بیماری کرون، علائم و درمان آن

بیماری کرون، نوعی بیماری التهابی روده (IBD) است. این بیماری منجر به تورم و تحریک دستگاه گوارش می‌شود. 

اگر به این بیماری دچار باشید، ممکن است علائمی مانند شکم درد، اسهال، کاهش وزن و خونریزی مقعدی را تجربه کنید. کرون بیماری همیشگی است که هیچ درمانی ندارد.

با این حال درمان‌هایی که برای این بیماری در نظر گرفته شده است، به کنترل علائم کمک می‌کند و به شما این امکان را می‌دهد که زندگی فعالی داشته باشید.

منظور از بیماری کرون چیست؟

بیماری کرون که به عنوان آنتریت منطقه‌ای یا ایلیت نیز شناخته می‌شود، نوعی از بیماری التهابی روده دائمی است. 

این بیماری دستگاه گوارش، روده کوچک و بزرگ را ملتهب و تحریک می‌کند. کرون می‌تواند باعث ایجاد اسهال و گرفتگی در معده شود.

چه افرادی دچار بیماری کرون می‌شوند؟

این بیماری بیشتر در افراد جوان مشاهده شده است، در اغلب مواقع در اواخر ۲۰ سالگی یا اوایل سی سالگی ایجاد می‌شود. 

با این حال امکان ایجاد این بیماری در هر سنی وجود دارد. شیوع این بیماری در مردان و زنان یکسان است. بیماری کرون در کودکان خردسال نیز مشاهده شده است.

اگر شما سیگاری هستید، خطر ابتلا به کرون در شما نسبت به سایر افراد بسیار بیشتر است.

انواع بیماری کرون

این بیماری می‌تواند بخش‌های مختلفی از دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار دهد. انواع بیماری کرون به شرح زیر است:

ایلئوکولیت 

التهاب در روده کوچک و بخشی از روده بزرگ یا کولون ایجاد می‌شود. ایلئوکولیت شایع‌ترین نوع این بیماری است.

ایلیت

تورم و التهاب در روده کوچک ایجاد می‌شود.

معده اثنی عشر

معده و بالای روده کوچک ملتهب و تحریک می‌شوند.

ژژونوایلتیث

نوحی التهابی، در نیمه بالایی روده کوچک وجود دارد.

علت ایجاد کرون چیست؟

هیچ دلیل شناخته شده‌ای برای این بیماری وجود ندارد. موارد خاصی ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد که این موارد به شرح زیر است:

بیماری خود ایمنی

باکتری‌های موجود در دستگاه گوارش ممکن است منجر به این شرایط شود که سیستم ایمنی بدن به سلول‌های سالم حمله کند.

ژن‌ها

بیماری التهابی روده (IBD) در اغلب مواقع به صورت ارثی رخ می‌دهد. در واقع اگر والدین، خواهر، برادر و سایر اعضای خانواده مبتلا به کرون باشند، ممکن است شما نیز در معرض ابتلا به این بیماری باشید. چندین جهش خاص در ژن‌ها وجود دارد که می‌تواند افراد را مستعد ابتلا به بیماری کرون کند.

مصرف سیگار

سیگار کشیدن خطر ابتلا به بیماری کرون را دو برابر می‌کند.

بیماری کرون چه علائمی‌ دارد؟

افراد مبتلا به بیماری کرون ممکن است طی دوره‌ای علائم شدید و به دنبال آن دوره‌ای بدون علائم یا بسیار خفیف را تجربه کنند. 

بهبودی بیماران ممکن است به هفته یا حتی سال‌ها زمان احتیاج داشته باشد. اگر به این بیماری مبتلا هستید ممکن است چنین علائمی ‌داشته باشید:ِ

• درد شکم
• اسهال مزمن
• احساس سیری
• تب
• بی اشتهایی
• کاهش وزن
• علائم پوستی غیر طبیعی (معمولا در باسن)
• شقاق
• فیستول مقعد
• خونریزی از رکتوم

علائم خاص

• در زنان: علاوه بر علائم عمومی، ممکن است قاعدگی نامنظم، درد لگنی یا تاثیر بر باروری/بارداری مطرح شود (اطمینان از کنترل بیماری قبل و در دوران بارداری مهم است).
• در مردان: علائم عمومی شایع است؛ گاهی عوارض پری‌ آنال دیده می‌شود.
• در کودکان: کاهش رشد یا تاخیر رشد، کاهش اشتها و مشکلات تغذیه‌ای می‌تواند علامت اولیه باشد.

بیماری کرون چگونه تشخیص داده می‌شود؟

اغلب افراد مبتلا به کرون برای اولین‌بار به دلیل اسهال مداوم، گرفتگی در شکم یا کاهش وزن غیر قابل توضیح به پزشک مراجعه می‌کنند. 

