روز جهانی قلب

آقای دکتر غفور سلگی (متخصص قلب کودکان) در بیمارستان و زایشگاه مریم کرج در مورد روز جهانی قلب مواردی را ذکر کردند.

بیماری مادرزادی قلبی در کودکان یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مادرزادی محسوب می‌شود که تقریبا از هر ۱۰۰ کودکی متولد شده یک مورد دچار چنین بیماری‌هایی است. این نکته را ذکر کنیم که وقتی اسم بیماری مادرزادی قلبی مطرح می‌‌شود، به نظر والدین نقص از مادر بوده که به کودک منتقل شده است؛ اما در حقیقت این‌طور نیست، علت این بیماری‌ها می‌تواند مادر، پدر و عوامل محیطی باشد. به کودکانی که از بدو تولد مشکلات ناهنجاری داشته باشند، بیماری مادرزادی گفته می‌شود و نام دیگر آن بیماری سرشتی است.

معمولا وقتی بیماری‌های مادرزادی از همان ابتدا تشخیص داده شود، ۸۰ تا ۹۰ درصد قابل درمان است و خوشبختانه بسیاری از این بیماری‌های مادرزادی قلبی خفیف هستند و به مرور زمان با رشد بچه‌ها و درمان طبی بهبود پیدا می‌کنند. تعداد کودکانی که به عمل جراحی نیاز داشته باشند کم بوده اما در موارد خیلی نادرتری امکان دارد که کودک بیماری‌های خیلی پیچیده‌تری داشته باشد که به آن «کمپلکس» گفته می شود و متأسفانه برای چنین بیمارانی نمی‌توان کاری انجام داد و این کودکان عمر زیادی نخواهند داشت.

علت‌های عمده‌ای که کودک به بیماری قلبی مادرزادی دچار می‌شود، زمینه‌های ژنتیکی است که این ژن در خانوادۀ مادر یا پدر می‌تواند باشد. مسئله دیگری که در بیماری‌های مادرزادی مطرح می‌شود بیماری‌های کروموزومی‌ است. با رعایت برخی موارد کودک به بیماری مادرزادی کم‌تر دچار می‌شود از جمله:

1. عفونت‌های دوران بارداری به‌خصوص در سه ماهۀ اول بارداری از جمله آنفولانزا، سرخک و سرخچه.

این موارد می‌تواند در تکامل قلب جنین تأثیر بگذارند؛ زیرا تکامل قلب جنین در سه ماهۀ اول بارداری اتفاق می‌افتد و بعد از آن قلب جنین تکمیل شده است. سه ماهۀ اول بارداری را golden time  یا دوران طلایی می‌گویند و مادران باردار باید در این مدت خیلی مراقب باشند. مادران باید در این دوره مراقب باشد که دچار عفونت و سرماخوردگی نشوند.

• در مواردی دیگر مادر باردار خود بیماری‌هایی مثل دیابت دوران بارداری یا بیماری کلاژن مثل لوپوس دارند که می‌تواند بر کودک تأثیر بگذارد و باعث شود قلب جنین تکمیل نشود.
• مصرف دسته‌ای از داروها مثل داروی افسردگی و داروهای تشنج روی جنین تأثیر می‌گذارند؛ به همین دلیل بهتر است مادران باید در دوران بارداری از داروهایی که کم‌ترین اثر را بر رشد جنین دارند، استفاده کنند و با هماهنگی متخصص قلب کودکان و پزشک اعصاب خود این داروها را کم‌تر مصرف کرده یا تغییر بدهند که کم‌تر دچار این عارضه شوند.
• مصرف سیگار و الکل می تواند باعث ایجاد مشکل قلبی برای جنین شود. لازم به ذکر است که بهترین زمان برای انجام اکو در دوران بارداری ۱۷ تا ۱۹ هفتۀ بعد از بارداری است.