بارداری مولار نوعی بارداری غیرطبیعی است که به جای رشد جنین سالم، بافتی غیرطبیعی و توده مانند در رحم رشد می‌کند. این توده از سلول‌هایی تشکیل شده که باید جفت را بسازند؛ اما به شکلی غیرطبیعی و سرطانی مانند تکثیر می‌شوند.
در واقع در بارداری مولار، جنین یا به طور کامل وجود ندارد (مول کامل)، یا ناقص است و نمی‌تواند زنده بماند (مول ناقص).
چطور اتفاق می‌افتد؟
این نوع بارداری نتیجه اختلالات ژنتیکی هنگام لقاح است. بسته به نوع اختلال، دو حالت اصلی داریم:
مولار کامل:
- تخمک فاقد DNA مادر است و اسپرم DNA خودش را دو برابر می‌کند.
- هیچ جنین یا بافت جفتی طبیعی تشکیل نمی‌شود.
- تمام ساختارها غیر طبیعی و پرتکثیر هستند.
مولار ناقص:
- تخمک با دو اسپرم لقاح می‌یابد (تریپلوئیدی).
- جنین ناقص همراه با جفت غیر طبیعی تشکیل می‌شود.
- جنین زنده نمی‌ماند و معمولا سقط می‌شود.
چه علائم هشداردهنده‌ای دارد؟
برخی از نشانه‌های اولیه به شرح زیر است:
- خونریزی واژینال در اوایل بارداری
- تهوع و استفراغ شدیدتر از حالت طبیعی بارداری
- رحم بزرگ‌تر یا کوچک‌تر از حد انتظار
- نبود صدای قلب جنین
- ترشح کیست‌های شفاف از واژن (شبیه خوشه انگور)
- فشار خون بالا یا پره اکلامپسی در سه ماهه اول
- کیست‌های تخمدانی
بارداری مولار چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص دقیق معمولا از ترکیب روش‌های زیر استفاده می‌شود:
- سونوگرافی واژینال؛ نمای برفی یا دانه دانه
- آزمایش سطح hCG خون؛ سطح بسیار بالا نسبت به سن بارداری
- آزمایش پاتولوژی؛ بررسی بافت پس از تخلیه رحم برای تایید نوع مول
روش‌های درمان چیست؟
تخلیه رحم:
توسط کورتاژ با بیهوشی انجام می‌شود تا کل بافت مول برداشته شود.
پیگیری سطح hCG:
هر هفته تا صفر شدن کامل پیگیری کنید. اگر hCG مجدد افزایش یابد، احتمال وجود سلول فعال باقی مانده وجود دارد.
درمان دارویی (در موارد خاص):
در صورت پایداری بافت مول، از داروهای شیمی درمانی ملایم استفاده می‌شود.
چه کسانی در معرض بارداری مولار هستند؟
بر اساس منابع بین‌المللی:
- سن کمتر از ۲۰ یا بالای ۳۵ سال
- سابقه قبلی این عارضه
- کمبود ویتامین A یا فولات
- بارداری پس از درمان ناباروری
اقدامات پس از درمان: چه مراقبت‌هایی لازم است؟
- عدم بارداری تا نرمال شدن کامل hCG
- مصرف روش مطمئن جلوگیری (قرص، آی یو دی یا کاندوم)
- آزمایش منظم سطح hCG برای ۶ تا ۱۲ ماه
- پیگیری‌های منظم با پزشک متخصص زنان یا انکولوژیست
مزایا و ضرورت پیگیری دقیق بعد از مول:
- پیشگیری از تومورهای GTD
- حفظ سلامت رحم برای بارداری آینده
- شناسایی زودهنگام عود
- نیاز کمتر به درمان دارویی در صورت پیگیری به موقع
سوالات متداول
چند وقت بعد از بارداری مولار می‌توان دوباره اقدام به بارداری کرد؟
معمولا توصیه می‌شود ۶ تا ۱۲ ماه صبر کنید تا مطمئن شوید سطح hCG به صفر رسیده و بازنگشته است.
آیا بدون خونریزی هم ممکن است؟
بله، برخی از زنان هیچ علامتی ندارند و فقط در سونوگرافی یا آزمایش متوجه این وضعیت می‌شوند.
آیا ممکن است بارداری مولار اشتباه تشخیص داده شود؟
در مراحل اولیه گاهی با بارداری طبیعی یا سقط اشتباه گرفته می‌شود. تشخیص قطعی پس از بررسی پاتولوژی است.
آیا با IVF هم ممکن است؟
بله، هر چند نادر است؛ اما در بارداری‌های IVF هم گزارش شده است. مهم‌تر از روش لقاح، وضعیت کروموزومی سلول‌هاست.
آیا بارداری مولار می‌تواند علائم بارداری طبیعی داشته باشد؟
بله، در ابتدا ممکن است تهوع، بی‌اشتهایی یا حساسیت پستان‌ها مشابه بارداری طبیعی دیده شود. اما علائم غیر عادی مانند خونریزی و رحم بیش از حد بزرگ، از علائم مهم هستند.
آیا خطر سرطان دارد؟
در موارد نادر، برخی سلول‌های مولار می‌توانند به بیماری تروفوبلاستیک تهاجمی (GTD) یا نئوپلازی تبدیل شوند. اغلب با شیمی درمانی قابل درمان‌اند.
آیا می‌توان پس از این عارضه دوباره باردار شد؟
بله، بسیاری از زنان پس از درمان موفق، بارداری‌های کاملا سالمی دارند. باید تا طبیعی شدن سطح hCG (معمولا ۶ تا ۱۲ ماه) صبر کرد.
آیا ارثی است؟
در اغلب موارد خیر؛ اما نوع نادری از این بارداری ممکن است به اختلالات ژنتیکی ارثی مرتبط باشد.
بدون دیدگاه