علت و درمان بزرگ شدن رحم

رحم در حالت نرمال به اندازه یک مشت است؛ اما شرایط غیر طبیعی از جمله کیست تخمدان، اندومتریوز و سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) منجر به بزرگ شدن رحم می‌شود. احتمال عوارض دیگری از جمله درد و خونریزی نیز وجود دارد. در این مواقع باید برای بررسی و درمان به پزشک مراجعه کنید تا مشکل زمینه‌ای برطرف شود.

آشنایی با دلایل بزرگ شدن رحم

معمولا خانم‌ها متوجه بزرگ شدن رحم نمی‌شوند، مگر اینکه معاینه برای آنها انجام بگیرد. گاهی اوقات از نشانه‌هایی مانند باد کردن شکم و تنگ شدن لباس‌های خود متوجه این عارضه می‌شوند.

دلایل متعددی می‌تواند در بزرگی رحم نقش داشته باشد. این عارضه در خانم‌های یائسه بسیار شایع‌تر است؛ اما خانم‌ها در سنین باروری نیز ممکن است به این عارضه مبتلا شوند.

فیبروم‌ها

فیبروم یکی از دلایل شایع بزرگ شدن رحم است، خوشبختانه توده‌های فیبرومی غیر سرطانی هستند. این توده معمولا در امتداد دیواره رحم مشاهده می‌شود. 

طبق گزارشاتی که در این باره وجود دارد، ۲۰ تا ۸۰ درصد از خانم‌ها تا قبل از ۵۰ سالگی به فیبروم مبتلا می‌شوند. این نوع از فیبروم‌‌ها معمولا در ۴۰ سالگی و اوایل ۵۰ سالگی بیشتر مشاهده می‌شود. 

گاهی هیچ علائمی در بیمار ایجاد نمی‌کند؛ اما در باعث درد و خونریزی شدید در قاعدگی می‌شود. فیبروم به روده و مثانه فشار وارد می‌کند و منجر به فشار رکتوم و همچنین تکرر ادرار می‌شود. اگر فیبروم‌ها بیش از حد بزرگ شوند، می‌تواند باعث بزرگ شدن رحم شود.

آدنومیوز

این عارضه نوعی بیماری غیر سرطانی است و علائمی شبیه به فیبروم دارد. در این عارضه بافت پوشاننده داخل رحم در دیواره رحم رشد می‌کند.

این عارضه باعث دو یا سه برابر شدن اندازه رحم می‌شود. پزشکان علت دقیق ایجاد این عارضه را نمی‌دانند. معمولا خانم‌هایی که حداقل یک بار بارداری یا سقط جنین را تجربه کرده باشند، نسبت به سایر افراد بیشتر در معرض خطر این بیماری هستند.

این بیماری در بین خانم‌های ۴۰ تا ۵۰ سال بسیار شایع است و همچنین ۲۰ تا ۶۵ درصد از خانم‌ها تحت تاثیر این عارضه قرار می‌گیرند. از علائم این بیماری می‌توان به چنین مواردی اشاره کرد:

• احساس پری، سنگینی یا نفخ شکم
• درد لگن
• رابطه جنسی دردناک
• خونریزی شدید در قاعدگی
• احساس درد شدید در قاعدگی

در بسیاری از مواقع آدنومیوز هیچ نشانه‌ای ندارد؛ اما در صورتی که هر یک از موارد ذکر شده را تجربه کردید حتما برای بررسی و درمان به پزشک مراجعه کنید.

سندرم تخمدان پلی کیستیک

عارضه دیگری به نام سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باعث بزرگ شدن رحم می‌شود. معمولا این بیماری به دنبال عدم تعادل هورمونی در قاعدگی و فروریختن پوشش اندومتر رخ می‌دهد.

طبق آمارها، از هر ۱۰ نفر در سن باروری ۱ نفر تحت تاثیر این بیماری قرار می‌گیرد. در حالت طبیعی و نرمال پوشش اندومتر طی قاعدگی فرو می‌ریزد؛ اما در برخی از خانم‌ها این پوشش به‌طور کامل فرو ریخته نمی‌شود و در نهایت در چرخه قاعدگی اختلال ایجاد می‌کند. تجمع پوشش اندومتر منجر به التهاب و همچنین بزرگ شدن رحم نیز می‌شود.

