سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یک اختلال هورمونی شایع خانم‌ها در سنین باروری است. خانم‌های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است دوره‌های قاعدگی طولانی مدت یا سطح هورمون مردانه (آندروژن) بیش از حدی داشته باشند.
تخمدان‌ها ممکن است مجموعه‌های کوچک متعددی از مایعات (فولیکول‌ها) ایجاد کنند و نتوانند به‌طور منظم تخمک‌ها را آزاد کنند.
علت دقیق ایجاد تخمدان پلی کیستیک مشخص نیست. تشخیص و درمان به موقع همراه با کاهش وزن ممکن است خطر عوارض طولانی مدت مانند دیابت نوع ۲ و بیماری قلبی را کاهش دهد.
سندرم تخمدان پلی کیستیک چه علائمی دارد؟
علائم این بیماری در اغلب مواقع طی اولین قاعدگی در دوران بلوغ ایجاد میشود. گاهی اوقات سندرم تخمدان پلی کیستیک دیرتر ایجاد میشود، برای مثال در واکنش به افزایش وزن قابل توجه رخ می‌دهد.
نشانه‌های ناشی از این بیماری متفاوت است. زمانی سندرم تخمدان پلی کیستیک تشخیص داده میشود، که حداقل دو مورد از این علائم را تجربه کنید:
پریودهای نامنظم
سیکل‌های قاعدگی نامنظم یا طولانی مدت از شایع‌ترین علائم تخمدان پلی کیستیک است. برای مثال ممکن است کمتر از ۹ بار پریود در سال داشته باشید که بیش از ۳۵ روز فاصله زمانی در بین هر دوره وجود دارد یا پریودهای غیر طبیعی سنگین داشته باشید.
آندروژن اضافی
افزایش سطح هورمون‌های مردانه ممکن است منجر به علائم فیزیکی مانند موهای زائد صورت و بدن (هیرسوتیسم) و گاهی اوقات آکنه شدید و طاسی با الگوی مردانه شود.
تخمدان‌های پر کیست یا پلی کیستیک
تخمدان‌های شما ممکن است بزرگ شده و حاوی فولیکول‌هایی باشد که اطراف تخمک‌ها را احاطه کرده‌اند. در نتیجه ممکن است تخمدان‌ها عملکرد منظمی نداشته باشند. علائم آن معمولا در صورت چاق شدن، شدیدتر میشود.
علت ایجاد سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
انسولین اضافی
انسولین هورمونی است که در لوزالمعده تولید میشود و به سلول‌ها اجازه می‌دهد از قند به عنوان منبع انرژی اولیه بدن استفاده کنند.
اگر سلول‌های شما نسبت به عملکرد انسولین مقاوم شوند، سطح قند خون افزایش می‌یابد و ممکن است بدن شما انسولین بیشتری تولید کند.
انسولین اضافی ممکن است تولید آندروژن را افزایش داده و باعث مشکل در تخمک گذاری شود.
التهاب درجه پایین
این اصطلاح برای توصیف تولید گلبول‌های سفید خون برای مبارزه با عفونت کاربرد دارد. تحقیقات نشان داده است که خانم‌های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک دارای نوعی التهاب با درجه پایین هستند که تخمدان‌های پلی کیستیک را برای تولید آندروژن تحریک میکند که می‌تواند منجر به مشکلات قلبی و عروقی شود.
وراثت
تحقیقات نشان می‌دهد که ژنهای خاص ممکن است با سندرم تخمدان پلی کیستیک مرتبط باشد.
آندروژن اضافی
تخمدان‌ها سطح بالایی از آندروژن تولید را می‌کنند که منجر به هیرسوتیسم و آکنه می‌شوند.
سندرم تخمدان پلی کیستیک چه عوارضی دارد؟
عوارض ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک به شرح زیر است:
- ناباروری
- دیابت بارداری یا فشار خون بالا ناشی از بارداری
- سقط جنین یا زایمان زودرس
- استئاتوهپاتیت غیر الکلی، التهاب شدید کبد ناشی از تجمع چربی در کبد
سندرم متابولیک، شامل شرایطی از جمله فشارخون بالا، قند خون بالا و سطح غیر طبیعی از کلسترول یا تری گلیسیرید است که به‌طور قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد.
