افتادگی مثانه وضعیتی است که مثانه از جایگاه طبیعی خود به سمت پایین و داخل واژن یا در مردان به سمت پایین جابه‌جا می‌شود.
درمان‌های غیرجراحی شامل تمرینات کف لگن و استفاده از پساری است. در موارد شدید، جراحی که معمولا بین ۱ تا ۳ ساعت طول می‌کشد، انجام می‌شود. مراقبت‌های پس از عمل و پیشگیری نقش مهمی در بهبود و جلوگیری از بازگشت بیماری دارند
این عارضه یکی از مشکلات شایع به خصوص در زنان میانسال و سالمند است که باعث جابه‌جایی مثانه از موقعیت طبیعی خود به سمت پایین می‌شود و علائمی نظیر فشار لگنی و مشکلات ادراری ایجاد می‌کند.
علل شایع افتادگی مثانه
- ضعف عضلات کف لگن ناشی از زایمان طبیعی یا یائسگی.
- افزایش فشار داخل شکم به دلیل سرفه مزمن، یبوست یا بلند کردن اجسام سنگین.
- جراحی‌های قبلی لگنی که باعث آسیب به بافت‌های حمایت‌کننده شده‌اند.
- کاهش سطح هورمون استروژن در یائسگی که باعث ضعف بافت‌های حمایت‌کننده مثانه می‌شود.
علائم رایج
- احساس فشار یا سنگینی در ناحیه لگن
- تکرر ادرار یا بی‌اختیاری ادرار
- مشکل در تخلیه کامل مثانه
- درد یا ناراحتی هنگام رابطه جنسی
- مشاهده برآمدگی در واژن (در زنان)
- در مردان ممکن است مشکلات ادراری مانند تکرر یا احساس تخلیه ناقص مثانه وجود داشته باشد.
روش‌های درمان غیرجراحی
- تمرینات کف لگن (تمرینات کگل): تقویت عضلات حمایت کننده مثانه.
- فیزیوتراپی تخصصی لگن: روش‌های درمانی دستی و تمرینات مخصوص.
- استفاده از پساری: وسیله‌ای که داخل واژن گذاشته می‌شود تا مثانه را حمایت کند.
- هورمون تراپی موضعی: بهبود کیفیت بافت‌های حمایت کننده مثانه در زنان یائسه.
درمان خانگی افتادگی مثانه
- انجام مرتب تمرینات کگل
- کنترل وزن بدن و جلوگیری از یبوست
- پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین
- ترک سیگار برای کاهش سرفه مزمن
ورزش برای افتادگی مثانه
تمرینات کگل یکی از موثرترین راه‌ها برای تقویت عضلات کف لگن است که می‌تواند به بهبود یا پیشگیری از این عارضه کمک کند. این تمرینات به تقویت عضلاتی کمک می‌کند که مثانه را در جایگاه طبیعی خود نگه می‌دارند.
تمرینات کگل چگونه انجام می‌شود؟
شناسایی عضلات کف لگن:
برای پیدا کردن این عضلات، هنگام ادرار کردن سعی کنید جریان ادرار را قطع کنید. عضلاتی که استفاده می‌کنید عضلات کف لگن هستند. البته این روش فقط برای شناسایی است و نباید تمرینات کگل حین ادرار انجام شود.
روش انجام تمرین:
- عضلات کف لگن را به آرامی منقبض کنید و ۵ ثانیه نگه دارید.
- سپس به آرامی رها کنید و ۵ ثانیه استراحت دهید.
- این حرکت را ۱۰ بار پشت سر هم انجام دهید.
تکرار روزانه:
بهتر است این تمرینات را حداقل ۳ بار در روز (صبح، ظهر و شب) انجام دهید.
چگونگی عمل جراحی افتادگی مثانه
- جراحی باز یا لاپاراسکوپی: برای ترمیم و تقویت عضلات و بافت‌های حمایت کننده مثانه انجام می‌شود. جراح با ایجاد برش در شکم، مثانه را بالا می‌کشد و به ساختارهای پشتیبان متصل می‌کند.
- از طریق واژن: جراح با ایجاد برش کوچکی در دیواره واژن، مثانه را به موقعیت طبیعی‌اش بازمی‌گرداند و با استفاده از بخیه یا توری‌های مخصوص آن را ثابت می‌کند.
- عمل افتادگی مثانه با لیزر: روشی کم تهاجمی که با تحریک کلاژن سازی باعث تقویت بافت‌ها می‌شود؛ اما برای موارد شدید توصیه نمی‌شود.
مدت زمان عمل جراحی
عمل جراحی افتادگی معمولا بین ۱ تا ۳ ساعت طول می‌کشد و پس از آن دوره نقاهت چند هفته‌ای مورد نیاز است.
عمل افتادگی مثانه و زیبایی
انجام این عمل علاوه بر رفع علائم و بهبود عملکرد مثانه، می‌تواند به بازگرداندن ساختار طبیعی ناحیه لگن و واژن کمک کند که در نتیجه به بهبود ظاهر و زیبایی ناحیه تناسلی نیز منجر می‌شود.
برخی جراحی‌ها همزمان با ترمیم مثانه، اصلاح فرم واژن و افزایش رضایت جنسی را هدف قرار می‌دهند.
مراقبت‌های بعد از عمل
- استراحت کافی و جلوگیری از فعالیت‌های سنگین
- رعایت بهداشت محل جراحی
- مصرف داروهای تجویزی
- مراجعه سریع به پزشک در صورت بروز درد شدید، تب یا خونریزی
عوارض احتمالی بعد از عمل
- عفونت محل جراحی
- درد یا ناراحتی موقت
- مشکلات ادراری گذرا
- در برخی موارد نیاز به جراحی مجدد
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
- در صورت احساس فشار یا درد مداوم در لگن
- مشکلات شدید ادراری یا بی‌اختیاری ادرار
- مشاهده برآمدگی در واژن
- علائم عفونت یا خونریزی غیرمعمول
سوالات متداول در مورد افتادگی مثانه
عمل با لیزر چگونه انجام می‌شود؟
در این روش انرژی لیزر به بافت‌های حمایت کننده مثانه تابانده شده و باعث تحریک ساخت کلاژن و تقویت بافت می‌شود. این روش کم تهاجمی است ولی در موارد شدید معمولا جراحی سنتی ترجیح داده می‌شود.
عمل چقدر طول می کشد؟
معمولا بین ۱ تا ۳ ساعت.
عوارض بعد از عمل افتادگی مثانه چیست؟
عفونت، خونریزی، درد و مشکلات موقتی در ادرار از عوارض شایع است که با مراقبت مناسب قابل کنترل است.
آیا افتادگی مثانه فقط در زنان رخ می‌دهد؟
خیر، هرچند بیشتر در زنان دیده می‌شود، مردان نیز ممکن است به دلایل خاص مانند جراحی پروستات دچار آن شوند.
درمان خانگی چیست؟
تمرینات کف لگن، کنترل وزن، جلوگیری از یبوست، پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین و ترک سیگار.
عمل افتادگی مثانه سخته؟
معمولا جراحی نسبتا تخصصی است؛ اما با تجربه پزشک و تکنولوژی‌های جدید، ریسک و درد آن کنترل می‌شود. دوره نقاهت هم بسته به نوع جراحی متفاوت است؛ اما بیشتر افراد بعد از چند هفته بهبود می‌یابند.
منابع:
Mayo Clinic – Bladder Prolapse (Cystocele)
National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK) – Pelvic Organ Prolapse
American Urogynecologic Society (AUGS)
بدون دیدگاه