سرطان اندومتر

این عارضه اغلب در خانم‌ها بین ۵۵ تا ۶۵ سال مشاهده می‌شود. یکی از مهم‌ترین علائم این نوع سرطان، بزرگ شدن رحم است که می‌تواند نشان‌دهنده پیشرفت این بیماری نیز باشد.

یائسگی

خانم‌ها قبل از یائسگی نوسانات هورمونی را تجربه می‌کنند که می‌تواند یکی از دلایل اصلی بزرگی رحم باشد. در اغلب مواقع خانم‌ها پس از رسیدن به سن یائسگی، رحمی به اندازه نرمال خواهند داشت.

کیست‌های تخمدان

کیست‌ تخمدان کیسه‌های پر از مایع هستند که روی سطح تخمدان یا درون آن رشد می‌کنند. اگر کیست‌ها رشد بیش از حدی داشته باشند، منجر به بزرگ شدن رحم و همچنین عوارض جدی‌تری نیز خواهند شد.

بزرگی رحم باعث ایجاد چه علائمی می‌شود

علاوه بر اینکه از نظر فیزیکی تغییراتی رخ می‌دهد، علائم دیگری نیز ایجاد می‌کند:

• اختلال در چرخه قاعدگی مانند گرفتگی و خونریزی شدید
• احساس درد هنگام رابطه جنسی
• ایجاد توده‌ای در زیر شکم
• خونریزی بعد از یائسگی
• کم خونی به دنبال خونریزی بیش از حد طی قاعدگی
• خارج شدن ترشحات آبکی
• ضعف بدن و رنگ پریدگی
• تکرر ادرار
• بزرگ شدن دور کمر به دنبال افزایش سایز رحم
• کمردرد
• علائم فشار روی رحم و ساختار اطراف آن
• تورم و گرفتگی در پا
• گرفتگی در ناحیه لگن
• یبوست

نحوه تشخیص

بسیاری از خانم‌ها از داشتن رحم بزرگ اطلاعی ندارند. معمولا پزشک این عارضه را در طول معاینات فیزیکی یا آزمایش‌های تصویربرداری تشخیص می‌دهد.

در بسیاری از مواقع بزرگ شدن رحم نوعی بیماری خوش‌خیم است که نیازی به درمان ندارد، مگر اینکه فرد دچار علائم شدیدی شده باشد.

داشتن رحم بزرگ چه عوارضی دارد

اگر مشکل زمینه‌ای بیماری برطرف نشود، بیماری زمینه می‌تواند منجر به عوارض شود. از عوارض بیماری می‌توان به چنین مواردی اشاره کرد:

• هیسترکتومی (خارج کردن کل یا بخشی از رحم)
• عفونت ناشی از التهاب رحم
• عدم باروری
• سقط جنین و دیگر عوارض بارداری

بزرگی رحم چه درمانی دارد

بیشتر عوامل موثر در ایجاد این عارضه، نیازی به درمان ندارند. اگرچه برخی از خانم‌ها ممکن است برای تسکین درد خود نیاز به مصرف دارو داشته باشند.

مصرف قرص‌های ضد بارداری و همچنین استفاده از دستگاه‌های داخل رحمی یا همان IUD حاوی پروژسترون هستند که به کاهش خونریزی شدید در قاعدگی کمک می‌کند.

در بسیاری از مواقع برخی از خانم‌ها نیاز به هیسترکتومی دارند. در صورتی که بیمار سرطان رحم داشته باشد، بسته به شرایط او برداشتن رحم، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ با جراحی برای درمان توصیه می‌شود. پس از جراحی نیز باید تحت پرتو درمانی یا شیمی درمانی قرار بگیرند.

کلام آخر

بزرگ شدن رحم معمولا نشانه بیماری جدی نیست. متخصصین از سی تی اسکن و سونوگرافی برای مشخص کردن علت دقیق بزرگی رحم کمک می‌گیرند.

همچنین در صورت نیاز آزمایشاتی برای رد بیماری سرطان نیز انجام می‌گیرد. به خانم‌ها توصیه می‌شود حتی زمانی که هیچ مشکلی را احساس نمی‌کنند، معاینات منظم لگن را داشته باشند تا هرگونه مشکلی را زودتر تشخیص داده و بتوان از هر عوارض احتمالی جلوگیری کرد.