- دیابت نوع ۲ یا پیش دیابت
- آپنه خواب
- افسردگی، اضطراب و اختلال خوردن
- خونریزی غیر طبیعی رحم
- سرطان پوشش رحم (سرطان آندومتر)
چاقی با سندرم تخمدان پلی کیستیک مرتبط است که می‌تواند این اختلال را بدتر کند.
پارگی کیست تخمدان یکی از عوارض احتمالی است که به دنبال ایجاد کیست تخمدان رخ می‌دهد. احتمال ایجاد کیست در خانم‌ها در سنین باروری بسیار شایع است. در اغلب مواقع ضرری ندارد؛ اما با این حال امکان پارگی وجود دارد.
احساس درد ناگهانی و تیر کشنده در پایین شکم همراه با علائمی مانند تهوع و استفراغ می‌تواند نشان‌دهنده پارگی کیست تخمدان باشد.
در این مواقع شما نیاز فوری برای مراجعه به پزشک و درمان دارید. در ادامه اطلاعات بیشتری در این خصوص به شما خواهیم داد.
چه زمانی نیاز فوری جهت مراجعه به پزشک دارید؟
فردی که علاوه بر درد لگن و شکم چنین علائمی را نیز دارد باید فورا به پزشک مراجعه کند:
- ضعف یا سرگیجه
- خونریزی شدید از واژن
- غش کردن
- تنگی نفس
- تب
- افزایش ضربان قلب
این علائم می تواند نشان‌دهنده عوارضی مانند خونریزی ناشی از پارگی کیست، پیچ خوردگی و عفونت باشد.
خطرات جراحی برای درمان کیست پاره شده
برای بسیاری از افراد چنین شرایطی علائمی ایجاد نمی‌کند یا خفیف است. در اغلب مواقع می‌توان علائم خفیف را با مصرف داروهای مسکن کنترل کرد. در این شرایط خطری شما را تهدید نمی‌کند.
گاهی اوقات افراد علائم شدیدتری را احساس می‌کنند که می‌تواند شامل درد شدید در پایین شکم یا خونریزی باشد. در صورت عدم کنترل خونریزی شرایط خطرناکی برای بیمار ایجاد میشود. بسته به علائمی که دارید گاهی ممکن است نیاز به بستری شدن یا عمل جراحی داشته باشید.
این عمل جراحی همانند هر جراحی دیگری می‌تواند خطرات احتمالی به همراه داشته باشد؛ اما توجه داشته باشید که همه این موارد از سوی پزشک قابل کنترل است:
- خونریزی
- چسبندگی پس از جراحی
- عفونت
- واکنش‌های آلرژیک به بیهوشی
- آسیب به رگ‌های خونی، ماهیچه، ساختارهای نزدیک لگن و اعصاب
- و….
نحوه تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک چگونه است؟
هیچ آزمایش تشخیصی قطعی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود ندارد. پزشک معمولا با ذکر علائم بیمار از جمله سابقه پزشکی، تغییرات قاعدگی و تغییرات وزن متوجه این بیماری میشود.
از موارد معاینه فیزیکی بررسی علائم رشد موهای زائد، مقاومت به انسولین و آکنه است.
سپس ممکن است پزشک این موارد را توصیه کند:
معاینه لگن
پزشک با معاینه چشمی و دستی اندام‌های تناسلی شما را برای وجود توده‌ها یا سایر ناهنجاری‌ها بررسی میکند.
آزمایش خون
ممکن است آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح هورمون مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد. با انجام این آزمایش می‌توان علل احتمالی ناهنجاری‌های قاعدگی یا آندروژن اضافی که شبیه به سندرم تخمدان پلی کیستیک است، حذف کنند.
ممکن است آزمایش خون اضافی برای اندازه‌گیری تحمل گلوکز، سطح کلسترول و تری گلیسیرید را انجام دهید.
سونوگرافی
پزشک ظاهر تخمدان‌ها و ضخامت پوشش داخلی رحم را مورد بررسی قرار می‌دهد، در واقع برای بیمار سونوگرافی ترانس واژینال انجام می‌گیرد.
مبدل وارد شده امواج صوتی را منتشر میکند که به تصاویری در صفحه کامپیوتر تبدیل میشود.
سندرم تخمدان پلی کیستیک چه درمانی دارد؟
درمانی که برای این بیماری در نظر گرفته میشود، برای رفع نگرانی‌های شما در خصوص ناباروری، هیرسوتیسم، آکنه یا چاقی انجام میشود.
درمان خاصی که برای این بیماری در نظر گرفته میشود، شامل تغییر سبک زندگی یا مصرف دارو است.
