منظور از مرده زایی (Stillbirth) مرگ نوزاد در حین یا قبل از زایمان است. در اصطلاح پزشکی به این وضعیت IUFD (Intrauterine Fetal Demise) یا fetal demise هم گفته می‌شود.
علائم مهم مرده زایی شامل خونریزی یا لکه بینی است. هنگامی که نوزاد در رحم قرار دارد، پزشکان از سونوگرافی برای تشخیص وضعیت جنین استفاده می‌کنند. اگر هیچ ضربان قلبی از نوزاد وجود نداشته باشد، چند گزینه زایمان برای مادر در نظر می‌گیرند.
اقداماتی از جمله ترک سیگار و کنترل فشار خون بالا در بارداری، به جلوگیری از مرده زایی کمک می‌کند. در ادامه در خصوص این اختلال در بارداری توضیحات بیشتری خواهیم داد.
تعریف مرده زایی
اگرچه مرده زایی و سقط جنین هر دو از نشانه ختم بارداری است، اما پزشکان بر اساس زمان اتمام بارداری نام این موارد را در نظر می‌گیرند.
اگر بارداری قبل از هفته بیستم بارداری به اتمام برسد، به عنوان سقط جنین شناخته می‌شود. اتمام بارداری بیش از این زمان به عنوان مرده زایی شناخته می‌شود.
مرده زایی به سه دسته تقسیم می‌شود:
زودهنگام
مرگ زودرس جنین بین هفته ۲۰ تا ۲۷ بارداری اتفاق می‌افتد.
دیرهنگام
مرگ دیررس جنین بین هفته ۲۸ تا ۳۶ بارداری اتفاق می‌افتد.
ترم
مرگ ترم جنین در هفته سی و هفتم بارداری یا پس از این زمان اتفاق می‌افتد.
دلایلی مرده زایی چیست؟
همیشه مشخص نیست که علت مرده زایی چیست؛ اما شایع‌ترین دلایلی که منجر به این عارضه می‌شود، شامل موارد زیر است:
عوارض بارداری و زایمان
این مورد مربوط به یک سوم مرده زایی‌ها است. چنین عوارضی شامل زایمان زودرس، بارداری دو قلو یا سه قلو و جدا شدن جفت از رحم است.
مشکلات مرتبط با جفت
مشکلات جفت مانند کمبود جریان خون به اندام، تقریبا در یک چهارم موارد مرده زایی رخ می‌دهد.
ناهنجاری‌های رشدی
از هر ۱۰ مرده زایی ممکن است یک مورد به دلیل اختلالات ژنتیکی یا ساختار جنین باشد.
عفونت
از هر ۱۰ مرده زایی بیش از ۱ مورد به دلیل عفونت است.
مشکلات مرتبط با بندناف
از هر ده مرده زایی یک مورد به دلیل مشکلات مربوط به بند ناف است. ممکن است بند ناف گره بخورد و اکسیژن‌رسانی به جنین قطع شود.
فشار خون بالا
فشار خون بالا در بارداری می‌تواند عواقبی مانند مرده زایی، فشار خون مزمن و پره اکلامپسی را به همراه داشته باشد.
شرایط پزشکی
در موارد کمی مرده زایی می‌تواند به دلیل بیماری زمینه‌ای مانند دیابت باشد.
عوامل خطرساز در ایجاد مرده زایی
گاهی برخی از موارد می‌تواند احتمال چنین مشکلی را افزایش دهد که این موارد به شرح زیر است:
- سابقه پزشکی یا بیماری مانند چاقی، دیابت بارداری و فشار خون بالا
- بارداری دو قلو یا سه قلو
- اولین تجربه بارداری
- تجربه مرده زایی در گذشته
- بارداری با روش‌های کمک باروری مانند لقاح آزمایشگاهی تخمک با اسپرم
- بارداری در افراد بالای ۳۵ سال
- سابقه مصرف دخانیات و به‌طور کلی مواد مخدر
علائم مرده زایی جنین و نشانه‌های هشداردهنده
یکی از علائم جنین مرده در شکم مادر این است که ضربان قلب جنین با گوشی پزشکی یا سونوگرافی شنیده نمی‌شود. تجربه هر فرد در مرده زایی ممکن است متفاوت باشد. سایر علائم مهم این عارضه به شرح زیر است:
- لکه بینی
- خونریزی
- کاهش حرکت جنین
بسیاری از شرایط دیگر می‌تواند منجر به چنین علائمی شود، تنها پزشک باید برررسی‌های لازم را انجام دهد تا علت اصلی چنین علائمی را متوجه شود.
علت مرگ نوزاد هنگام زایمان
مرگ نوزاد هنگام زایمان می‌تواند به دلیل فشار طولانی یا غیرطبیعی هنگام زایمان، مشکلات جفت، بند ناف پیچ خورده یا اختلالات اکسیژن رسانی به جنین رخ دهد.
مرده زایی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشکان معمولا سونوگرافی را قبل از زایمان انجام می‌دهند تا متوجه شوند که آیا قلب کودک کار می‌کند یا خیر. سونوگرافی یک آزمایش تصویربرداری است که از امواج صوتی برای ایجاد تصویر استفاده می‌کنند.
پس از زایمان نیز مرده زایی اینگونه تشخیص داده می‌شود:
- کودک ضربان قلب ندارد.
