در پاسخ به این سوال که پساری چند درصد جلو زایمان زودرس می‌گیرد؟ باید گفت بر اساس بررسی مطالعات علمی، استفاده از پساری دهانه رحم می‌تواند خطر زایمان زودرس را حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد کاهش دهد.
این روش به خصوص در خانم‌هایی با دهانه رحم کوتاه یا سابقه زایمان زودرس بیشترین تاثیر را دارد. پساری با تغییر زاویه رحم، فشار را از روی دهانه رحم برمی‌دارد و از باز شدن زودرس آن جلوگیری می‌کند.
زایمان زودرس (قبل از هفته ۳۷ بارداری) یکی از علل اصلی تولد نوزادان نارس و عوارض نوزادی است. پزشکان برای پیشگیری از این مشکل از روش‌های مختلفی مانند سرکلاژ (بخیه دهانه رحم)، داروهای پروژسترونی و پساری دهانه رحم (Cervical Pessary) استفاده می‌کنند.
پساری برای جلوگیری از زایمان زودرس روشی غیرجراحی، ساده و نسبتا ارزان است که در سال‌های اخیر توجه زیادی به‌ویژه در زنان با دهانه رحم کوتاه جلب کرده است. در ادامه، تمام جنبه‌های علمی و کاربردی این روش را بررسی می‌کنیم.
بیشتر بخوانید: علت جدا شدن جفت از جنین
پساری چگونه از زایمان زودرس جلوگیری می‌کند؟
پس از پاسخ به اینکه پساری چند درصد جلو زایمان زودرس می‌گیرد؟ توضیحی کوتاه در خصوص این روش می‌دهیم. پساری چیست (Pessary) حلقه‌ای سیلیکونی است که توسط پزشک در دهانه رحم قرار داده می‌شود. عملکرد اصلی آن تغییر زاویه رحم نسبت به محور واژن است تا فشار وزن رحم و جنین از روی دهانه رحم برداشته شود.
در بارداری‌های پرخطر یا در زنانی که طول دهانه رحم کوتاه است، فشار داخل رحم می‌تواند باعث باز شدن تدریجی دهانه رحم و شروع زایمان زودرس شود. پساری با تغییر زاویه دهانه رحم، این فشار را به سمت دیواره‌های لگن منتقل کرده و در نتیجه:
- از کوتاه شدن بیشتر دهانه رحم جلوگیری می‌کند.
- وزن رحم را متعادل پخش می‌نماید.
- به نگهداری جنین در رحم تا زمان مناسب کمک می‌کند.
- به زبان ساده، پساری مثل یک حلقه نگهدارنده عمل می‌کند تا جنین در جای خود باقی بماند و زمان زایمان طبیعی‌تر شود.
بیشتر بخوانید: خونریزی لانه گزینی در بارداری دوقلو
میزان موفقیت پساری _ این روش چند درصد موثر است؟
مطالعات مختلف نتایج متفاوتی گزارش کرده‌اند، اما اکثر پژوهش‌ها نشان می‌دهند که پساری می‌تواند خطر زایمان زودرس را بین ۳۰ تا ۶۰ درصد کاهش دهد.
به‌طور خلاصه:
- در زنانی با طول دهانه رحم کمتر از ۲۵ میلی‌متر، استفاده از پساری تا ۵۰٪ کاهش خطر زایمان زودرس قبل از هفته ۳۴ را نشان داده است.
- در برخی مطالعات دیگر، میزان تولد نوزادان ترم (بعد از هفته ۳۷) در گروه استفاده کننده از پساری به‌طور قابل توجهی بیشتر بوده است.
نکته: میزان موفقیت پساری وابسته به چند عامل مهم است:
- طول دهانه رحم در زمان گذاشتن پساری
- سن بارداری در هنگام شروع درمان
- سابقه زایمان زودرس در بارداری‌های قبلی
- وجود یا عدم وجود عفونت یا انقباضات رحمی
در مجموع می‌توان در پاسخ به اینکه پساری چند درصد جلو زایمان زودرس می‌گیرد؟ گفت: پساری در زنان انتخاب شده مناسب، می‌تواند در حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد از موارد زایمان زودرس جلوگیری کند.
بیشتر بخوانید: افتادگی مثانه
چه افرادی کاندید مناسب استفاده از پساری هستند؟
پزشک معمولا استفاده از پساری را در شرایط زیر توصیه می‌کند:
- زنان با طول دهانه رحم کوتاه‌تر از ۲۵ میلی‌متر (در سونوگرافی ترانس‌واژینال).
- سابقه زایمان زودرس یا پارگی زودرس کیسه آب در بارداری قبلی.
- مواردی که انجام سرکلاژ (بخیه دهانه رحم) به دلایل پزشکی ممنوع است.
