بنابر تغییراتی که در جوامع امروزی رخ داده است، زنان پابهپای مردان مشغول فعالیت هستند و تمایل دارند برای همۀ امور زندگیشان برنامۀ منظمی داشتته باشند، تا مسیر موفقیت را راحتتر طی کنند. تولد فرزند هم یکی از برنامههای مهم در زندگی هر زوجی بهشمار میرود و خانوادههای جوان، تمایل دارند تا برای تولد فرزندشان هم برنامهای از پیش تنظیمشده، داشته باشند.
به همین دلیل، یکی از مهمترین دغدغهها در بین زوجهای جوان، پیدا کردن روشهای بیدردسر جلوگیری است. روشهایی که از طریق آن بتوانند، کنترل کاملی بر باروریشان داشته باشند. استفاده از روشهای جلوگیری از حاملگی سابقهای دراز مدت دارد و تاریخچۀ آن به عهد باستان برمیگردد.
امروزه در جامعۀ مدرن، کنترل ارادیِ باروری، اهمیت بیشتری پیدا کرده است. کنترل کارآمد تولیدمثل، زنان را قادر میسازد تا به اهداف دیگر خود دست پیدا کنند. پرکاربردترین روشهای جلوگیری از حاملگی در کشورهای پیشرفته، بهترتیب شیوع، شامل موارد زیر میشود:
- عقیمسازی
- قرصهای ضدبارداری خوراکی
- استفاده از کاندوم
کاندومهای لاتکس و سایر روشهای سدی (barrier) خطر ابتلا به بیماریهای آمیزشی منتقل شده از راه جنسی و نیز سرطان دهانه رحم (سرطان سرویکس) را کاهش میدهند.
برخی از روشها، مانند استفاده از آیودی یا ایمپلنتهای زیرجلدی در ابتدا، به هزینۀ زیادی نیاز دارند که در برخی از کشورها، از جمله کشور ما رشد گستردهای داشته است، اما محافظت ایجاد شده توسط آنها طولانی مدت است و هزینۀ سالانۀ کمی بههمراه دارند.
وسایل داخلی رحمی یا آیودی به اندازۀ بستن لولهها مؤثر هستند و خطر درازمدت عفونت لگنی را افزایش نمیدهند.
چند روش جلوگیری وجود دارند که کارایی آنها معادل عقیمسازی است، اما بهطور کامل برگشتپذیرند. مزیت مهم همۀ این روشها در این است که، در هنگام فراموشی کاربر، احتمال حاملگی بسیار پایین است.
در موارد فراموشی، میزان حاملگی کمتر از دو مورد در هر یک درصد است. این روشها، بدون نیاز به توجه از طرف کاربر، حداقل بهمدت چند سال مؤثر هستند و جزء بیخطرترین روشها محسوب میشود که شامل موارد زیر است:
- ایمپلنتهای زیرجلدی لوونورژسترل
- آیودیهای حاوی مس، مانند T38A مسی و آیودیهای آزادکنندۀ لوونورژسترل
- قرصهای ضدبارداری خوراکی
- برچسب یا patch و حلقۀ واژینال
همگی در صورت استفادۀ صحیح، سبب جلوگیری از حاملگی میشوند، اما همگی خطر ترمبوژ وریدی و ترمبوآمبولیسم را افزایش میدهند.
ترکیبات به شکل قرصهای ضدبارداری خوراکی با دوز کم هورمون که در حال حاضر موجود هستند، خطر حملۀ قلبی را در زنان غیر سیگاری جوانتر از ۳۵ سال که فاقد سایر عوامل خطر بیماری عروقی هستند افزایش نمیدهند.
یکی از سؤالات مهمی که کاربران دربارۀ قرصهای ضدبارداری دارند، این است که آیا، مصرف این قرصها عوارضی مثل افزایش احتمال بروز سرطان پستان را دارد؟
در پاسخ باید بگوئیم که، هنوز هم میان متخصصان و پزشکان، دربارۀ ارتباط بین مصرف قرصهای ضدبارداری خوراکی و سرطان پستان، اختلاف نظر وجود دارد، اما تحقیقات نشان داده است که قرصها افزایش چشمگیری در ابتلا به سرطان پستان ایجاد نمیکنند، علاوه بر اینها، منافعی که این قرصها ایجاد میکند، بیشتر از عوارض آن است.
استفاده از شکل تزریقی صرفا پروژستینی یا ایمپلنتهای صرفا پروژستینی با میزان بروز حاملگی بسیار کم همراه است و خطر ترومبوز یا استروژن را بهدنبال ندارد. مصرف این قرصها، علاوه بر جلوگیری از بارداری، مزایای دیگری، مانند کاهش خطر سرطان آندومترو تخمدان هم دارد.
جلوگیری اورژانسی
مؤثرترین روش فوری جلوگیری از حاملگی، استفاده از قرص ۱/۵ میلیگرم لوونورژسترول است. کارایی این قرص تا ۲۴ ساعت اول بعد از نزدیکی در بیشترین حد خود است، اما تا ۵ روز بعد از نزدیکی هم میتوان از آن استفاده کرد.
یکی دیگر از روش های مؤثر برای جلوگیری اورژانسی، جاگذاری آیودی مسی T380A تا ۵ روز بعد از نزدیکی جنسی محافظت نشده است، این روش، حتی از روشهای هورمونی نیز مؤثرتر است.
جلوگیری بیخطر و دائمی از حاملگی از طریق لاپاراسکوپی یا مینیلاپاراتومی با استفاده از الکتروکوتر دو قطبی، سالپنژکتومی (برداشتن لوله یا قسمتی از آن) یا گذاشتن نوار، حلقه یا گره صورت میگیرد.
جلوگیری در مردان
وازکتومی نوعی روش عقیمسازی بسیار مؤثر و کمهزینه برای مردان است که عوارض خاصی مثل سرطان پروستات هم ندارد.
عوارض سقط جنین
خطر مرگومیر ناشی از سقط، با افزایش سن حاملگی افزایش مییابد، این میزان در هفتۀ ۸ یا قبل از آن ۰/۳ مورد، در هر صدهزار نفر است و در هفتۀ ۱۸ و پس از آن به ۷ مورد، در هر صدهزار نفر افزایش مییابد.
در کشورهایی که سقط، یک روش قانونی محسوب میشود، عموما بیخطر است؛ اما در صورت غیرقانونی بودن، عوارض بهطور شایع و خطرناک روی میدهند.
بدون دیدگاه