زانو درد، دردی طولانی مدت همراه با تورم یا حساسیت در یک یا هر دو زانو است. عوامل زیادی می‌تواند باعث بروز درد در زانو شود و در مقابل راه‌های درمانی بسیاری نیز وجود دارد. تجربۀ هر فرد با درد زانو مزمن متفاوت خواهد بود.
این درد یک مشکل رایج است که روی افراد در تمام سنین دیده می‌شود. زانو درد ممکن است در نتیجۀ آسیب، مانند یک رباط پاره شده یا غضروف خرد شده باشد و همچنین شرایط پزشکی از جمله آرتروز، نقرس و عفونت نیز می‌تواند باعث درد زانو شود.
بسیاری از انواع درد جزئی زانو به اقدامات خود مراقبتی پاسخ داده و بهبود می‌یابند. فیزیوتراپی و استفاده از پابندهای زانو نیز می‌تواند درد را کاهش دهد. اما در موارد شدید ممکن است بیمار نیاز به جراحی داشته باشد.
علت زانو درد چیست
درد موقت و زودگذر زانو با درد مزمن زانو متفاوت است. بسیاری از افراد به علت آسیب یا تصادف درد زانو را به‌صورت موقت تجربه می‌کنند. از بین رفتن درد زانو بدون درمان مناسب، نادر است و دلایل مختلفی برای بروز این عارضه وجود دارد. شرایط یا بیماری‌های فیزیکی می‌تواند باعث درد زانو شود که شامل موارد زیر است:
- استئوآرتریت، درد، التهاب و تخریب مفصل ناشی از انحطاط و زوال مفاصل
- تاندونیت (تورم تاندون) در جلوی زانو و بدتر شدن آن هنگام کوه‌پیمایی، بالارفتن از پله‌ها یا قدم زدن به سمت سرپائینی
- بورسیت (اماس کیسه‌های مفصلی)، التهاب ناشی از استعمال مفرط یا آسیب زانو
- chondromalacia patella (نرمی کشکک زانو)، غضروف آسیب‌دیده در زیر کشکک زانو
- نقرس، آرتریت ناشی از تشکیل اسید اوریک
- کیست بیکر (Baker’s cyst: ایجاد مایع سینوویال (مایع روان کننده مفصل)) در پشت زانو
- آرتریت روماتوئید (RA) (یک بیماری التهابی مزمن خود ایمنی است که موجب تورم دردناک شده و می‌تواند باعث تغییر شکل و فرسایش استخوانی شود)
- دررفتگی زانو یا جابجایی زانو به دنبال آسیب‌دیدگی
- پارگی منیسک، پارگی در یک یا چند غضروف زانو
- پارگی رباط (در این حالت یکی از چهار رباط زان، پاره شده و معمولاً رایج‌ترین رباط آسیب‌دیده رباط صلیبی قدامی (ACL) است)
- تومورهای استخوانی (استئوسارکوم (دومین سرطان شایع در استخوان) بیشتر در زانو رخ می‌دهد)
عواملی که باعث زانو درد می‌شوند به شرح زیر است:
- آسیب به ساختار زانو می‌تواند سبب تورم شود و در صورتی که به درستی درمان نشود، یک مشکل مزمن در طول زمان ایجاد می‌کند.
