سرطان روده بزرگ یکی از انواع سرطان است که از همان روده بزرگ شروع می‌شود و معمولا افراد مسن را تحت تاثیر قرار می‌دهد، با این حال امکان دارد در هر سنی بروز کند.
سرطان روده بزرگ، ابتدا به صورت توده‌های کوچک خوش خیم و غیر سرطانی از سلول‌هایی به نام پولیپ شروع می‌شود. با گذشت زمان برخی از این پولیپ‌ها می‌توانند منجر به سرطان روده بزرگ شوند.
پولیپ‌ها ممکن است کوچک باشند و علائم چندانی را در بیمار ایجاد نکنند. این سرطان با سرطان روده کوچک متفاوت است.
به همین جهت پزشکان به بیماران توصیه می‌کنند که آزمایش‌های غربالگری را به‌طور منظم انجام دهند تا با شناسایی و برداشتن پولیپ‌ها قبل از تبدیل شدن به چنین شرایطی، از بیماری بدخیم سرطان روده جلوگیری کنند.
سرطان روده بزرگ چه علائمی دارد؟
علائم این بیماری به شرح زیر است:
- تغییراتی در عملکرد روده مانند اسهال، یبوست یا تغییر در قوام مدفوع
- خونریزی مقعدی یا مشاهده خون در مدفوع
- ایجاد مشکلاتی در شکم مانند گرفتگی، وجود گاز یا درد
- احساس عدم تخلیه روده
- احساس ضعف یا خستگی
- کاهش وزن بدون دلیل
بسیاری از افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ در مراحل اولیه بیماری هیچ علائمی ندارند. هنگامی که علائم ظاهر می‌شود، بسته به اندازه و محل ایجاد آن، در هر فردی متفاوت خواهد بود.
زمانی که باید به پزشک مراجعه کنید
در صورت مشاهده مداوم هریک از علائمی که برای شما ذکر کردیم، باید به کلینیک داخلی و جراحی گوارش بیمارستان مریم مراجعه کنید.
معمولا پزشک توصیه می‌کند که غربالگری سرطان روده بزرگ از سن حدود ۵۰ سالگی آغاز شود.
در صورت وجود عوامل خطر مانند وجود سابقه خانوادگی بیماری، پزشک سن شروع غربالگری را زودتر توصیه خواهد کرد.
علت و عوامل خطر
پزشکان علت دقیق ایجاد این بیماری را نمی‌دانند. به‌طور کلی زمانی شروع می‌شود که سلول‌های سالم روده بزرگ دچار تغییر در DNA شوند.
در واقع DNA در بدن به این صورت است که به سلول‌ها دستور می‌دهد که چه کاری انجام دهند. سلول‌های سالم به‌طور منظم رشد می‌کنند و تقسیم می‌شوند تا بدن عملکرد طبیعی داشته باشد.
زمانی که DNA سلول دچار آسیب‌دیدگی شده و سرطانی می‌شود، تقسیم سلولی ادامه پیدا می‌کند، حتی زمانی که بدن به سلول جدید نیازی ندارد. با تجمع سلول، در نهایت تومور ایجاد خواهد شد.
پس از گذشت مدتی، سلول‌های سرطانی رشد می‌کنند و به بافت‌های سالم و طبیعی اطراف حمله خواهند کرد.
در پی این حمله، بافت‌ها از بین می‌روند. در این مواقع سلول‌های سرطانی به سایر نقاط بدن منتقل می‌شوند و به اصطلاح متاستاز ایجاد می‌شود.
- سن: بیش از ۹۰٪ موارد در افراد بالای ۵۰ سال رخ می‌دهد.
- سابقه خانوادگی یا ژنتیکی: به طور مثال سندرم لینچ یک عامل ژنتیکی محسوب می‌شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله سندرم روده تحریک پذیر را مطالعه کنید.