پزشک برای تشخیص علت علائم ایجاد شده ممکن است این آزمایش‌ها را تجویز کند:

آزمایش خون

در آزمایش خون تعداد بالای گلبول سفید ممکن است نشان‌دهنده التهاب یا عفونت باشد. علاوه بر این، تعداد کم گلبول‌های قرمز خون یا کم خونی را نیز در این آزمایش ارزیابی می‌کنند. 

تقریبا از سه نفری که مبتلا به کرون هستند، یک نفر دچار کم خونی است.

آزمایش مدفوع

در این آزمایش، مدفوع را برای مشاهده باکتری یا انگل مورد بررسی قرار می‌دهند. با انجام این آزمایش می‌توان عفونت‌هایی را که منجر به اسهال مزمن می‌شود، رد کرد.

کولونوسکوپی

در این روش تشخیصی پزشک از یک آندوسکوپ که دارای لوله نازک با نور و دوربینی متصل به آن است، بررسی‌های لازم را داخل روده بزرگ انجام می‌دهند. 

پزشک ممکن است یک نمونه بافت یا بیوپسی را از روده بزرگ بگیرد تا علائم التهاب را مورد بررسی قرار دهد.

CT اسکن

در این روش، تصاویری از دستگاه گوارش به شما داده می‌شود. در واقع با این روش مشخص می‌شود که التهاب روده چقدر است.

آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی (GI)

پزشک یک لوله بلند و نازک را به نام آندوسکوپ از طریق دهان و گلو عبور می‌دهد. دوربین متصل به آن این امکان را فراهم می‌کند تا قسمت‌های داخلی مشاهده شود. طی این روش تشخیصی ممکن است نمونه‌های بافتی نیز از بیمار گرفته شود.

معاینه دستگاه گوارش فوقانی (GI)

تصاویر اشعه ایکس در معاینه دستگاه گوارش فوقانی به پزشک اجازه می‌دهد تا حرکت مایع باریم بلعیده شده را در دستگاه گوارش مشاهده کند.

بیماری کرون چه درمانی دارد؟

درمان بیماری کرون بسته به علت بروز علائم و شدت آن، متفاوت است. در حقیقت درمانی که برای بیماری در نظر گرفته می‌شود برای مدیریت و حفظ بهبودی بیمار است. 

درمان‌هایی که در کلینیک داخلی و جراحی گوارش بیمارستان مریم برای بیماران در نظر گرفته می‌شود به شرح زیر است:

آنتی‌بیوتیک‌ها

آنتی‌بیوتیک‌ها، برای درمان عفونت‌ها یا پیشگیری از ایجاد عفونت تجویز می‌شود. عفونت‌های شدید منجر به آبسه یا فیستول می‌شوند.

داروهای ضد اسهال

داروهای تجویزی مانند لوپرامید می‌تواند منجر به توقف اسهال شدید شود.

بیولوژیک‌ها

این داروها شامل آنتی بادی‌ مونوکلونال برای سرکوب پاسخ ایمنی هستند.

کورتیکواستروئیدها

کورتیزون، پردنیزولون و سایر کورتیکواستروئیدها التهاب ناشی از بیماری خود ایمنی را کاهش می‌دهند.

تعدیل‌کننده‌های ایمنی

این داروها با سرکوب سیستم ایمنی بیش فعال منجر به کاهش التهاب می‌شوند. این موارد شامل آزاتیوپرین و سیکلوسپورین هستند.

عمل جراحی

با عمل جراحی نمی‌توان بیماری کرون را درمان کرد؛ اما، می‌تواند برای درمان عوارض موثر باشد. ممکن است برای ترمیم یا اصلاح سوراخ‌های روده، انسداد یا خونریزی نیاز به جراحی داشته باشید.

بیماری کرون چه عوارضی دارد؟

این بیماری می‌تواند منجر به عوارض جدی شود که این موارد به شرح زیر است:

آبسه

کیسه‌ای آلوده و پر از چرک که در دستگاه گوارش یا شکم ایجاد می‌شود.

شقاق مقعد

پارگی‌های کوچک در مقعد می‌تواند منجر به درد، خارش و خونریزی شود.

انسداد روده

بافت اسکار ناشی از التهاب روده بزرگ یا روده باریک می‌تواند روده را جزئی یا کامل مسدود کند. انسداد در روده کوچک یا روده بزرگ نیاز به جراحی دارد.

سرطان روده بزرگ

بیماری کرون در روده بزرگ خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می‌دهد.

فیستول

IBD یا بیماری التهابی روده می‌تواند باعث ایجاد منافذ غیر طبیعی تونل مانند به نام فیستول در دیواره‌های روده شود. این فیستول‌ها گاهی عفونی می‌شوند.

