مسائل و مراقبت‌های بعد از زایمان

دورۀ نفاس یا دورۀ بعد از زایمان به ۶ تا ۸ هفتۀ ابتدایی بعد از زایمان گفته می‌شود. در این دوره تمام تغییرات فیزیولوژیک و سایکولوژیک حاملگی به زمان قبل حاملگی برمی‌گردد. گاهی دورۀ بعد از زایمان را اصطلاحا «تری مستر چهارم» نیز می‌نامند. دو هفتۀ اول بعد از زایمان، رحم تقریبا در حد سمفیز پوبیس (استخوان شرمگاهی) لمس می‌شود و بعد در طی ۶ هفته دورۀ نفاس کاملا به سایز نرمال قبلی خود باز می‌گردد.

ترشحات بعد از زایمان

ترشحات بعد از زایمان چه خونی و چه غیرخونی در این دوره نرمال محسوب می‌شود، ولی خون‌ریزی شدید یا ادامه‌‍‌دار در دورۀ بعد از زایمان حتما احتیاج به بررسی از نظر احتمال باقی ماندن بقایای جفتی دارد. سونوگرافی بهترین روش برای بررسی خون‌ریزی غیرطبیعی بعد از زایمان است؛ چون می‌تواند بین لخته و بقایای جفتی تفاوت قائل شود. مادر بعد از زایمان، در موارد بقایای کم حاملگی می‌تواند از درمان با متیل ارگونوین یا میزوپزستول بهره‌مند شود.

شایع‌ترین شکایات بیماران در ۶ تا ۸ هفتۀ اول بعد از زایمان شامل درد ناحیۀ بین واژن و مقعد (ناحیۀ پرینه)، مشکل در شیردهی و بی‌اختیاری در دفع مدفوع و ادرار می‌باشد.

فعالیت بدنی

بلافاصله بعد از زایمان طبیعی بیماران می‌توانند فعالیت‌های عادی و روزمره مثل راه رفتن و استفاده از پله را انجام دهند و هیچ محدودیتی برای فعالیت‌های ورزشی هم ندارند؛ اما در سزارین توصیه می‌شود که بیمار تا حدود ۶ هفته بعد زایمان، از برداشتن بار بیشتر از ۵ تا ۷ کیلوگرم خودداری نماید.

بعد از زایمان مادر باید مراقب بخیه‌ها باشد و به پاکیزگی خود توجه کند تا ناحیۀ برش خورده عفونت نکند. بهتر است مادر بعد از زایمان تمرینات ورزشی را که متخصص زنان کرج در بیمارستان مریم دستور داده است را انجام دهد.

مسائل و مراقبت‌های بعد از زایمان

فعالیت جنسی

فعالیت جنسی می‌تواند بعد از بهبودی کامل محل برش جراحی در منطقۀ عضلانی بین واژن و مقعد (اپیزیوتومی) و تمام شدن خونریزی صورت گیرد. درد در هنگام رابطۀ جنسی در دورۀ بعد از زایمان، چه زایمان طبیعی و چه سزارین شایع بوده که به دلیل کاهش سطح استروژن می‌باشد.

تخمک‌گذاری

متوسط برگشت تخمک‌گذاری طبیعی در زنان غیر شیرده بین ۷۰ تا ۷۵ روز می‌باشد و سیکل پریودی در ۷۰% موارد تا ۱۲ هفته بعد از زایمان شروع می‌شود. در زنانی که نوزاد را با شیر خود تغذیه می‌کنند، طول زمان عدم تخمک‌گذاری با دفعات شیردهی، طول هر بار شیردهی و میزان مکمل دریافتی رابطۀ مستقیم دارد. احتمال تخمک‌گذاری در شش ماه اول بعد از زایمان در این بانوان یک تا پنج درصد می‌باشد. دلیل مهار تخمک‌گذاری بالا رفتن سطح پرولاکتین (Prolactin) و کاهش سطح استروژن می‌باشد.

تب بعد از زایمان

درجه حرارت ۳۸ درجۀ سانتی‌گراد یا بیشتر که در دو نوبت جداگانه اندازه‌گیری شده و بعد از ۲۴ ساعت اول بعد از زایمان رخ دهد «تب بعد از زایمان» محسوب می‌شود. علل تب شامل عفونت رحم (آندومتریت)، عفونت ادراری، عفونت زخم بخیه، عفونت ریه، التهاب در قلب (ترومبوفلبیت) و التهاب پستان (ماستیت) می‌باشد.

شایع‌ترین علت عفونت در یک بیماری تب‌دار در دورۀ بعد از زایمان عفونت رحم یا آندومتریت است که علائم آن شامل تب و لرز، درد زیر شکم و ترشحات واژینال غیرطبیعی یا بَدبو می‌باشد. درمان شامل ترکیبی از کلیندامایسین و جنتامایسین است تا هم میکروب‌های هوازی و هم غیرهوازی پوشش داده شود. زنانی که شیر می‌دهند روزانه به ۵۰۰ کالری اضافی و نیز مکمل کلسیم و روی نیاز دارند.

مسائل و مراقبت‌های بعد از زایمان

فاصلۀ ایده‌آل بین دو بارداری

WHO یا سازمان بهداشت جهانی طول مدت حداقل ۲ سال را از زمان تولد یک نوزاد زنده به‌عنوان زمان ایده‌آل مطرح می‌کند. حاملگی زودتر از این مدت افزایش عوارض پره ناتال از جمله زایمان زودرس و وزن کم موقع تولد را در پی دارد.

افسردگی بعد از زایمان

ریسک افسردگی بعد از زایمان ۱۰ تا ۱۵ درصد است. علائم آن مشابه سایر انواع افسردگی‌ها می‌باشد. معمولا این علائم در هفتۀ اول بعد از زایمان شروع شده و گاه خود‌به‌خود از بین می‌روند. در صورت نیاز به درمان، از روان درمانی به اضافه داروهای گروه SSRI مثل فلوکستین، پاروکستین و سرترالین استفاده می‌شود که این داروها کمترین عوارض را در زمان شیردهی دارند.

ماستیت

یک عفونت لوکالیزه در پستان که در یک تا دو درصد زنان شیرده اتفاق می‌افتد. این مشکل در هر زمانی از شیردهی ممکن است روی دهد، اما معمولا بین هفته‌های یک تا پنج بعد از زایمان اتفاق می‌افتد. در سه تا چهار درصد موارد ماستیت به طرف آبسه پیشروی می‌کند. شایع‌ترین علت ماستیت باکتری استافیلوکوک اورئوس است.

اولین خط درمانی Cloxacilli A است. در موارد حساسیت به پنی‌سیلین، اریترومایسین انتخاب خوبی است و آبسه حتما احتیاج به درناژ و آنتی‌بیتوتیک وریدی دارد.

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نوبت دهی آنلاینتماس با بیمارستان