- بیماری‌های التهابی روده: مواردی مانند بیماری کرون که التهاب مزمن دیواره‌ی روده ایجاد می‌کنند.
- رژیم غذایی ناسالم: مصرف زیاد گوشت قرمز و فرآوری شده، چربی‌های ترانس و کمبود فیبر.
- چاقی: چاقی شکمی به طور مستقیم با افزایش خطر ابتلا ارتباط دارد.
- مصرف الکل و دخانیات: مصرف مداوم الکل و سیگار باعث بروز جهش‌های ژنی در سلول‌های روده می‌شود.
- کم تحرکی: کاهش فعالیت فیزیکی منجر به کاهش حرکات روده و افزایش خطر سرطان می‌شود.
نکاتی برای جلوگیری از سرطان روده
با این حال که راهکار قطعی برای جلوگیری از این سرطان وجود ندارد؛ اما، نکاتی وجود دارد که احتمال ایجاد این بیماری را به حداقل می‌رساند.
غربالگری
پزشکان توصیه می‌کنند، افرادی که در معرض خطر این بیماری قرار دارند باید غربالگری انجام دهند.
مصرف انواع میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل
گاهی با تغییرات سبک زندگی و تغییر رژیم غذایی می‌توان از این بیماری جلوگیری کرد. مصرف میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبر و آنتی اکسیدان‌ها می‌تواند در پیشگیری از سرطان موثر باشد.
خودداری از مصرف الکل
افرادی که به‌طور مکرر الکل مصرف می‌کنند، شانس خود را در ابتلا به این بیماری افزایش می‌دهند، باید از مصرف آن خودداری شود.
خودداری از مصرف سیگار
با پزشک در خصوص راهکارهای ترک مصرف دخانیات مشورت داشته باشید.
انجام تمرینات و فعالیت‌های ورزشی
سعی کنید طی روزهای هفته حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید.
حفظ وزن متعادل
اگر وزن متعادلی دارید، سعی کنید با رژیم غذایی مناسب و تداوم در فعالیت‌های ورزشی وزن مناسب خود را حفظ کنید.
مراحل سرطان روده بزرگ
مرحله بندی دقیق سرطان نقش حیاتی در انتخاب روش درمانی دارد:
- مرحله ۰: تنها لایه سطحی روده درگیر است؛ در این مرحله درمان بسیار موفقیت آمیز خواهد بود.
- مرحله ۱ تا ۲: گسترش به دیواره‌ی عضلانی روده.
- مرحله ۳: گسترش به گره‌های لنفاوی ناحیه.
- مرحله ۴: متاستاز به کبد، ریه یا سایر اندام‌ها.
سرطان روده بزرگ چگونه تشخیص داده می‌شود؟
روش‌های غربالگری:
- کولونوسکوپی کامل: برای تشخیص زودهنگام و برداشت پولیپ‌ها.
- آزمایش خون مخفی در مدفوع و آزمایش FIT: تست‌های غیرتهاجمی برای بررسی وجود خون میکروسکوپی در مدفوع.
- سی تی کولونوگرافی: مناسب برای افراد با ریسک پایین‌تر.
روش‌های تشخیصی پیشرفته:
- بیوپسی و بررسی بافتی: نمونه برداری مستقیم از ضایعات مشکوک.
- آزمایش‌های ژنتیکی برای بررسی جهش‌های مرتبط با سرطان.
- MRI و PET Scan برای بررسی میزان انتشار سرطان در بدن
سرطان روده بزرگ چه درمانی دارد؟
درمانی که برای این بیماری در نظر گرفته می‌شود، بستگی به نوع و مرحله سرطان دارد. همچنین موارد دیگری مانند وضعیت کلی بیمار، سن و سایر خصوصیات فرد در نظر گرفته خواهد شد.
هیچ درمان مشخصی برای سرطان وجود ندارد. رایج‌ترین درمانی که برای این بیماری در نظر گرفته می‌شود، شامل جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی است.