تغییر سبک زندگی
پزشک شما ممکن کاهش وزن را از طریق یک رژیم غذایی کم کالری همراه با فعالیت‌های ورزشی متوسط توصیه کند.
حتی کاهش متوسط وزن برای مثال کاهش وزن ۵ درصد از وزن بدن، به بهبودی وضعیت بدن شما کمک میکند.
علاوه بر این، کاهش وزن ممکن است اثر بخشی داروهایی را که پزشک برای بیمار در نظر گرفته است، افزایش دهد.
درمان دارویی
برای تنظیم چرخه قاعدگی پزشک ممکن است برخی از داروها را برای شما توصیه کند:
قرص‌های ضد بارداری ترکیبی
قرص‌ها حاوی استروژن و پروژسترون باعث کاهش تولید آندروژن و تنظیم استروژن می‌شوند. تنظیم هورمون‌ها خطر ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش می‌دهد. همچنین باعث رفع خونریزی غیر طبیعی، رشد موهای زائد و آکنه میشود.
به جای قرص می‌توانید از چسب پوستی یا حلقه واژن استفاده کنید که حاوی ترکیبی از استروژن و پروژسترون است.
پروژسترون درمانی
مصرف پروژسترون به مدت ۱۰ تا ۱۴ روز هر یک تا دو ماه می‌تواند دوره‌های قاعدگی شما را تنظیم و از سرطان آندومتر جلوگیری کند.
پروژسترون درمانی سطح آندروژن بهبود نمی‌بخشد و از بارداری جلوگیری نمی‌کند.
اگر می‌خواهید از بارداری جلوگیری کنید، مینی پیل پروژسترون یا دستگاه داخل رحمی حاوی پروژستین را در نظر داشته باشید.
برای کمک به تخمک گذاری پزشک ممکن است این موارد را توصیه کند:
- کلومیفن
- لتروزول
- متفورمین
- گنادوتروپین‌ها
برای کاهش رشد موهای بیش از حد این موارد ممکن از سوی پزشک تجویز شود:
- قرص‌های ضد بارداری
- اسپیرونولاکتون
- افلورنیتین
- الکترولیز
روش‌های خانگی برای درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک
برای کمک به کاهش اثرات ناشی از این بیماری به این نکات توجه داشته باشید:
وزن مطلوب خود را حفظ کنید
کاهش وزن می‌تواند سطح انسولین و آندروژن را کاهش دهد و ممکن است منجر به تخمک گذاری شود.
مصرف کربوهیدرات را محدود کنید
رژیم‌های کم چرب و پر کربوهیدرات ممکن است سطح انسولین را افزایش دهد. اگر سندرم تخمدان پلی کیستیک دارید، از پزشک خود در خصوص رژیم کم کربوهیدرات سوال کنید. کربوهیدرات‌های پیچیده را انتخاب کنید که قند خون شما را آهسته‌تر افزایش دهد.
فعال باشید
ورزش به کاهش سطح قند خون کمک میکند. اگر مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک هستید، افزایش فعالیت روزانه و شرکت در یک برنامه ورزشی منظم، مقاومت به انسولین را درمان یا حتی از آن جلوگیری میکند تا وزن خود را تحت کنترل داشته باشید و از ابتلا به دیابت جلوگیری شود.
سندرم پلی کیستیک و ریزش مو
در حالی که بسیاری از افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک موهای ضخیم‌تری روی صورت و بدن خود دارند، برخی از آنها دارای موهای نازک و ریزش مو هستند که به آن ریزش موی الگوی زنانه گفته میشود.
بدن زن هورمون‌های مردانه تولید میکند که آندروژن گفته میشود. آندروژن‌ها در شروع بلوغ در رشد مو در زیر بغل و ناحیه تناسلی نقش دارد.
سندرم تخمدان پلی کیستیک باعث تولید آندروژن اضافی میشود و در نتیجه رشد موهای زائد در چنین قسمت هایی از بدن مشاهده خواهد شد:
- صورت
- گردن
- قفسه سینه
- شکم
این آندروژن اضافی همچنین می‌تواند منجر به نازک شدن موهای سر شما شود به خصوص در قسمت جلوی سر.
ممنونم از توضیح کاملتون، حداقل متوجه شدم چه مشکلی دارم.
