زایمان طبیعی یک پروسه طبیعی است که در بعضی افراد با درد غیرقابل تحمل همراه است. کنترل درد زایمان همیشه مورد توجه بشر بوده و در طول زمان راه‌های مختلفی برای کنترل آن ابداع شده است.
نکته مهم این است که زایمان طبیعی می‌تواند بسیار راحت و مطلوب باشد به شرطی که از قبل برای آن آماده باشیم. روش‌های کاهش دردهای زایمان طبیعی به دو دسته غیردارویی و دارویی تقسیم می‌شود که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت.
علائم شروع درد زایمان طبیعی
علائمی که نشان‌دهنده شروع زایمان طبیعی است به شرح زیر است:
- انقباضات یا سفتی
- کمردرد
- پاره شدن کیسه آب
- نیاز مکرر به سرویس بهداشتی به دلیل فشار آوردن سر کودک به روده
- خارج شدن مخاط از دهانه رحم
روش‌های غیردارویی کنترل دردهای زایمانی
نرمش‌های دوران بارداری و یوگا در بارداری
مزایای ورزش در دوران بارداری زیاد است. در وهله اول از اضافه وزن مادر جلوگیری کرده و از افسردگی دوران بارداری نیز پیشگیری می‌کند. در ضمن عضلات کف لگن، آمادگی خروج جنین با فشار کمتر و شرایط بهتر را پیدا می‌کند.
در آموزشِ نرمش‌های دوران بارداری، تکنیک نفس کشیدن هنگام شروع درد آموزش داده می‌شود؛ به این صورت که تنفس باید آرام و عمیق باشد. تنفس تند و با دهان باز باعث بلع هوا و افزایش اضطراب و کاهش آب بدن خواهد شد.
آب درمانی
آب گرم می‌تواند درد زایمان را به‌طور موثر کاهش دهد. به محض شروع درد زایمان دوش آب گرم روی پشت و کمر می‌تواند درد را کاهش دهد. همچنین استفاده از وان آب گرم در طول زایمان، درد را بسیار کم می‌کند.
تحرک
راه رفتن و حرکات چرخشی روی ناحیه کمر و فعالیتهای ورزشی در حالت ایستاده و نشستن روی توپ می‌تواند به تسکین درد کمک کند.
ماساژ
ماساژ سبب کاهش سطح اضطراب می‌شود. ماساژ هر ناحیه از بدن حتی دست، پا و کمر توسط فردی که مادر دوستش دارد، مثل همسر، مادر و خواهر به کاهش درد بسیار کمک می‌کند.
طب فشاری
طب فشاری توسط فرد آموزش‌دیده سبب کاهش دردهای زایمانی می‌شود.
موسیقی
مطابق با تحقیقات انجام شده موسیقی می‌تواند اثرات تسکينی مثبت بر کاهش درد زايمان داشته باشد، بنابراین می‌توان از موسیقی به عنوان يک تکنيک عالی برای ارتقاء کيفيت زايمان و افزایش آمار زایمان طبیعی استفاده کرد.
آروماتراپی
در این روش با استفاده از عصاره گیاهان معطر، سطح اضطراب و استرس کاهش داده می‌شود. این روش سابقه شش هزار ساله در یونان و مصر باستان دارد. بیشترین گیاهان مورد استفاده برای آروماتراپی اسطوخودوس (لاواندر)، کُندر، یاسمن و مریم‌گلی هستند.
هیپنوتیزم
هیپنوتیزم اگر توسط روانشناس آگاه انجام شود، به کاهش درد بسیار کمک می‌کند.
طب سوزنی
این روش نیز می‌تواند سبب کاهش ترس و اضطراب مادر شود.
برای کاهش درد زایمان چی بخوریم؟
نمی‌توان مواد غذایی خاصی را معرفی کرد که به کاهش درد زایمان کمک کند؛ اما مواردی که به روند بهتر زایمان طبیعی کمک می‌کند به شرح زیر است:
مصرف خرما
با مصرف خرما در هفته‌های قبل از زایمان، پروسه زایمان کوتاه‌تر می‌شود و به مداخلات کمتری برای زایمان نیاز دارید.
مصرف سبزیجات برگ‌دار
این دسته از سبزیجات شامل آهن، فیبر، فولات است. سبزیجات برگ‌دار شامل مواردی مانند اسفناج و کلم پیچ می‌شود که به گردش خون و هضم بهتر کمک می‌کند.
مصرف پروتئین بدون چربی
از منابع پروتئین بدون چربی می‌توان به مواردی از جمله تخم مرغ، حبوبات و مرغ اشاره کرد که به ترمیم و افزایش قدرت عضلات کمک می‌کند.
اسیدهای چرب امگا ۳
ماهی‌های چرب امگا ۳ مانند سالمون و تخم کتان می‌تواند به رشد مغز و کاهش التهاب کمک کند.