- جراحی: حذف تومور و ناحیه اطراف آن.
- شیمی درمانی: استفاده از دارو برای کشتن سلول‌های سرطانی.
- پرتودرمانی: موثر برای بیماران با سرطان رکتوم پیشرفته.
- ایمونوتراپی: برای بیماران با تومورهای دارای نارسایی در ترمیم DNA.
- درمان هدفمند: استفاده از داروهایی برای هدف قرار دادن مسیرهای خاص رشد سلول‌های سرطانی.
برای کاهش دردهای ناشی از سرطان باید به پزشک ماهر متخصص درد مراجعه کرد.
روش‌های جدید در غربالگری و پیشگیری
- تست DNA مدفوع : بررسی مواد ژنتیکی توموری در مدفوع
- Liquid بیوپسی: شناسایی تومور از طریق نمونه خون
- توسعه واکسن‌های پیشگیرانه: در مرحله آزمایش بالینی برای برخی جهش‌های خاص ژنتیکی
طول عمر بیماران سرطان روده بزرگ بدخیم چقدر است؟
طول عمر بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ بدخیم بستگی زیادی به مرحله بیماری و پاسخ به درمان دارد. در مراحل پیشرفته، متوسط بقاء حدود ۲ تا ۵ سال است؛ اما با درمان‌های جدید، برخی بیماران حتی بیش از این هم زندگی می‌کنند. تشخیص زودهنگام و درمان هدفمند می‌تواند تاثیر زیادی در افزایش طول عمر داشته باشد.
آیا سرطان روده کشنده است؟
سرطان روده بزرگ می‌تواند کشنده باشد؛ اما این موضوع کاملا وابسته به زمان تشخیص و مرحله بیماری است. اگر این سرطان در مراحل اولیه شناسایی شود، احتمال درمان کامل بسیار بالاست و بسیاری از بیماران پس از درمان، زندگی طبیعی خود را ادامه می‌دهند.
در صورتی که بیماری دیر تشخیص داده شود و به سایر اندام‌ها گسترش یابد (متاستاز)، خطر مرگ و میر به مراتب بیشتر خواهد بود. خوشبختانه با پیشرفت روش‌های غربالگری، آگاهی عمومی و درمان‌های نوین، میزان بقا در بیماران رو به افزایش است.
سوالات متداول
سرطان روده بزرگ ارثی است؟
بله، در برخی موارد می‌تواند ارثی باشد، به خصوص اگر در خانواده سابقه این بیماری را دارید.
چه زمانی باید غربالگری را آغاز کرد؟
در بیشتر افراد از سن ۴۵ سالگی؛ اما در افراد پرخطر ممکن است زودتر توصیه شود.
آیا سرطان روده بزرگ قابل درمان است؟
در صورت تشخیص زودهنگام، احتمال درمان کامل بسیار بالاست.
آیا تغذیه می‌تواند در پیشگیری موثر باشد؟
بله، رژیم غذایی سالم با فیبر بالا و مصرف کم چربی‌های حیوانی خطر را کاهش می‌دهد.
آیا سرطان روده درد دارد؟
ممکن است در مراحل پیشرفته درد ایجاد کند؛ در ابتدا ممکن است بدون درد باشد.
آیا ورزش در پیشگیری تاثیر دارد؟
بله، فعالیت بدنی منظم یکی از عوامل مهم کاهش ریسک است.
آیا انجام کولونوسکوپی دردناک است؟
با بی حسی یا آرام بخش، بیشتر بیماران احساس ناراحتی خفیفی دارند؛ اما درد قابل توجهی احساس نمی‌کنند.
طول مدت درمان چقدر است؟
بسته به مرحله بیماری و نوع درمان، می‌تواند از چند هفته تا چند ماه متغیر باشد.
منابع:
Colorectal Cancer Resource Center
بدون دیدگاه