🙌🙌
سلام وقت بخیر سال نوتون مبارک ، یکی از دوستان برحسب توضیحاتی که دادین ایم مشکل داره ، و تخمدونش خیلی بزرگ شده و پریودیش منظمه تنها چیزی که متوجه شدم لکه و اکنه های تمام بدنش هست و لغزنده بودن رحمش یعنی وقتی فلیکول ازاد میشه و بارور میشه دو روز از پریودی میگذره ولی میفته متاسفانه تا حالا باردار نشده ، نظر شما چیه چیزی هست که از این لغزندگی و این سندرم برطرف کنه و باردار بشه ، در ضمن وزن و بقیه علایمش نرماله متشکرم جواب بدین
حتما سونوگرافی و آزمايشات هورمونی انجام بدن. لغزنده بودن رحم را متوجه نشدم، اما ترشحات اگه مد نظر شماست باعث سقط نمیشه.
سلام . آیا ارتباط جنسی با خانمی که به این بیماری مبتلا هست برای مرد خطرناک هست ؟؟
خیر
سلام این اختلال باعث بزرگ شدن شکم یا ورم شکم میشود؟؟
خیر.
سلام پس از استفاده از دارو های لازم
موهای ریخته شده برمیگرده یا طاسی ممکنه از بین بره
معمولا برمیگرده.
سلام اگر سونو زده باشه وجود فولیکول های متعدد ولی آزمایش هورمونی کاملا سالم باشه
احتمال اینکه ریزش موی یک سال و نیمه ی من بخاطر pco باشه هست ؟ یا ارثیه؟
به هر دو دلیل.
سلام آیا پلی کیستیک یک نوع عفونته؟
خیر. به معنای افزایش استرومای تخمدانی و اینکه سطح تخمدان پر میشه از کیست‌های ریز.
نتیجه اینکه باید خانم ها مصرف قند ها میوه ها و کربوهیدراتها را ب صفر برسانند تا کاملا درمان گردند
مطالعه کتاب های در این مورد را پیشنهاد میکنم حتما مطالعه بفرمائید ممنونم
کربوهیدرات هم به اندازه برای بدن لازمه توصیه بیخود به زنان نکنید. مصرف میوه رو چرا به صفر برسونن؟ از اون حرفا بودا. دکتر سرخودی؟ حتما یه کتاب آبکی در این مورد نوشتی دنبال فروششی.
سلام من مدتیه که پریودم نامنظمه یعنی حداقل تا ۵ روز این ور اون ور میشه و از طرفی خییلی صورتم جوش داشت و راکوتان رو شروع کردم الان یکم روی گردنم موهای زائد در اومده که خیلی عجیبه و البته که خیلی شکمم ورم میکنه خیلی اوقات ،تازه متوجه شدن این علائم مربوط به تخمدان پلی کیستیکه حالا با توجه به این چند مورد من به این سندرم دچارم ؟
تشخیص ساده و آسان، انجام سونوگرافی و آزمایش هورمونی است.
سلام وقتتون بخیر من ۲۶سالمه و سالهاست درگیر این بیماری هستم.
علائم هم پریود نامنظم،رشد شدید و زیاد موهای زائد،چاقی،آکنه هست .
چندین دوره ی ۲ماهه ۳ماهه و حتی ۶ ماهه قرص های ضد بارداری مثل دیان،یاسمین،کامپاند مصرف کردم
الان دوباره درگیر شدم و الان یک هفته هست که پریودم عقب افتاده ماه پیش هم همینجور آیا قرص مصرف کنم؟
و آیا راهکاری برای موهای زاید هست؟ واقعا خسته شدم.
کنترل هورمون‌ها مهمه برای شما، چون احتمالا سندرم تخمدان پلی کیستیک دارید، برای موهای زائد لیزر توصیه میشه.
اگه مشکل هورمونی باشه لیزر بیفایده‌اس و موها دوباره برمیگردن.
سلام من هم همه این علائم رو دارم با اینکه حدود ۱ سال تحت درمان بودم و وزنمم خیلی کم کردم یک سال پریود های منظمی داشتم ولی دوباره شروع شده پریود هایم کمتر از ۲۱ روزه و هر موقع پریود میشم آکنه شدیدی رویی صورتم میزنه و از وقتی پریود هام نامنظم شد بیماری پوستی پیسی هم به سراغم اومد ببخشید میخواستم بدونم پیسی به خاطر سندروم تخمدان پلی کیستیکه؟
نه هیچ ارتباطی به هم ندارند.
