زگیل دهانی ضایعاتی کوچک، نرم و گاه گل کلمی‌شکل در داخل دهان، روی زبان یا اطراف لب هستند که اغلب توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شوند.
این ضایعات ممکن است بدون درد باشند؛ قابل انتقال‌اند و در برخی موارد نیاز به درمان پزشکی دارند.
ممکن است ناگهان متوجه برجستگی عجیبی روی زبان، داخل گونه یا روی لب شده‌اید و ندانید این ضایعه چیست. آیا زگیل است؟ خطرناک است؟ ممکن است ویروسی باشد؟
در این مقاله به بررسی کامل زگیل‌های دهانی، زگیل روی زبان، زگیل ویروسی لب و دهان می‌پردازیم؛ علل، علائم، روش‌های درمانی موثر و راه‌های پیشگیری را توضیح می‌دهیم.
زگیل دهانی چیست؟
زگیل دهانی (Oral Wart) به رشد ضایعاتی کوچک، نرم و برجسته در داخل دهان، سقف دهان، زبان یا اطراف لب گفته می‌شود.
عامل اصلی ایجاد این زگیل‌ها ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است؛ ویروسی مسری که از طریق تماس مستقیم، اغلب دهانی، منتقل می‌شود.
ظاهر زگیل تناسلی در دهان چگونه است؟
- رنگ سفید، متمایل به رنگ پوست یا صورتی.
- بافت نرم، گاهی زبر یا گل کلمی شکل.
- تعداد ممکن است منفرد یا خوشه‌ای ظاهر شوند.
- اندازه معمولا کوچک (چند میلی متر)؛ اما در موارد مزمن بزرگ‌تر می‌شود.
کجاها ظاهر می‌شود؟
- روی زبان (به خصوص کنار یا نوک زبان)
- لب داخلی یا خارجی
- سقف دهان
- داخل گونه
- لثه‌ها
- حلق یا گلو
شایع‌ترین عامل ایجاد زگیل تناسلی در دهان
- انواع پرخطر (مانند HPV-16 و HPV-18) با سرطان‌های دهان مرتبط‌اند.
- انتقال زگیل تناسلی از طریق تماس دهانی-جنسی، بوسه، یا وسایل آلوده
سایر عوامل زمینه ساز:
- ضعف سیستم ایمنی (HIV، دیابت و مصرف داروهای سرکوب‌گر ایمنی)
- استعمال دخانیات
- تماس با وسایل بهداشتی مشترک (مثلا مسواک)
- بهداشت دهان ضعیف
علت اصلی: ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
HPV دهانی معمولا از طریق نوع ۶ یا ۱۱ ویروس ایجاد می‌شود که بیشتر کم خطر هستند؛ اما انواع پرخطر (مثل ۱۶ و ۱۸) نیز ممکن است دخیل باشند.
راه‌های انتقال ویروس HPV دهانی
- تماس مستقیم پوست به پوست (مخصوصا نواحی مرطوب دهان)
- رابطه جنسی دهانی
- بوسه عمیق
- استفاده مشترک از وسایل شخصی (مثل لیوان یا مسواک)؛ نادر اما ممکن
- تماس غیر جنسی در کودکان (از مادر، مراقبین یا محیط آلوده)
انواع زگیل دهانی
زگیل‌های دهانی بسته به شکل و نوع ویروس به چند دسته تقسیم می‌شوند:
- پاپیلوما اسکواموس: نوع شایع، نرم و خوش خیم
- کوندیلوما آکومیناتا: اغلب در نواحی تناسلی، گاهی دهانی در روابط دهانی
- وراکو: زگیل معمولی که به دهان منتقل می‌شود
- بیماری هکل: بیشتر در کودکان، خوش خیم اما گسترده
مطالب مرتبط: جوش واژن
علائم زگیل دهانی
- برآمدگی کوچک در دهان یا اطراف آن
- ظاهر گل کلمی، سفید یا بی رگ
- اغلب بدون درد
- گاهی خارش، سوزش خفیف یا ناراحتی هنگام جویدن یا صحبت کردن
در موارد نادر: خونریزی، تغییر رنگ یا رشد سریع
علائم اچ پی وی دهانی در گلو چیست؟
- گلودرد مزمن یا غیرقابل توضیح
- لکه یا زخم در گلو بدون بهبودی
- دشواری در بلع
- تغییر صدا
- گاهی بدون علامت
این علائم، به خصوص اگر بیش از ۲ هفته ادامه پیدا کنند، نیازمند بررسی فوری هستند.