سوء تغذیه

اسهال مزمن جذب مواد مغذی را برای بدن سخت می‌کند. کمبود آهن یکی از مشکلات رایج در افراد مبتلا به بیماری کرون است. 

زمانی که اندام‌های شما نتوانند اکسیژن کافی دریافت کند، کمبود آهن منجر به کم خونی می‌شود.

زخم‌ها

زخم‌های باز می‌توانند در دهان، معده یا رکتوم ایجاد شوند.

آیا بیماری کرون سرطان است

خیر این بیماری سرطان نیست، با این حال می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های شدید و سرطان روده بزرگ را افزایش دهد.

تاثیر بیماری کرون در بارداری

زنان مبتلا به بیماری کرون معمولا بارداری نرمالی دارند. به‌طور کلی پزشکان، بارداری را زمانی که بیماران در حال بهبودی هستند، توصیه می‌کند. 

در صورتی که این بیماری در بارداری شدت پیدا کند، خطر ابتلا به آن افزایش پیدا می‌کند:

• سقط جنین
• زایمان زودرس
• وزن کم هنگام تولد

چگونه می‌توان از بیماری کرون پیشگیری کرد

هیچ راهی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد. تغییرات سبک زندگی می‌تواند علائم را کاهش دهد و از شدت گرفتن این بیماری جلوگیری کند:

• از مصرف سیگار خودداری کنید.
• رژیم غذایی سالم و کم‌چرب داشته باشید.
• به‌طور منظم ورزش کنید.
• استرس خود را کنترل و مدیریت کنید.

نکات تغذیه‌ای و سبک زندگی

• سیگار را ترک کنید (یکی از مهم‌ترین تغییرات سبک زندگی که ریسک و شدت کرون را کاهش می‌دهد).
• رژیم غذایی شخصی‌ سازی‌ شده: هیچ رژیم جادویی مشخصی برای همه وجود ندارد؛ در دوره عود ممکن است نیاز به محدودیت‌های موقتی باشد و برای سوء‌تغذیه از مکمل‌ها یا تغذیه داخل‌ رگی (در موارد شدید) استفاده شود.
• واکسیناسیون مناسب و پیگیری و مشاوره تغذیه‌ای از مهم‌ترین موارد مدیریت است.

زندگی با بیماری کرون — تجربه بیماران

بسیاری از بیماران با درمان مناسب و پشتیبانی روانی-اجتماعی زندگی فعال و رضایت‌ بخشی دارند. انجمن‌های بیماران و تجربه‌های واقعی می‌تواند در مدیریت روزمره، تغذیه و حمایت عاطفی کمک‌ کننده باشد، هرچند همیشه باید اطلاعات پزشکی را از منابع معتبر و پزشک متخصص تایید کرد.

زمانی که باید به پزشک مراجعه کنید

اگر دچار هر یک از این علائم شدید حتما به پزشک مراجعه کنید:

• مشاهده خون در مدفوع
• یبوست
• کاهش وزن شدید
• تب
• عدم توانایی در خارج کردن گاز معده
• تهوع و استفراغ
• درد شدید در شکم
• نشانه‌های شدت گرفتن بیماری
• اسهال غیرقابل کنترل
• ضعف یا خستگی مزمن که نشانه‌ای از کم خونی است.

کلام آخر

اغلب افراد مبتلا به بیماری کرون، زندگی فعال و بدون مشکلی دارند. با این حال که درمانی برای این بیماری وجود دارد؛ اما با برخی از راهکارها و تغییر سبک زندگی می‌توان از ایجاد عوارض این بیماری جلوگیری کرد.

تغییر سبک زندگی می‌تواند تغییراتی در رژیم غذایی شما باشد. برنامه غذایی افرادی که به بیماری کرون مبتلا هستند، باید طوری باشد که کالری کافی را طی روز دریافت کنند. عدم تحمل لاکتوز یکی از مشکلاتی است که ممکن است برای افراد مبتلا پیش بیاید.

در صورتی که با این مورد مشکل دارید، باید از مصرف محصولات لبنی خودداری کنید. همچنین مصرف سیگار نیز یکی از موارد ممنوعه برای این دسته از افراد است.

سوالات متداول

بیماری کرون چیست و چه تفاوتی با کولیت اولسراتیو دارد؟

کرون یک IBD است که می‌تواند هر قسمت دستگاه گوارش را درگیر کند و التهابش عمقی و بخش‌ بخش است؛ کولیت اولسراتیو معمولا تنها کولون را مخاطی (سطحی) و ممتد درگیر می‌کند.

کرون روده چیست و کدام قسمت روده را درگیر می‌کند؟

بیماری کرون روده معمولا ایلئوم (روده باریک انتهایی) و کولون را درگیر می‌کند؛ اما ممکن است هرجایی از دهان تا مقعد را مبتلا کند.

