اوریون، سرخک و سرخچه در بارداری

با توجه به صحبت‌های پزشکان متخصص زنان کرج در بیمارستان و زایشگاه مریم:

اوریون در بارداری

این عفونت غیرشایع در افراد بالغ، توسط یک RNA پارامیکسوویروس ایجاد می‌شود. به دلیل مصونیت دوران کودکی تا ۹۰% افراد بالغ سروپوزیتیو هستند. ویروس در وهلۀ اول غدد بزاقی را آلوده می‌کند؛ اما در ادامه می‌تواند گنادها (غدد جنسی)، مننژها، لوزالمعده و اعضای دیگر را نیز آلوده کند.

این ویروس توسط تماس مستقیم با ترشحات تنفسی و بزاق منتقل می‌شود. بیشترین انتقال قبل و یا در طی ۵ روز اول از شروع التهاب غده اتفاق می‌افتد و ایزولاسیون از نظر این ذرات در طی این مدت توصیه می‌شود.

درمان و پیشگیری

درمان علامتی است و اوریون در طی بارداری شدیدتر از غیر بارداری نیست. زنانی که در سه ماهۀ اول بارداری به اوریون مبتلا می‌شوند، در معرض خطر بیشتری برای سقط خود به خودی قرار دارند. عفونت در بارداری به‌ندرت همراه با ناهنجاری‌های مادرزادی و عفونت‌های جنینی است.

واکسن اوریون در بارداری قدغن است. مالفورماسیون‌ها یا بیماری‌های مادرزادی قابل انتساب به واکسیناسیون MMR در بارداری گزارش نشده است. اما باید از زمان بارداری به مدت ۳۰ روز بعد از واکسیناسیون اجتناب شود. واکسن ممکن است به زنان مستعد در دوره نفاس (پس از زایمان) داده شود و شیردهی کنترااندیکاسیون (محدودیت) ندارد.

سرخک در بارداری

این بیماری یک RNA ویروس بسیار مسری از خانواده نوعی ویروس است که فقط انسان را آلوده می‌کند. اپیدمی‌های سالانه سرخک در اواخر زمستان و اوایل بهار روی می‌دهد. انتقال در وهلۀ اول توسط ذرات تنفسی و میزان حملۀ ثانویه در بین افراد در معرض تماس بیشتر از ۹۰% می‌باشد.

طغیان مجدد سرخک در گروه‌های واجد شرایط واکسیناسیون ولی واکسینه نشده روی می‌دهد. از نشانه‌های رایج آن می‌توان به تب، آبریزش از چشم و بینی، قرمزی و التهاب غشاء چشم و سرفه اشاره کرد.

درمان و پیشگیری

بثورات (دانه‌های ریز) قرمز رنگ روی سر و گردن پدید می‌آید و سپس به سمت پشت، تنه و اندام‌ها پیشرفت می‌کند. در ادامه نقاط و ضایعات سفید کوچک با حاشیۀ قرمز در حفرۀ دهانی دیده خواهد شد. تشخیص عفونت حاد به‌طور رایج به‌وسیلۀ آزماشات و بررسی سرم خون و مایعات بدن از طریق تست‌های RT-PCR انجام خواهد شد. درمان این بیماری حمایتی است.

 به زنان باردار بدون شواهد مصونیت از سرخک باید ایمونوپروفیلاکسی غیرفعال با ایمونوگلوبولین ۴۰۰ mg/kg داخل وریدی تجویز خواهد شد و واکسیناسیون فعال در طول بارداری انجام نمی‌شود. اگر چه، زنان مستعد را می‌توان به طور روتین در دورۀ بعد زایمان، واکسینه کرد و شیردهی ممنوع نیست.

به نظر نمی رسد ویروس روی جنین اثرگذار باشد با این حال میزان سقط خودبه‌خودی، زایمان زودرس و نوزاد کم وزن با ابتلا مادر به سرخک افزایش می‌یابد. اگر مادری مدت کوتاهی قبل از تولد مبتلا به سرخک شود خطر عفونت جدی در نوزاد، به خصوص نوزاد نارس، وجود دارد.

سرخچه در بارداری

این بیماری سرخک آلمانی هم نامیده می‌شود و اهمیت کمی در غیر بارداری دارد. عفونت سرخچه در سه ماۀ اول خطر قابل توجهی برای سقط و ناهنجاری‌های مادرزادی شدید دارد. انتقال از طریق ترشحات بینی و حلق روی می‌دهد و احتمال انتقال در افراد مستعد ۸۰% است. بروز آن در اواخر زمستان و بهار شایع است.

سرخچۀ مادرزادی معمولا بیماری تب‌دار خفیف با علائم ظاهری‌ست که از صورت، شروع و به اندام‌ها و تنه گسترش می‌یابد. گفته می‌شود که ۵۰-۲۵ درصد عفونت‌ها بی‌علامت است. علائم دیگر شامل درد مفاصل، التهاب غدد لنفاوی سر و گردن و قرمزی و التهاب غشاء چشم است.

دورۀ خواب بیماری ۱۳ تا ۲۵ روز است. آلوده شدن خون با ویروس معمولا یک هفته قبل از علائم بالینی ایجاد می‌شود. تا ۵۰% موارد عفونت‌های مادری علامت بالینی واضحی ندارند. علی‌رغم اینکه عفونت ویروسی در خون، باعث عفونت‌های جنینی مخرب می‌شوند. ویروس سرخچه را می‌‎توان از ادرار، خون، بینی، حلق و مایع نخاع تا ۲ هفته بعد از شروع جوش‌های پوستی جدا کرد. تشخیص با آزمایشگاه انجام می‌شود.

درمان و پیشگیری

درمان اختصاصی برای سرخچه وجود ندارد. پیشگیری از تماس با ترشحات به مدت ۷ روز بعد از شروع دانه‌های قرمز پوستی توصیه می‌شود. ایمن‌سازی غیرفعال بعد از تماس با ایمونوگلوبولین ممکن است مفید باشد؛ در صورتی‌‎که ظرف ۵ روز بعد از تماس داده شود.

واکسن MMR باید به زنان غیرباردار در سنین باروری که شواهدی از مصونیت ندارند، هر زمان که به شبکۀ مراقبت‌های بهداشتی مراجعه کردند، پیشنهاد شود. واکسیناسیون پرسنل بیمارستانی مستعد که امکان تماس با بیمار مبتلا به سرخچه یا زن باردار را دارند نیز اهمیت دارد.

از واکسیناسیون یک ماه قبل یا حین بارداری اجتناب شود؛ زیرا واکسن، حاوی ویروس زندۀ ضعیف شده است. البته شواهدی مبنی بر ارتباط بین واکسیناسیون و ایجاد ناهنجاری مشاهده نشده است. اگر چه از لحاظ تئوری خطر ۶/۲ درصدی دارد. واکسیناسیون MMR دلیل ختم بارداری نیست.