دمنوش‌های گیاهی
مصرف برخی از دمنوش‌های گیاهی مانند برگ تمشک به تقویت رحم کمک می‌کند و پروسه زایمان راحت‌تری را تجربه خواهید کرد.
روش‌های دارویی
گاز انتونوکس
مخلوط گازی انتونوکس حاوی ۵۰ درصد اکسیژن و ۵۰ درصد اکسید نیتروژن است. استفاده از این مخلوط گاز، در کاهش درد ناشی از انقباضات بسیار مفید است. در فاصله بین دو انقباض که درد وجود ندارد، نیازی به استفاده از گاز نیست و باید با شروع انقباضات استفاده شود. شروع اثر گاز پس از استفاده ۲۰ ثانیه است و حدود ۴۵ ثانیه باقی می‌ماند و انقباض را کامل پوشش می‌دهد. اگر از آن درست استفاده شود، عوارض چندانی ندارد.
نکته: قبل از استفاده از گاز باید کپسول محتوی گاز تکان داده شود تا این دو گاز مخلوط شوند.
بی‌حسی اسپاینال
در این روش داروی بی‌حسی و مسکن به فواصل مهره‌های ستون فقرات کمری در کانال نخاعی تزریق می‌شود (ورود سوزن به نخاع یک حس شوک یا برق گرفتگی و گزگز ایجاد می‌کند که موقت است). در هنگام تزریق ماده بی‌حسی در کمر، احساس گرما در پاها به وجود می‌آید.
طول مدت این نوع بی حسی حداکثر ۲ ساعت است و در مواردی که به نظر می‌رسد بیمار تا دو ساعت بعد زایمان می‌کند، از این روش استفاده می‌شود که سبب کاهش درد در حد بی‌دردی می‌شود.
اپیدورال
بی دردی اپیدورال روشی است که ماده بی‌حسی به ناحیه کمر تزریق می‌شود. این روش که زایمان طبیعی بی درد نام دارد بسیار موثر و کم‌عارضه است و مادر هنگام استفاده از اپیدورال قادر به حرکت است. با تعیین دوز مناسب تزریق اپیدورال، مادر قدرت کافی جهت زور زدن و خروج جنین را خواهد داشت. در صورت نیاز به سزارین از همین روش اپیدورال می‌توان ماده بی‌حسی موضعی مناسب جهت عمل سزارین را تزریق نمود.
عوارض اپیدورال برای مادر
شامل کاهش فشار خون گذرا، مشکلات ادراری و بی‌حسی پا و گاهی سردرد خفیف است. کمر درد نیز بسیار ناشایع است. خارش ناشی از داروها نیز بسیار موقتی است.
بیمارانی که نباید از بی حسی اپیدورال استفاده کنند:
بیماران با کاهش شدید فشار خون، اختلال انعقادی و عفونت محل انجام اپیدورال و مصرف داروهای ضدانعقادی نمی‌توانند از این روش استفاده کنند.
عوارض جنینی اپیدورال
عوارض این ماده بر جنین بسیار موقت و به‌صورت اختلال ضربان قلب جنین ظاهر می‌شود که با تجویز اکسیژن و اقدامات حمایتی برطرف خواهد شد.
کاهش درد زایمان سزارین
معمولا درد پس از زایمان سزارین طی ۲ یا سه روز پس از زایمان کاهش می‌یابد؛ اما با این حال محل بخیه و بریدگی تا سه هفته یا بیشتر ممکن است حساس باقی بماند.
برخی از خانم‌ها با توجه به شرایطی که دارند و طبق تجویز پزشک از چند روز اول تا دو هفته به مصرف دارو برای تسکین درد نیاز دارند. حتما باید با مشورت و طبق تجویز پزشک دارو مصرف کنید.
درد زایمان طبیعی چگونه است؟
درد در حین زایمان به دلیل انقباضات ماهیچه‌های رحم و فشار به دهانه رحم رخ می‌دهد. درد می‌تواند به صورت گرفتگی شدید در شکم، کمر، کشاله ران و همچنین درد احساس شود. برخی از خانم‌ها درد در پهلو یا ران خود تجربه می‌کنند.
برخی از افراد چنین دردی را به صورت درد شدید قاعدگی توصیف کرده و برخی دیگر بسیار شدیدتر از درد قاعدگی تجربه می‌کنند.
هنگام درد زایمان چه باید کرد؟
تکنیک‌های تنفس صحیح راهی برای حفظ آرامش در بارداری و همچنین کنترل درد هنگام زایمان است. همچنین حرکت داشتن در حین زایمان، همان حرکت‌هایی که در طول زایمان ماما به شما توصیه می‌کند مانند نشستن روی توپ، راه رفتن و… می‌تواند به تسریع روند زایمان کمک کند.
بدون دیدگاه