اولین نشانه‌های بیماری کرون چیست؟

درد شکم، اسهال مزمن، کاهش وزن و خستگی از علائم اولیه شایع‌اند. در کودکان کاهش رشد می‌تواند علامت مهمی باشد.

آیا بیماری کرون ارثی است؟

خطر در بستگان درجه اول بیشتر است، اما الگوی وراثت ساده تک‌دژنی ندارد؛ ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی نقش دارد.

بیماری کرون چگونه تشخیص داده می‌شود؟

با ترکیب کولونوسکوپی و بیوپسی، آزمایش‌های خون و مدفوع و تصویربرداری (CT/MR انتروگرافی) تشخیص داده می‌شود.

آیا بیماری کرون درمان دارد یا درمان قطعی برای آن وجود ندارد؟

درمان قطعی عمومی شناخته‌ شده نیست، اما درمان‌های کنونی می‌توانند بیماری را کنترل کرده و زمان‌های طولانیِ بدون علامت ایجاد کنند.

بهترین روش‌های درمان کرون روده چیست؟

بستگی به شدت و محل بیماری و پاسخ به درمان قبلی دارد؛ معمولا ترکیبی از کورتون‌ها، ایمونومدولاتورها و بیولوژیک‌ها (برای نگهداری) و در صورت نیاز جراحی.

آیا بیماری کرون خطرناک است و آیا باعث مرگ می‌شود؟

خود بیماری لزوما کشنده نیست؛ اما عوارض جدی (مثلا سوراخ‌ شدن روده، عفونت شدید و خونریزی) می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد. با مراقبت مناسب و درمان‌های جدید، امید به زندگی و کیفیت زندگی به‌طور چشمگیری بهبود یافته‌اند.

آیا بیماری کرون واگیردار است؟

خیر، کرون یک بیماری خود ایمنی/التهابی نیست که از فردی به فرد دیگر منتقل شود.

کرون و بارداری: آیا خطرناک است؟

اگر بیماری در زمان بارداری کنترل‌ شده باشد، اکثر زنان می‌توانند بارداری سالمی داشته باشند. اغلب توصیه می‌شود درمان مناسب ادامه یابد و تصمیمات دارویی با پزشک و متخصص زنان و زایمان هماهنگ شود.

آیا درمان قطعی کرون وجود دارد؟

در حال حاضر درمان قطعی عمومی برای همه وجود ندارد؛ اما برخی بیماران پس از جراحی یا درمان‌های طولانی‌ مدت می‌توانند دوره‌های طولانیِ بدون علامت داشته باشند. هدف درمان کنترل التهاب و پیشگیری از عوارض است.

چه زمانی باید فورا به پزشک مراجعه کرد؟

تب بالا، خون‌ریزی شدید مقعدی، درد شکم خیلی شدید، استفراغ مداوم، نشانه‌های انسداد روده (ناتوانی در دفع گاز یا مدفوع) یا علائم عفونت در بیمارانی که داروهای تضعیف‌ کننده ایمنی مصرف می‌کنند، نیاز به ارزیابی اورژانسی دارد.

آیا بیماری کرون قابل جراحی است؟

بله، در موارد تنگی روده، فیستول، آبسه یا عدم پاسخ به دارو. جراحی درمان قطعی نیست ولی علائم را کم می‌کند.

تفاوت کرون با کولیت اولسراتیو چیست؟

کرون می‌تواند کل دستگاه گوارش را درگیر کند و به لایه‌های عمقی برسد؛ کولیت فقط روده بزرگ و سطحی است.

آیا کرون سرطان است؟

خیر، ولی التهاب طولانی‌مدت می‌تواند خطر سرطان روده را بالا ببرد.

زندگی با کرون چگونه است؟

بیماری دوره‌ای است. بیماران با دارو، رژیم و مدیریت استرس می‌توانند زندگی عادی داشته باشند.

کرون در کودکان چه علائمی دارد؟

درد شکم، اسهال، کاهش وزن، تاخیر رشد و بلوغ.

کرون و بارداری؟

در صورت خاموش بودن بیماری، بارداری معمولا بی‌خطر است. عود بیماری خطر زایمان زودرس را بالا می‌برد.

عوارض طولانی‌ مدت کرون؟

تنگی روده، فیستول، سوء تغذیه، افزایش خطر سرطان، مشکلات مفصلی و پوستی.

آیا کرون باعث التهاب و عفونت می‌شود؟

بله، التهاب مزمن ایجاد می‌کند و گاهی به آبسه یا فیستول منجر می‌شود.

رژیم غذایی مناسب چیست؟

پرهیز از غذاهای پرچرب، الکل، کافئین و غذاهای تند. وعده‌های کوچک، غذای کم‌فیبر در زمان عود و مکمل‌ها در صورت نیاز.