ماه سپتامبر، ماه آگاهی از بیماری سرطان تخمدان است. در حقیقت این ماه را برای افزایش آگاهی خانم‌ها در خصوص این بیماری قرار داده‌اند تا بتوان اقدامات پیشگیرانه و درمان به موقع را در نظر گرفت.
متاسفانه سالانه تعداد زیادی از خانم‌ها مبتلا به این بیماری می‌شوند و جان خود را از دست می‌دهند. در رابطه با آگاهی‌رسانی در خصوص بیماری سرطان تخمدان در ادامه توضیحات لازم را خواهیم داد.
منظور از سرطان تخمدان چیست؟
سرطان تخمدان رشد سلول‌هایی است که در تخمدان شکل می‌گیرد. سلول‌ها در این بیماری به سرعت تکثیر می‌شوند و به بافت‌های سالم بدن حمله کرده و آنها را از بین می‌برد.
دستگاه تناسلی خانم‌ها دو تخمدان دارد که در هر دو طرف رحم قرار گرفته است و هر کدام به اندازه یک بادام است.
این اندام داخلی در بدن هورمون‌های استروژن و پروژسترون تولید می‌کند. بسته به مرحله و شدت بیماری درمان مناسبی برای بیمار در نظر گرفته می‌شود.
سرطان تخمدان چه علائمی دارد؟
هنگامی که سرطان تخمدان برای بار اول ایجاد می‌شود، ممکن است علائم چندان مهمی را ایجاد نکند. زمانی که علائم سرطان تخمدان ایجاد می‌شود، معمولا آن را با بیماری‌های دیگر اشتباه می‌گیرند.
علائم و نشانه‌های ناشی از این بیماری می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- نفخ یا تورم شکم
- احساس سیری مدت کمی پس از غذا خوردن
- کاهش وزن
- ناراحتی در ناحیه لگن
- خستگی
- کمردرد
- تغییر عملکرد روده مانند یبوست
- نیاز مکرر به ادرار کردن
در صورت احساس چنین علائمی حتما باید به پزشک مراجعه کنید تا بررسی‌های لازم برای تشخیص به موقع انجام گیرد.
علت ایجاد سرطان تخمدان چیست؟
هنوز علت دقیق ایجاد این بیماری مشخص نیست. با این حال مواردی وجود دارد که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
به‌طور کلی سرطان تخمدان زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های داخلی یا نزدیک تخمدان دچار جهش DNA می‌شوند.
DNA دستور می‌دهد که سلول چه اقدامی کند. در صورت تغییر و جهش در DNA، به سلول دستور داده می‌شود که سریع رشد کند و تکثیر شود، در نهایت منجر به توده‌ای سرطانی خواهد شد.
سلول‌های سرطانی می‌توانند به بافت‌های مجاور حمله و به سایر قسمت‌های بدن نیز گسترش پیدا کنند (متاستاز).
انواع سرطان تخمدان
نوع سلولی که سرطان در آن ایجاد می‌شود، نوع سرطان را تعیین می‌کند. در نهایت به پزشک این امکان داده می‌شود تا تشخیص دهد که چه درمانی برای بیمار مناسب و موثر است.
انواع سرطان تخمدان به شرح زیر است:
سرطان تخمدان اپیتلیال
این نوع از سرطان نسبت به انواع دیگر رایج‌تر است. سرطان تخمدان اپیتلیال انواع دیگری همچون سروز و کارسینوم دارد.
تومور استرومایی
این نوع نسبت به انواع دیگر در مراحل اولیه بیشتر قابل شناسایی است.
تومور سلول زایا
این سرطان نادر تخمدان معمولا در سنین پایین رخ می‌دهد.
عوامل خطر در ایجاد خطر ابتلا به سرطان تخمدان
عواملی که می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را در خانم‌ها افزایش دهد به شرح زیر است:
افزایش سن
با افزایش سن خطر ابتلا به سرطان تخمدان افزایش پیدا می‌کند. در اغلب مواقع این بیماری در افراد مسن شناسایی می‌شود.
تغییرات ژنتیکی
درصد کمی از سرطان‌های تخمدان به دلیل تغییرات ارثی است که از والدین به ارث برده می‌شود.
سابقه خانوادگی
اگر از بستگان نزدیک خود فردی مبتلا به این بیماری را داشته‌اید، ممکن است خطر ابتلا به سرطان تخمدان در شما دو چندان شود.
افزایش وزن و چاقی
چاقی می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را در افزایش دهد.
درمان جایگزینی هورمون پس از یائسگی
مصرف داروهای جایگزین هورمون جهت کنترل علائم یائسگی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
اندومتریوز
یک اختلال دردناک است به این صورت که بافت داخلی رحم، خارج از رحم رشد می‌کند.
سن شروع و پایان قاعدگی
اگر قاعدگی در سنین پایین شروع شود یا شروع یائسگی در سنین بالا باشد، یا هر دو این موارد وجود رخ دهد، خطر ابتلا به سرطان تخمدان افزایش پیدا خواهد کرد.
عدم تجربه بارداری
اگر هرگز بارداری را تجربه نکرده باشید، احتمال ابتلا به سرطان تخمدان در شما دو چندان خواهد شد.
آیا راهی برای جلوگیری از سرطان تخمدان وجود دارد؟
هیچ راه قطعی و مطمئنی برای جلوگیری از این بیماری وجود ندارد؛ اما ممکن است راهکارهایی برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری وجود داشته باشد.
مصرف قرص‌های ضد بارداری
باید از پزشک خود سوال کنید که آیا مصرف قرص ضد بارداری مشکلی ایجاد می‌کند یا خیر. مصرف این قرص‌ها خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش می‌دهد.
