون بتا hCG معمولا بسیار بالاتر از مقدار طبیعی در یک بارداری سالم است. در بارداری طبیعی، سطح این هورمون در هفته‌های ابتدایی به تدریج افزایش یافته و تقریباً هر ۴۸ ساعت دو برابر می‌شود.
اما در حالت مولار، مقدار hCG به شکل غیر طبیعی بالا می‌رود و ممکن است به بیش از ۱۰۰,۰۰۰ واحد در هر میلی لیتر برسد، در حالی که در یک بارداری طبیعی، این مقدار معمولا کمتر از این میزان در همان مرحله از بارداری است.
این سطح بسیار بالا از hCG می‌تواند باعث علائمی مانند تهوع، استفراغ شدید و رشد غیرطبیعی رحم شود. پس از درمان، پزشک سطح hCG را مرتبا بررسی می‌کند تا از کاهش تدریجی آن و حذف کامل بافت‌های غیرطبیعی اطمینان داشته باشد.
بدون دیدگاه