آیاشخصی که سندرم تخمدان پلی کیستیک داردبایددائم قرص برای کنترل قندخون وقرص برای تخمدان پلی کیستیک مصرف کند ؟چون دخترم چندسال است که به این بیماری مبتلااست وفقط بامصرف قرص پریودمیشه وتاقرص روقطع می کنه دوباره دوره پریودش قطع میشه ….
بله متاسفانه راه کنترلش همینه.
سلام قبلا دوره مدرسه تا اخر دبیرستان فاصله پریودم زیاد بود شاید گاهی بیشتر از ۳۵ بعد از ۲۲ سالگی منظم‌تر شد دیگه شاید بیشتر از ۳۵ روز نبود یا فقط سالی یک یا دوبار. از ۲۶ سالگی هم تقریبا منظم تر ۲۸ یا ۲۹ روز سالی یکی دوبار ۳۴ روز.بقیه علائم سندروم تخموان‌پلی کیستیک نداشتم غیر همون که بالا گفتم فاصله پریودهام اون سالها زیاد بود. ۲۷ سالگی تست هورمون روز ۳ دادم نرمال بود کمی صورتم جوش میزد.۳۴ سالگی دورباره دادم برای چکاپ نرمال بود.از ۳۶ سالگی سونو شکمی میشدم همه چی نرمال بود .حالا در ۳۸ سالگی سونو رکتال دادم زمان انجام دکتر گفت قبلا pco بودی؟؟ گفتم نه چرا این سوال کردن؟ چی دیدن؟؟؟ الان هم در برگه سونو نزده pco فقط متاسفانه کیست شکلاتی داشتم. ذهنم درگیره چرا این سوال کردن؟ ممکنه سالها تنبلی تخمدان داشتم؟ اگه داشتم خود به خود خوب شده؟
درجات خفیفی از تنبلی تخمدان ممکنه همرا کسی سالها باشه.
مهم نیست کلن در روند درمان‌تون.
بیشتر همون آندومتریوما مهمه.
سلام
من ۳۹ ساله هستم و همیشه پریود منظمی داشتم ولی از حدود یکسال قبل دچار پریودهای طولانی ۱۰ روزه با فاصله کمتر از یک ماه شدم. موی زائد ندارم و شکمم به طور غیرعادی بزرگ شده و بدون تغییر خاصی در میزان کالری دریافتی چاق شدم به خصوص در ناحیه شکم. یکبار چند ماه قبل دکتر رفتم و تشخص pco دادن ولی برام سواله که چرا علائم من متفاوت هست.
پریود نامنظم، چاقی، جوش زدن و… از علائمpco هستند. الزاما نباید همه علائم رو داشته باشید.
سلام وقتتون بخیر
اگه چند تا علائم داشته باشیم ولی آزمایش خون نرمال باشه و مشکلی نداشته باشه و سونو هم مشکلی نداشته باشه و همه چیز نرمال باشه ( سونو یه روز قبل از دوره قاعدگی گرفته شده) یعنی مشکلی تو این زمینه نیست؟
برخی از آزمایشات هورمونی زمان خاصی برای انجام دادن دارند مثلاً روز سوم پریود ولی در کل اگر آزمایش و سونو چیزی رو نشون نداده جای نگرانی نیست.
سلام
من بعد از دوران کنکور میزان قاعدگی هام شروع به کم شدن کرد و دکتر که رفتم با توجه به آزمایش خون و سونوگرافی گفت تنبلی تخمدان داری ولی من هیچکدوم از علائم رو ندارم…و علت مراجعه ام هم هربار به دلیل کم شدن خون قاعدگی بود که هیچوقت درمان نشد…الان که در حوالی ۳۰ سالگی هستم فقط یک روز پریود میشم و تا ۲،۳ روز لکه بینی و تمام و دارو های گیاهی و شیمیایی هم هیچ کدوم اثرگذار نبود…به نظرتون چیکار کنم؟ و مشکل از کجاست؟ توصیتون چیه؟ خیلی ممنون از جوابدهیتون
اگر سیکل منظم دارین و اگر مشکل هورمونی و ساختار رحم نداشتید، اشکالی نداره.
سلام وقت بخیر این pco باعث ناباروی میشه؟ اگه میشه راه درمانش چیه ک مانع ناباروری بشیم
الزاماً pco باعث نازایی نمیشه و خیلی از افراد با این مشکل باردار می‌شن. لطفاً تحت درمان و مراقبت باشید.