- نفس نمی‌کشد.
- هیچ حرکت ارادی انجام نمی‌دهد.
- ضربانی در بند ناف وجود ندارد.
روش زایمان مرده زایی به چه صورت است؟
روش‌هایی که پزشک برای زایمان مرده زایی استفاده می‌کند به شرح زیر است:
- صبر می‌کنند تا خانم باردار در پروسه زایمان قرار گیرد.
- دهانه رحم را گشاد می‌کنند و از ابزارهایی برای بیرون آوردن نوزاد استفاده می‌شود.
- القای زایمان با استفاده از داروهایی که دهانه رحم را باز و منقبض می‌کند.
- در برخی از موارد پزشکان ممکن است برای مادر زایمان سزارین انجام شود.
چگونه می‌توان از مرده زایی جلوگیری کرد؟
با این حال که علت مرده زایی در همه افراد مشخص نیست؛ اما، انجام اقدامات زیر می‌تواند احتمال به دنیا آوردن فرزند سالم را افزایش دهد:
- ترک سیگار
- داشتن وزن متعادل یا حفظ وزن سالم
- پرهیز از مواد مخدر
- کنترل فشار خون و دیابت
بسیاری از عوامل از جمله سابقه استرس یا ضربه روحی و عدم مراقبت‌های لازم می‌تواند خطر مرده زایی را افزایش دهد.
آیا استرس منجر به مرده زایی می‌شود؟
بله، طبق تحقیقاتی که در این مورد انجام گرفته شده بود، مشخص شد که احتمال مرده زایی در اکثر خانم‌هایی که استرس داشتند، بیشتر بود.
در حقیقت تجربه استرس در بارداری می‌تواند ۴۰ درصد احتمال مرده زایی را در خانم باردار افزایش دهد. احتمال مرده زایی در افرادی که استرس دارند، بیش از دو برابر سایرین است.
عوارض ماندن جنین مرده در شکم
خانم‌هایی که جنین مرده را در شکم خود نگه می‌دارند، ممکن است دچار عوارض نادری مانند خونریزی شدید یا عفونت رحم شوند. از عوارض جانبی دیگر می‌توان به تهوع و اسهال، گرفتگی یا درد شکم و تب اشاره کرد.
پیامدها و عوارض برای مادر
- خطر عفونت‌های رحمی.
- خطر اختلال انعقادی خون (DIC).
- مشکلات جسمی ناشی از خونریزی.
- فشار روحی، اضطراب و افسردگی پس از زایمان مرده.
مدیریت و زایمان جنین مرده
- در اغلب موارد، زایمان طبیعی با داروهای القایی توصیه می‌شود.
- در شرایط خاص، سزارین انجام می‌شود.
- پزشک بسته به شرایط رحم، سن بارداری و سلامت مادر تصمیم می‌گیرد.
مرده‌زایی در چه هفته‌هایی شایع‌تر است؟
مرده‌زایی می‌تواند در هر مرحله‌ای از بارداری رخ دهد، اما بیشترین خطر در سه ماهه سوم و هفته‌های پایانی بارداری است.
تفاوت IUFD با Stillbirth
- IUFD اصطلاحی پزشکی است و بیشتر در پرونده‌های درمانی استفاده می‌شود.
- Stillbirth بیشتر در متون عمومی و آمارهای بهداشتی به کار می‌رود.
- هر دو به یک مفهوم (مرگ جنین داخل رحم) اشاره دارند.
پرسش‌های پرتکرار (FAQ)
مرده زایی یعنی چی؟
یعنی مرگ جنین در رحم پس از هفته بیستم بارداری و پیش از تولد.
iufd چیست؟
مخفف Intrauterine Fetal Demise است و به معنای مرگ جنین در رحم می‌باشد.
علائم جنین مرده در شکم چیست؟
مهم‌ترین علامت کاهش یا قطع حرکات جنین است.
اگر جنین مرده در شکم بماند چه می‌شود؟
ماندن طولانی‌مدت می‌تواند باعث عفونت، لخته شدن خون و آسیب به مادر شود.
مرده زایی در چه هفته‌هایی شایع‌تر است؟
بیشتر در سه ماهه سوم و هفته‌های آخر بارداری.
تفاوت iufd با stillbirth چیست؟
IUFD اصطلاح پزشکی است، Stillbirth اصطلاح عمومی‌تر؛ هر دو به یک معنی هستند.
آیا جنین مرده برای مادر خطر دارد؟
بله؛ عوارض ماندن جنین مرده در شکم مادر خطر عفونت و مشکلات انعقادی وجود دارد.
علت مرگ جنین در هفته آخر بارداری
علل اصلی شامل مشکلات جفت، عفونت‌ها، فشار خون بالا، دیابت، اختلالات بند ناف و ناهنجاری‌های جنینی هستند.
fetal demise یعنی چه
fetal demise به معنای مرگ جنین داخل رحم قبل از تولد است و اصطلاح پزشکی IUFD را هم شامل می‌شود.
چه عواملی باعث مرگ جنین می‌شود
شایع‌ترین عوامل شامل مشکلات جفت، دیابت و فشار خون مادر، اختلالات بند ناف، عفونت‌های رحمی، ناهنجاری‌های ژنتیکی و مصرف مواد مضر هستند.
بدون دیدگاه