چگونه زگیل را تشخیص دهیم؟
- معاینه بالینی: توسط دندان پزشک یا متخصص پوست
- بیوپسی (نمونه برداری): در موارد مشکوک به ضایعات پیش سرطانی یا تومور
- آزمایش HPV DNA: در موارد خاص، به خصوص اگر علائم شدید باشد یا بازگشت مجدد داشته باشد
روش‌های درمان زگیل دهانی
گزینه‌های درمانی پزشکی:
- کرایوتراپی (فریز با نیتروژن مایع): روشی رایج، سریع و کم تهاجمی
- داروهای موضعی
- لیزر درمانی یا جراحی موضعی: برای موارد بزرگ، عمیق یا مقاوم
- درمان انتظاری: در بدن‌های سالم، گاهی خود به خود از بین می‌رود.
نکته: درمان زگیل، به درمان ویروس کمک نمی‌کند. HPV در بدن باقی می‌ماند و ممکن است بعدها مجددا فعال شود.
بیشتر بخوانید: علت ترشحات سیاه واژن
درمان HPV دهانی چیست؟
در حال حاضر، درمان قطعی برای ویروس HPV وجود ندارد؛ اما موارد زیر به مدیریت عفونت کمک می‌کنند:
- تنها حذف زگیل‌ها با لیزر یا کرایوتراپی
- تقویت سیستم ایمنی بدن با دارو یا تغذیه
- ترک سیگار و الکل برای کاهش خطر بدخیمی
- در موارد شدید، استفاده از داروهای ضد ویروس یا درمان‌های هدفمند (در صورت تشخیص ضایعه پیش‌سرطانی)
آیا قرصی برای درمان زگیل دهانی وجود دارد؟
درمان زگیل معمولا موضعی یا فیزیکی (مثل کرایوتراپی یا لیزر) است؛ اما در برخی موارد، اگر زگیل‌ها گسترده یا عود مکرر داشته باشند، پزشک ممکن است داروهای خوراکی تقویت کننده سیستم ایمنی برای کاهش فعالیت ویروس تجویز کند.
چه زمانی باید فورا به پزشک مراجعه کرد؟
اگر هر یک از علائم زیر را داشتید:
- خونریزی از ضایعه
- رشد سریع و تغییر شکل
- درد شدید و پایدار
- مشکل در بلع یا صحبت کردن
- تغییر رنگ (تیره یا خونی)
زگیل دهانی بعد از چند وقت ظاهر می‌شود؟
پس از ورود ویروس HPV به بدن، ممکن است از چند هفته تا چند ماه (و در برخی موارد حتی سال‌ها) طول بکشد تا زگیل‌ها نمایان شوند. همین تاخیر در بروز، یکی از دلایل پنهان ماندن عفونت HPV دهانی است.
آیا قابل بازگشت است؟
ویروس HPV معمولا به‌طور کامل از بدن پاک نمی‌شود و در برخی افراد ممکن است پس از ماه‌ها یا سال‌ها، دوباره فعال شود. تقویت سیستم ایمنی بدن می‌تواند از عود جلوگیری کند.
مطالب مرتبط: رابطه جنسی در پریود
آیا زگیل دهانی می‌تواند منجر به سرطان شود؟
برخی از انواع HPV مثل نوع ۱۶ و ۱۸ با خطر بالای ابتلا به سرطان‌های دهان و گلو مرتبط هستند. بنابراین تشخیص دقیق و پیگیری منظم توسط پزشک، به خصوص در موارد مزمن یا بزرگ، بسیار ضروری است.
راه‌های پیشگیری
- واکسیناسیون با Gardasil 9 (برای پیشگیری از HPV نوع ۶، ۱۱، ۱۶، ۱۸ و غیره)
- رعایت بهداشت دهان و دندان
- پرهیز از روابط جنسی پر خطر
- استفاده از محافظ دهانی در رابطه دهانی
- پرهیز از استفاده مشترک از لیوان، مسواک و رژ لب
باورهای غلط درباره زگیل تناسلی در دهان
- فقط افراد پرخطر مبتلا می‌شوند. اینطور نیست هر کسی با تماس آلوده در معرض خطر است.
- فقط از رابطه جنسی منتقل می‌شود. در حالی که تماس غیر جنسی هم ممکن است، مخصوصا در کودکان.