- پیچ خوردن و کشیدگی عضلات زانو
- استعمال مفرط از زانو
- عفونت
- وضعیت نامناسب هنگام انجام فعالیت‌های بدنی
- گرم یا سرد نکردن بدن قبل یا بعد از فعالیت بدنی
علائم درد زانو
علائم درد مزمن زانو برای هر فرد متفاوت بوده و علت درد زانو اغلب بر نوع درد تأثیرگذار است. زانو درد ممکن است به یکی از اشکال زیر خود را نشان دهد:
- درد پایدار
- تیرکشیدن هنگام استفاده از زانو
- احساس سوزش
- احساس تورم و درد هنگام لمس زانو
موقعیت و شدت درد زانو بسته به علت آن، متفاوت است. علائم و نشانه‌هایی که گاهی اوقات با زانو درد مزمن همراه است، عبارتند از:
- سفتی
- قرمزی و گرما
- ضعف یا بی‌ثباتی
- ایجاد صدا هنگام تکان دادن زانو
- عدم توانایی در صاف کردن زانو
چه افرادی در معرض درد زانو قرار دارند
افراد مبتلا به اضافه وزن یا چاقی، بیشتر در معرض خطر برای مشکلات زانو قرار دارند. به ازای هر نیم کیلوگرم اضافه وزن، زانو باید ۲ کیلوگرم فشار اضافی را هنگام راه رفتن و صعود از کوه یا پله‌ها تحمل کند. عوامل دیگری که باعث افزایش خطر ابتلا به درد زانو می‌شود عبارتند از:
- سن
- آسیب‌های وارد شده به زانو
- فعالیت ورزشی
تشخیص چگونه است
هر علت احتمالی زانو درد نیاز به آزمایش‌های مختلف تشخیصی دارد که شامل آزمایش خون، معاینۀ فیزیکی، اشعۀ ایکس، سی تی اسکن یا MRI و سایر آزمایشات تصویربرداری است. این موارد که توسط پزشک تجویز می‌شود، تعیین‌کنندۀ علت درد مزمن زانو خواهند بود.
درمان درد زانو چگونه است
هر یک از علل درد مزمن زانو، نوع خاصی از درمان را می‌طلبد. این درمان‌ها عبارتند از:
فیزیوتراپی
اگر دچار درد شدید زانو درد هستید، فیزیوتراپی یکی از روش‌های موثر درمانی کارساز است. فیزیوتراپی به عملکرد و حرکت شما کمک می‌کند و در تسریع روند بهبود موثر است.
دارو درمانی
تجویز دارو اولین خط درمانی است. مصرف داروهایی از جمله ایبوپروفن و ناپروکسن می‌تواند به کاهش درد زانو کمک کند. همچنین استفاده از کرم‌های بی حس کننده مانند لیدوکائین نیز در تسکین اثرگذاری خوبی دارد.
تزریق برای زانو درد
تزریق برای زانو شامل چند مورد می‌شود که این موارد را برای شما ذکر خواهیم کرد:
تزریق استروئید
این تزریق به زانو به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند و مستقیما به داخل مفصل تزریق می‌شود. با این حال روش موثری برای طولانی مدت نیست و باید درمان دیگری را نیز در نظر گرفت. معمولا اثر درمانی این روش تا سه ماه باقی می‌ماند.
تزریق ژل به زانو
ژلی که به زانو تزریق می‌شود حاوی هیالورونیک اسید است. در واقع ماده غلیظی که حالت طبیعی بالشتک طبیعی داخل مفاصل را ایجاد می‌کند. این روش درمانی برای شانه درد بسته به شرایط شما نیز کاربرد دارد. تزریق ژل به زانو برای اغلب زانو دردها کاربرد دارد به خصوص اگر دچار آرتریت خفیف تا متوسط هستید. معمولا اثر درمانی بین ۶ تا ۱۲ ماه ادامه دارد. معمولا در صورتی که بیماران با روش‌هایی از جمله تمرینات ورزشی و تزریقات استروئیدی موفق به درمان زانو درد نشده‌اند، این روش درمانی توصیه می‌شود. 
تزریق پرولوتراپی
این مورد نوعی دیگری از تزریق به زانو است که به تسکین درد مفصل، رباط و تاندون کمک می‌کند. این روش درمانی به کاهش درد ناشی از استئوآرتریت، آسیب‌های مزمن به تاندون و رباط مانند پیچ خوردگی مچ پا نیز کمک می‌کند. تحقیقات زیادی مبنی بر موثر بودن این روش درمانی برای آرتریت زانو و آرنج تنیس بازان وجود دارد.
