بیماری‌های قلبی در بارداری یکی از مسائلی‌ست که امروزه باید به آن توجه زیادی داشت. بیماری‌های قلبی با شدت‌های مختلف در ۱ الی ۲ درصد در دوران بارداری دیده می‌شود و متاسفانه باعث افزایش مرگ‌و‌میر و آسیب‌های مادری می‌شود. در طی سال‌های اخیر میزان مرگ‌و‌میر مادری به بیماری‌های قلبی در ایران تقریبا ۱۶% بوده؛ که خیلی از آنها قابل پیشگیری بوده‌اند.
خانم‌های بارداری که به بیماری‌های قلبی دچارند، بهتر است قبل از بارداری زیر نظر متخصص زنان و متخصص قلب باشند تا تیم پزشکی وضعیت و شرایط مادر را برای بارداری مورد بررسی قرار دهند.
بارداری چه تاثیری بر قلب دارد؟
بارداری بر قلب و سیستم گردش خون مادر باردار تاثیر می‌گذارد؛ اما اکثر مادرانی که به بیماری قلبی دچارند، فرزندان سالم به دنیا می‌آورند. مادر باردار در دوران بارداری برای تغذیه‌رسانی به جنینِ در حال رشد، ۳۰ تا ۵۰ درصد افزایش خون خواهد داشت، به همین دلیل قلب در هر دقیقه میزان خون بیشتری را پمپاژ می‌کند و ضربان قلب مادر بالا می‌رود.
همچنین هنگام زایمان فشار وارد بر قلب زیاد بوده و ضربان قلب مادر افزایش می‌یابد و زمان لازم است که وضعیت و آریتمی (ضربان) قلب مادر نرمال شود.
عوامل افزایش شیوع بیماری‌های قلبی در بارداری
این عوامل عبارتند از:
- افزایش چاقی
- فشارخون بالا
- دیابت در بزرگسالان جوان
- افزایش سن زنان باردار و تاخیر در شروع بارداری
تشخیص بیماری‌های قلبی در بارداری
در دوران بارداری گاهی بیماری‌هایی که علامتی ندارند، از جمله بیماری‌های قلبی، تشدید می‌شوند و برای اولین بار در این دوران توسط متخصصین تشخیص داده می‌شود.
خانم بارداری با علائم بیماری قلبی، برای تشخیص بیماری، به متخصص قلب ارجاع داده می‌شود. در صورت وجود سابقۀ بیماری قلبی مادرزادی یا مرگ ناگهانی در بستگان نزدیک، احتمال وجود بیماری قلبی در خانم باید مَدنظر قرار گیرد.
خانم‌هایی که قبل از بارداری، پزشک تشخیص بیماری قلبی برای آنها می‌دهد، قبل از اقدام به بارداری حتما باید با پزشک متخصص قلب خود مشاوره داشته باشند و وضعیت کنونی قلب با اکو کاردیوگرافی و سایر اقدامات تشخیصی ارزیابی شود.
تغییرات فیزیولوژیک در دوران بارداری طبیعی ممکن است علائم و یافته‌های بالینی را ایجاد کنند؛ که شباهت به بیماری قلبی داشته باشند و توسط متخصص زنان و قلب بررسی می‌شوند. همچنین بیماری قلبی مادر بر جنین و نوزاد نیز تاثیر دارد.
مثلا اگر خانم باردار بیماری مادرزادی قلبی داشته باشد، خطر ابتلا در نوزاد بیشتر از حد معمول است و تقریبا در ۵۰ درصد موارد جنین به ناهنجاری مادر مبتلا می‌شود. اصلاح برخی بیماری‌های مادرزادی قلبی در پیش از بارداری موجب کاهش بروز ابتلای جنین به بیماری، هنگام بارداری می‌شود. همچنین دوران بارداری که همراه با بیماری قلبی باشد می‌تواند مشکلات زیر را با خود داشته باشد:
- زایمان زودرس؛
- تاخیر رشد داخل رحمی یا IUGR.
خانم‌های باردار مبتلا به بیماری قلبی، در دوران بارداری باید تحت مراقبت متخصص زنان و متخصص قلب باشند. زایمان طبیعی به خصوص از زایمان طبیعی بدون درد، برای اکثر مادران مبتلا به بیماری قلبی ارجعیت دارد.
طی بارداری واکسن آنفولانزا بدون توجه به سن مادر باردار الزامی است. گاهی با توجه به نوع بیماری قلبی، تجویز داروهای ضدانعقادی ارزیابی شده و آموزش‌های لازم در این زمینه به بیمار داده می‌شود.
خطرات ناشی از بیماری قلبی در دوران بارداری
خطرات در دوران بارداری بستگی به ماهیت و شدت بیماری‌های قلبی مادر باردار دارد.
- در بعضی موارد مادر باردار آریتمی‌های نامنظمی در دوران بارداری دارد، که این نامنظمی ضربان قلب در این دوران شایع است و در صورتی که تحت مراقبت متخصص زنان باشند، جای نگرانی نیست.
- دریچۀ قلب مصنوعی یا ناهنجاری‌های دیگر، مادر باردار را در این دوران با خطرات جدی مواجه خواهد کرد. در این شرایط مادر باید تحت‌نظر متخصص زنان کرج و متخصص قلب باشد.
- نقص مادرزادی مادر باردار که جنین را تهدید می‌کند و امکان دارد جنین با نقص قلبی به دنیا بیاید.
- نارسایی احتقانی قلب (تجمع مایعات در بدن به دلیل کاهش توانایی قلب در پمپاژ کردن خون) که می‌تواند خطرات جبران‌ناپذیری برای جنین داشته باشد.
- تنگ شدن دریچۀ میترال یا آئورت می‌تواند برای مادر و جنین مشکلاتی را به همراه داشته باشد.
درمان بیماری‌های قلبی در دوران بارداری
با توجه به شرایط بیماری مادر داروهایی که باید مصرف کند، نوع و دوز دارو حتما باید زیرنظر متخصص قلب و متخصص زنان صورت گیرد؛ چراکه شرایط مادر و جنین در این دوران بسیار حساس و حائز اهمیت است.
نتیجه
بعضی از مادران از بیماری‌های قلبی خود اطلاعی ندارند و در بعضی شرایط در وضعیت خطرناک قرار می‌گیرند. همچنین افزایش میزان مرگ‌و‌میر مادران باردار در طی بارداری به دلیل بیماری‌های ناشناختۀ قلبی مادر، توصیه شده است که حتما مادران باردار یک نوبت ویزیت متخصص قلب در طی بارداری داشته باشند.
بدون دیدگاه