با این حال امکان ایجاد عوارضی ناشی از مصرف این دارو وجود دارد. اگر سابقه خانوادگی سرطان سینه و تخمدان دارید، این موضوع را حتما با پزشک خود در میان بگذارید.
در این مواقع مراجعه به پزشک فوق تخصص و جراح پستان در کرج الزامی است.
نحوه تشخیص سرطان تخمدان چگونه است؟
آزمایشات و روش‌های تشخیصی این بیماری به شرح زیر است:
معاینه لگن
در طول معاینه، پزشک در حالی که دستکش دارد، انگشتان خود را به داخل واژن وارد می‌کند و همزمان دستش را روی شکم بیمار قرار می‌دهد تا اندام‌های لگنی را لمس کند. پزشک همچنین از نظر بصری دستگاه تناسلی خارجی، واژن و دهانه رحم را مورد بررسی قرار می‌دهد.
آزمایشات تصویربرداری
آزمایشاتی مانند سونوگرافی یا سی تی اسکن شکم و لگن به تعیین اندازه، شکل و ساختار تخمدان‌ها کمک می‌کند.
آزمایش خون
به‌طور کلی با انجام این آزمایش عملکرد کلی بدن را مورد بررسی قرار می‌دهند.
عمل جراحی
گاهی اوقات پزشک از هیچ یک از روش‌های تشخیصی مطمئن نمی‌شود تا زمانی که بیمار تحت انجام عمل جراحی قرار گیرد.
آزمایش ژنتیک
در صورت لزوم پزشک انجام آزمایش خون را جهت بررسی تغییرات ژنی که خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می‌دهد به بیمار توصیه کند.
سرطان تخمدان چه درمانی دارد؟
درمان سرطان تخمدان معمولا شامل جراحی و شیمی درمانی است، درمان‌های دیگر ممکن است در شرایط خاص برای بیماران مورد استفاده قرار بگیرد.
به‌طور کلی درمان‌هایی که برای بیماران در نظر گرفته می‌شود شامل موارد زیر است:
عمل جراحی
در مراحل اولیه که بیماری پیشرفت نکرده و سرطان تنها در یک تخمدان تشکیل شده است، جراحی برای برداشتن تخمدان سرطانی و لوله فالوپ انجام می‌گیرد. این روش به خانم کمک می‌کند تا همچنان شانس باردار شدن داشته باشد.
نوع دیگر جراحی به این صورت است که دو تخمدان خارج می‌شود. در واقع اگر سرطان در هر دو تخمدان وجود داشته باشد، اما هیچ علائمی از سرطان پیشرفته‌ای وجود نداشته باشد، جراح ممکن است هر دو تخمدان و لوله فالوپ را طی عمل خارج کند.
با انجام این روش ممکن است بتوان با تخمک منجمد یا تخمک اهداکننده باردار شد؛ چراکه، رحم حفظ شده است.
نوع دیگر به این صورت است که جراحی برای برداشتن تخمدان و رحم انجام می‌گیرد. اگر سرطان پیشرفت کرده باشد یا بیمار قصد باردار شدن نداشته باشد، پزشک تخمدان‌ها، لوله فالوپ، رحم، غدد لنفاوی مجاور و یک چین بافت چربی شکمی (امنتوم) را خارج می‌کند.
در مرحله نهایی ممکن است جراحی سرطان پیشرفته انجام گیرد. اگر سرطان پیشرفته باشد، پزشک جراحی را برای رفع بیشتر سرطان توصیه خواهد کرد.
گاهی اوقات در این شرایط شیمی درمانی قبل یا بعد از جراحی برای بیماران انجام می‌گیرد. برای کاهش دردهای ناشی از سرطان باید به کلینیک درد مراجعه کرد.
شیمی درمانی
شیمی درمانی یک درمان دارویی است که از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول‌هایی که رشد سریعی دارند، از جمله سلول‌های سرطانی به کار می‌برند.
داروهای شیمی درمانی را می‌توان به‌صورت تزریقی یا خوراکی تجویز کرد. این روش در اغلب مواقع پس از جراحی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی مانده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
همچنین در برخی از مواقع قبل از عمل نیز در نظر خواهند گرفت. گاهی در شرایط خاص داروهای شیمی درمانی در حین عمل برای بیماران در نظر گرفته می‌شود.
درمان هدفمند
درمان دارویی هدفمند به این صورت است که بر نقاط خاصی که سلول‌های سرطانی وجود دارد تمرکز می‌کند. چنین روشی منجر به مرگ سلول‌های سرطانی خواهد شد.
هورمون درمانی
از این درمان برای جلوگیری از تاثیر هورمون استروژن بر سلول‌های سرطانی تخمدان استفاده می‌شود.
سلول‌های سرطانی از استروژن برای کمک به رشد سلول سرطانی استفاده می‌کنند. بنابراین با انسداد استروژن به کنترل بیماری کمک خواهد شد.
هورمون درمانی ممکن است یک گزینه درمانی برای برخی از انواع سرطان‌ها باشد. اگر سرطان پس از درمان‌های اولیه عود کند، ممکن است این روش یک گزینه درمان موثر باشد.
بیشتر بخوانید: متاستاز چیست
ایمونوتراپی
ایمونوتراپی درمانی از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان استفاده می‌کند. سیستم ایمنی بدن که با بیماری مبارزه می‌کند به سلول‌های سرطانی حمله نمی‌کند؛ زیرا، این سلول‌ها پروتئینی‌هایی را تولید می‌کنند که به آنها کمک می‌کنند که از سیستم ایمنی پنهان بمانند.
ایمونوتراپی با دخالت در این فرایند کمک به روند درمان خواهد کرد. در واقع به عنوان درمانی در شرایط خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بدون دیدگاه