تزریق PRP و سلول درمانی
این روش به عنوان تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) نیز شناخته می‌شود. فرایند تزریق به این صورت است که از شما خون گرفته می‌شود و پس از گذراندن مراحل جداسازی، تنها پلاکت‌ها به مفصل، رباط یا تاندون تزریق می‌شود. نوع دیگر که به عنوان سلول درمانی شناخته می‌شود، از سلول‌ها و بافت‌های بدن از جمله مغز استخوان یا بافت چربی استفاده می‌کنند. پس از جمع‌آوری سلول‌ها و گذراندن مراحلی، به مفصل، تاندون یا رباط تزریق می‌شود. سلول درمانی به کاهش التهاب مزمن کمک می‌کند و در طولانی مدت منجر به تحریک بافت برای بهبودی می‌شود.
عمل جراحی
پزشک فوق تخصص درد سعی بر این دارد که بیمار به روش‌های غیر جراحی درمان زانو درد را تجربه کند. تنها در مواقع نادر اگر بیمار به هیچ یک از این روش‌ها تسکین نیافت یا کاندید هیچ یک از روش‌های ذکر شده نبود، در نهایت جراحی مناسبی برای بیمار در نظر گرفته می‌شود.
درمان زانو درد به روش خانگی
می‌توان از بروز برخی از علل احتمالی درد زانو پیشگیری کرد؛ اما از درد مزمن زانو نمی‌توان جلوگیری کنید. تنها راهکارهایی وجود دارند که برای کاهش درد انجام می‌شود.
اگر درد مزمن زانو به علت استفادۀ بیش از حد از زانو یا انجام فعالیت‌های بدنی نادرست باشد، تغییرات شیوه زندگی برای کمک به درمان درد مؤثر خواهد بود. این رویکردها عبارتند از:
- قبل از ورزش بدن خود را گرم کنید. قبل و بعد از تمرینات عضلات چهارسر و همسترینگ خود را بکشید.
- ورزش‌هایی را انجام دهید که کمترین فشار را به زانو وارد می‌کند.
- وزن خود را کم کنید.
- پیاده‌روی در سراشیبی را کنار بگذارید و برای پیاده‌روی مکان‌های مسطح را انتخاب کنید.
- کفش مناسب برای پیاده‌روی داشته باشید. کفش مناسب به درمان مشکلات پا و راه رفتن کمک می‌کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت داشتن زانو درد در وهلۀ اول باید به کلینیک درد مراجعه کرده و تحت نظر یک پزشک متخصص درد قرار بگیرید. در صورت داشتن علائم زیر به سرعت به کلینیک درد مراجعه کنید:
- نمی‌توانید وزن خود را روی زانو تحمل کنید یا احساس می‌کنید که زانوی شما بی‌ثبات شده است.
- به طور واضح تورم زانو دارید.
- قادر به صاف کردن یا خم کردن کامل زانو نیستید.
- بدشکلی مشخصی را در پای یا زانو مشاهده می‌کنید.
- تب و قرمزی، درد و تورم در زانوی خود دارید.
- درد شدید زانو که با آسیب همراه است.
بسیار عالی
🙌🙌
سلام و درود
خانم دکتر من دارو برای درمان گردن دردم از روغن سیاه دانه استفاده میکنم و احساس میکنم بهبود داشتم ولی میگند مصرف زیادش هم خوب نیست درسته؟
مشکل خاصی ایجاد نمیکنه.
سلام ببخشید من ورزشکار هستم و الان مدتی هست بغل زانوم با حتی کوچکترین لمس درد میکنه میشه بگید مشکل از چی هست و در مانش چیه
امکانش وجود داره که حرکات نادرست ورزشی به زانوی شما فشار وارد کرده باشه. اگر با اصلاح حرکات بهتر نشدید باید مراجعه کنید.