- زنانی که نمی‌خواهند یا نمی‌توانند بیهوشی بگیرند.
- برخی موارد چندقلویی (در صورت صلاحدید پزشک).
بیشتر بخوانید: مراقبت های قبل از بارداری
مزایا و معایب پساری
مزایا:
- روش غیرتهاجمی و بدون نیاز به جراحی یا بیهوشی
- قابل برداشتن در هر زمان توسط پزشک
- هزینه کمتر نسبت به سرکلاژ
- امکان استفاده در بیماران با موارد منع سرکلاژ
معایب:
- ممکن است باعث ترشحات واژینال افزایش‌یافته شود
- احساس فشار یا ناراحتی در برخی بیماران
- در موارد نادر، عفونت واژینال یا تحریک دهانه رحم
با رعایت بهداشت و پیگیری منظم، احتمال عوارض بسیار کم خواهد بود.
بیشتر بخوانید: علائم افتادگی رحم
مراقبت‌ها و پیگیری بعد از گذاشتن پساری
- ویزیت‌های منظم طبق برنامه پزشک (معمولا هر ۲ تا ۴ هفته)
- در هر معاینه، وضعیت دهانه رحم، ترشحات و سلامت واژن بررسی می‌شود.
- بهداشت واژن بسیار مهم است؛ پزشک ممکن است شستشو با محلول‌های ملایم یا ژل‌های خاص را توصیه کند.
- در صورت مشاهده ترشحات بدبو، تب، درد یا انقباضات رحمی باید فورا به پزشک اطلاع داده شود.
- پساری معمولا تا هفته ۳۶–۳۷ بارداری در جای خود باقی می‌ماند و سپس برداشته می‌شود.
بیشتر بخوانید: علت دل درد در بارداری
مقایسه پساری با بخیه دهانه رحم (سرکلاژ)
| ویژگی | پساری | سرکلاژ (بخیه دهانه رحم) |
| نوع مداخله | غیر جراحی، بدون بیهوشی | جراحی با بیهوشی |
| زمان انجام | معمولاً بعد از هفته ۱۴ بارداری | معمولاً هفته ۱۲–۱۴ بارداری |
| اثربخشی در دهانه رحم کوتاه | حدود ۴۰–۶۰٪ | حدود ۶۰–۷۰٪ |
| موارد منع استفاده | نادر | موارد منع جراحی یا بیهوشی |
| قابلیت ترکیب | گاهی می‌توان هر دو را با هم استفاده کرد (در موارد خاص) | — |
در مجموع، پساری بهتره یا سرکلاژ انتخاب بین این دو روش بستگی به وضعیت دهانه رحم، سابقه بارداری و تشخیص پزشک دارد.
سوالات متداول
پساری دقیقا چگونه از زایمان زودرس جلوگیری می‌کند؟
با تغییر زاویه رحم و کاهش فشار بر دهانه رحم، از باز شدن زودرس آن جلوگیری می‌کند.
پساری تا چند درصد در پیشگیری از زایمان زودرس موثر است؟
در مطالعات مختلف بین ۳۰ تا ۶۰ درصد کاهش خطر گزارش شده است.
چه کسانی نیاز به استفاده از پساری دارند؟
زنانی با دهانه رحم کوتاه، سابقه زایمان زودرس یا مواردی که سرکلاژ ممکن نیست.
آیا استفاده از پساری درد دارد؟
خیر، گذاشتن آن معمولا بدون درد و فقط همراه با احساس فشار خفیف است.
تفاوت پساری و بخیه دهانه رحم چیست؟
پساری غیرجراحی است، اما سرکلاژ نیاز به بخیه و بیهوشی دارد.
عوارض احتمالی پساری چیست؟
ترشحات واژینال، احساس ناراحتی یا در موارد نادر عفونت.
پساری تا چند هفته باید در رحم باقی بماند؟
تا حدود هفته ۳۶ تا ۳۷ بارداری، سپس توسط پزشک برداشته می‌شود.
آیا پساری خطر عفونت دارد؟
در صورت رعایت بهداشت و پیگیری منظم، خطر بسیار پایین است.
آیا می‌توان با وجود پساری رابطه جنسی داشت؟
بستگی به نظر پزشک دارد، اما معمولا توصیه می‌شود از رابطه جنسی اجتناب شود.
پس از برداشتن پساری، احتمال زایمان چقدر است؟
در بیشتر موارد، زایمان طی چند روز تا چند هفته بعد از برداشتن رخ می‌دهد.
منابع:
Effectiveness of the cervical pessary for the prevention of preterm birth: a meta‑analysis
Effect of Cervical Pessary on Spontaneous Preterm Birth in Women