- درمان باعث حذف کامل ویروس می‌شود. اما درمان فقط ضایعه را حذف می‌کند، نه ویروس را.
- همه زگیل‌ها سرطانی‌اند. خیر؛ بیشتر زگیل‌های دهانی خوش خیم‌اند؛ ولی باید بررسی شوند.
تفاوت زگیل دهانی با آفت دهان چیست؟
زگیل معمولا بدون درد و به رنگ پوست یا سفید، به صورت برآمدگی‌های گوشتی دیده می‌شود که اغلب توسط ویروس HPV ایجاد می‌شوند.
در مقابل، آفت دهان زخم باز، دردناک و معمولا گرد است که در نتیجه التهاب غیر ویروسی ایجاد می‌شود.
در نهایت:
- زگیل بدون درد گوشتی
- آفت دردناک و زخم مانند
زگیل روی زبان چه شکلی است؟
زگیل زبان معمولا به‌صورت برجستگی‌های کوچک، سفید یا بی‌رنگ روی کناره یا نوک زبان ظاهر می‌شود. این زگیل‌ها ممکن است منفرد یا خوشه‌ای باشند و گاهی با آفت یا التهاب زبان اشتباه گرفته می‌شوند.
زگیل دهانی خفیف چگونه است؟
در مراحل اولیه، ممکن است فقط یک برجستگی کوچک، نرم و بدون درد باشد که به سختی قابل تشخیص است. این موارد ممکن است خودبه‌خود ناپدید شوند؛ همچنان قابل انتقال‌اند.
زگیل در گلو و حلق هم ممکن است ایجاد شود؟
بله. زگیل حلق و گلو یکی از اشکال کمتر شایع؛ اما جدی‌تر HPV دهانی است که گاهی باعث گلودرد مزمن، مشکل در بلع یا تغییر صدا می‌شود. در این موارد حتما نیاز به بررسی تخصصی وجود دارد.
عکس زگیل دهانی خفیف و پیشرفته
در زگیل‌های دهانی خفیف، ضایعات معمولا کوچک، نرم و رنگ پوستی یا سفید هستند. ممکن است بافتی صاف یا کمی گل کلمی شکل داشته باشند و به سختی از بافت طبیعی دهان قابل تمایز باشند. در موارد پیشرفته، این ضایعات بزرگ‌تر، خوشه‌ای و گاه با درد یا التهاب همراه می‌شوند.
پرسش‌های متداول
آیا زگیل روی زبان خطرناک است؟
معمولا خیر؛ اما اگر تغییر شکل یا رنگ دهد باید بررسی شود.
آیا زگیل دهانی سرطانی می‌شود؟
در مواردی خاص، بله. به‌خصوص اگر HPV پرخطر (مثل نوع ۱۶) باشد.
درمان قطعی دارد؟
خود ضایعه قابل درمان است؛ اما ویروس ممکن است در بدن باقی بماند.
آیا زگیل در لب هم می‌تواند ویروسی باشد؟
بله، زگیل روی لب ممکن است ناشی از HPV باشد و مسری است.
آیا می‌توان در خانه درمان کرد؟
خیر. درمان خانگی برای بافت‌های دهانی خطرناک است و توصیه نمی‌شود.
آیا زگیل معمولی می‌تواند در دهان ظاهر شود؟
بله. برخی از انواع ویروس HPV که زگیل‌های معمولی روی پوست ایجاد می‌کنند، در صورت تماس با دهان هم ممکن است منجر به زگیل شوند.
زگیل داخل دهان چقدر شایع است؟
نسبتا نادر؛ اما قابل مشاهده است. به خصوص در افرادی که به HPV دهانی مبتلا هستند یا سیستم ایمنی ضعیف دارند.
اچ پی وی دهانی چیست و چگونه منتقل می‌شود؟
اچ پی وی دهانی نوعی عفونت ویروسی است که از طریق تماس دهانی، جنسی یا حتی بوسه قابل انتقال است و می‌تواند موجب زگیل در دهان، زبان یا گلو شود.
متا دیسکریپشن
زگیل دهانی یا HPV دهان چیست؟ با علائم، علل، درمان‌های قطعی و راه‌های پیشگیری زگیل دهانی در این مقاله جامع آشنا شوید. مراقبت علمی و مطمئن را اینجا بخوانید.
منابع:
CDC – Human Papillomavirus (HPV)
بدون دیدگاه